
انتقاد روزنامه جوان و کافه سینما از گروه سینمایی هنر و تجربه
بودجه سینمایی در سیاهچاله
چندی است انتقاداتی به گروه سینمایی هنر و تجربه مطرح شده است. یکی از این انتقادات در زمینه بودجه اختصاص گرفته به این گروه و هم چنین اعلام نشدن میزان فروش فیلمها است. در ادامه مطلب کافه سینما و روزنامه جوان را در این باره می خوانیم.
در کافه سینما چنین نوشته شده است :
حدود یک ماه از اکران فیلمها در گروه سینمایی هنر و تجربه میگذرد. در این مدت بحثهای مختلفی درباره این گروه دولتی شکل گرفته است. این گروه برای ادامه حیات نفتیاش و با پول بیتالمال، برای ادامه مسیر ابایی از هزینههای میلیونی ندارد. گروه هنر و تجربه فیلمسازان جوان ما را از همان ابتدا از بازار آزاد دور، و معتاد به پول دولت میکند و استقلالشان را میگیرد. مسیری بارها طی شده که نتیجهاش را همواره دیدهایم.
از پرداخت تمام و کمال هزینه سالن سینما (حتی سالن خالی) توسط دولت، تا دادن پول مستقیم به هر فیلم برای تشویق کارگردانان که فیلمهایشان را برای نمایش به این گروه بدهند، علاوه بر اینها، انجام تبلیغات و پخش فیلمها توسط مدیریت اجرایی طرح. و همچنین بازهم از پول بیت المال انتشار و توزیع مجلهای با نوشتارهایی از منتقدین نام آشنا به صورت رایگان! (مجلهای که بصورت هفتهای و در حدود ۹۰ صفحه منتشر میشود و توسط افراد مرتبط با گروه شکل گرفته و در آن بسیاری از منتقدین و سینماگران یادداشت و مصاحبه دارند).
کافه سینما همانطور که بارها اعلام کرده است، نه تنها با نمایش آثاری با ژانرها و گونههای مختلف، مخالف نیست، بلکه همواره از فیلمهای مهجور و این چنینی حمایت کرده است (انتشار اولین آنونس فیلم پرویز در کافه سینما، نقد مثبت امیر قادری بر پرویز، نقدهای مثبت نویسندگان کافه سینما بر پرویز و ماهی و گربه) اما مشکل جاییست که از یک سو، حامیان گروه در سایه فیلمهای خوبی چون “پرویز” و “ماهی و گربه”، پناه گرفتهاند تا با قربانی کردن این دو فیلم که میتوانست در اکران عمومی وضعیت بهتری داشته باشد نگاهها را از سالنهای خالی و سوت و کور دیگر فیلمها منحرف کنند. (چند روز پس از شروع طرح، آمار فروش این فیلم ها از سینما تیکت حذف شد) و از سوی دیگر، سازمان سینمایی، پولی را که باید صرف کارهای زیربنایی نظیر سالنسازی و… کند تا مشکل اکران را حل نماید، به نفع و تشخیص عدهای معدود این چنین از جیب بیتالمال هزینه میکند.
اما طنز ماجرا آنجاست که اعضای وابسته و حامی این گروه که همواره عادت داشتهاند خود را در مقام اپوزیسیون و ضد دولتی بدانند، از سانسورهای دولتی بگویند و به ظاهر خود را مخالف فیلمهای حکومتی بدانند، حالا همگیشان زیر بیرق دولت رفتهاند و حتی از پول دولت برای خود مجله منتشر میکنند. و البته کماکان شعار “مستقل”بودن سر میدهند!
در ادامه در کافه سینما، لازم میدانیم اشارهای داشته باشیم به برخی از مفاد مصوب گروه سینمایی هنر و تجربه که در سایت این گروه منتشر شده است:
• فرآیند آمادهسازی، تبلیغات و پخش فیلمها توسط مدیریت اجرایی طرح و طی قراردادی با مالک یا نماینده رسمی ایشان انجام خواهد شد.
• برنامه حمایتی برای فیلم ها نیز مشخص شده است. فیلم های گروه A تا سقف شصت میلیون تومان. فیلم های گروه B تا سقف چهل میلیون تومان و فیلم های گروه C تا سقف بیست میلیون تومان حمایت از سمت دولت خواهند شد.
• فروش بلیت به هر میزان در سالنهای سینمای طرح جزو حقالسهم مالک فیلم است و سهم سینماها از بودجه این طرح پرداخت خواهد شد.
• هزینه سالن سینما داده شده است فرقی نمی کند ۲ نفر در سالن حضور داشته باشد یا ۲۰۰ نفر ، سینما دار هزینه اش را از پیش گرفته است و سودش برای صاحب اثر است.
با توجه به این که تمام درآمد فروش این سالنها در اختیار صاحبان فیلمها قرار می گیرد حدود سه برابر فیلمهای دیگر می شود در واقع اکران در ۴ سینمای گروه هنر و تجربه درآمدی برابر با ۱۲ سالن دیگر سینما برای صاحبان اثر به همراه خواهد داشت.
• اکران گردشی کپی برداری از فرانسه است چرا که مسئولان طرح معتقدند که فرانسه پس از ۳۰-۴۰ سال به روش گردشی رسیده است.
جمال امید، هوشنگ گلمکانی، جعفر صانعی مقدم، ایرج تقی پور، شهرام مکری، محمد رضا فرجی، مجید مسچی، سیف اله صمدیان و امیر حسین علم الهدی، از سوی حجت الله ایوبی به عنوان اعضای شورای سیاستگذاری “سینمای هنر و تجربه” منصوب شده اند. امیرحسین علم الهدی مدیر اجرایی و دبیر شورای سیاستگذاری است.
هم چنین مصطفی شاه کرمی در روزنامه جوان نیز درباره بودجه گروه سینمایی هنر و تجربه انتقاداتی را مطرح کرده است. متن کامل گزارش را در زیر می خوانید :
بیشتر از یک ماه از افتتاح گروه «هنر و تجربه» و اکران برخی از فیلمها در این گروه سینمایی میگذرد. در این مدت بحثهای مختلفی درباره این گروه دولتی شکل گرفته است. این گروه با هزینه کردن پول بیتالمال، آن هم در حد و اندازه رقمهای چندین میلیون تومانی برای فیلمهای متقاضی حضور در این گروه، سعی میکند به مسیر رویاییاش ادامه بدهد.
مسئولان وزارت ارشاد در تعریف ابعاد و حدود و ثغور این گروه اعلام کردند: «گروه سینماهای هنر و تجربه تلاشی برای نمایش آن دسته از فیلمهای با ارزش در میان فیلمهای غیرتجاری است که اکرانشان میتواند جایگاه شایسته و درخور سازندگان آنها را در جامعه سینمایی روشن کند و به ارتقای دانش سینمایی تماشاگران و ارتقای کیفیت هنری سینمای ایران کمک کند».
از جمله برخی از مفاد مصوب گروه سینمایی هنر و تجربه که در سایت این گروه منتشر شده است، میتوان به موارد ذیل اشاره کرد: فرآیند آمادهسازی، تبلیغات و پخش فیلمها توسط مدیریت اجرایی طرح و طی قراردادی با مالک یا نماینده رسمی ایشان انجام خواهد شد. برنامه حمایتی برای فیلمها نیز مشخص شده است. فیلمهای گروه A تا سقف ۶۰ میلیون تومان؛ فیلمهای گروه B تا سقف ۴۰ میلیون تومان و فیلمهای گروه C تا سقف ۲۰ میلیون تومان حمایت از سمت دولت خواهند شد. فروش بلیت به هر میزان در سالنهای سینمای طرح جزو حقالسهم مالک فیلم است و سهم سینماها از بودجه این طرح پرداخت خواهد شد. هزینه سالن سینما داده شده است فرقی نمیکند دو نفر در سالن حضور داشته باشد یا ۲۰۰ نفر، سینما دار هزینهاش را از پیش گرفته است و سودش برای صاحب اثر است. با توجه به اینکه تمام درآمد فروش این سالنها در اختیار صاحبان فیلمها قرار میگیرد حدود سه برابر فیلمهای دیگر میشود در واقع اکران در چهار سینمای گروه هنر و تجربه درآمدی برابر با ۱۲ سالن دیگر سینما برای صاحبان اثر به همراه خواهد داشت. اکران گردشی کپی برداری از فرانسه است چراکه مسئولان طرح معتقدند که فرانسه پس از ۳۰، ۴۰ سال به روش گردشی رسیده است.
از سوی دیگر برای آثاری که قرار است در این گروه اکران شوند ۱۴ شرط اعلام شد. از جمله این شروط میتوان به این مورد اشاره کرد که «هزینه کمک مالی به هر فیلم بلند سینمایی برای تبلیغات و اطلاعرسانی از محل بودجه این طرح پیشبینی شده و شورای سیاستگذاری بر اساس پیشنهاد مدیریت اجرایی میزان این کمک مالی را به فیلمها تعیین خواهد کرد. مبلغ تعیینشده توسط واحد تبلیغات طرح هزینه خواهد شد.» اما در زمینه واقعیت این گروه و نحوه حاتمبخشی بیتالمال توسط مسئولان آن باید گفت که در آن از پرداخت تمام و کمال هزینه سالن سینما (حتی سالن خالی) توسط دولت، تا دادن پول مستقیم به هر فیلم برای تشویق کارگردانان که فیلمهایشان را برای نمایش به این گروه بدهند، میتوان احصا کرد. علاوه بر اینها، انجام تبلیغات و پخش فیلمها توسط مدیریت اجرایی طرح است. همچنین از محل پول بیتالمال انتشار و توزیع مجلهای با نوشتارهایی از منتقدین نام آشنا آن هم به صورت رایگان است. مجلهای که به صورت هفتهای و در حدود ۹۰ صفحه منتشر میشود و توسط افراد مرتبط با گروه شکل گرفته و در آن بسیاری از منتقدین و سینماگران یادداشت و مصاحبه دارند.
دستاندرکاران گروه «هنر و تجربه»، از استقبال بالای مردم از این طرح خبر میدهند و فروش فیلمهای این طرح را قابل قبول میدانند. این درحالی است که با سپری شدن چندین روز از آغاز این طرح، تاکنون هیچ آمار فروش رسمی از آن منتشر نشده است. نکته جالب و قابل توجه آنکه، در جدول فروش فیلمها در سینماهای مکانیزه کشور که سایت «سینما تیکت» آن را منتشر میکند، خبری از فروش فیلمهای گروه «هنر و تجربه» نیست. این درحالی است که در روزهای ابتدایی این طرح، آمار فروش این فیلمها در جدول موجود بود و ظاهراً در روزهای اخیر حذف شده است.
نکته قابل توجه این است که این اقدام و تجربه مسیر ادعایی گروه «هنر و تجربه» با عناوین و اسمهای مختلف در دورههای گذشته تکرار شده و متأسفانه هر دفعه با شکست مواجه شده است. اما رضا احسانی معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در این زمینه نظر دیگری دارد. احسانی در این رابطه میگوید: کار گروه سینمایی هنر و تجربه، به نوعی در دورههای قبل با عناوینی دیگر کاری را آغاز کرد و چنین طرحی پیش از این هم انجام شده بود اما ظاهراً در هر دوره مشکلاتی به وجود میآمده و نتیجهای که متوقع بود، کامل حاصل نمیشد. تیمی که گروه سینمای هنر و تجربه را دست گرفتند، تیم حرفهای در شورای سیاستگذاری هستند و مدیریت خوب آقای علمالهدی نقطه قوت این طرح است، چرا که به این عرصه آشنا است. امید داریم امسال با بررسی اشکالاتی که در دورههای قبل بود و رفع آن مشکلات این طرح به هدف اصلی برسد.
معاون ارزشیابی و نظارت سازمان سینمایی در پاسخ به اینکه آیا وزارت ارشاد قصد حمایت بیشتر از این طرح را دارد، اظهار میدارد: این اتفاق، مقداری بستگی به عملکرد خود گروه دارد. اگر برنامهریزی که صورت گرفته و سیاستگذاریهای دقیقی که انجام شده است، دنبال شود و مخاطب خودش را پیدا کند، قطعاً اتفاقات بهتری میافتد. از طرف دیگر وقتی سینمادارها متوجه شوند که این نوع سینما هم مخاطب دارد، قاعدتاً خودشان به نمایش این فیلمها ترغیب میشوند. سازمان سینمایی هم به هر حال سوبسیدی در اختیار این گروه قرار داده است که برای سینماها و صاحبان فیلمها تشویقکننده باشد!
اظهارات احسانی درباره سرازیر کردن بخشی از بودجه سازمان سینمایی در این طرح در حالی است که مسئولان سازمان سینمایی وظایف مهمتری از جمله توسعه و پیشرفت زیرساختهای سینمایی در تمام نقاط کشور به صورت عادلانه را نیز بر عهده دارند. از سوی دیگر دوستان سازمان سینمایی در حالی از تشویق و ترغیب ورود و سرمایهگذاری بخش خصوصی در عرصه فیلمسازی سخنرانی و وعده میدهند که خودشان با راهاندازی چنین گروهی نه تنها زمینه رانتخواری و لابیگری را زیاد میکنند بلکه حتی ممکن است چنین اقداماتی به کاهلی و تنپرور شدن هر چه بیشتر سینما و سینماگران بینجامد؛ چه اینکه صاحب فیلم با ثبتنام در گروه هنر و تجربه، پول بلیت به تعداد صندلیهای سینمای نمایشدهنده اثرش را پیش پیش و از محل سوبسیدی که مورد اشاره آقای احسانی است، دریافت میکند. از طرف دیگر نیز تمام درآمد سینما از محل فروش بلیت به صاحب فیلم میرسد. چه اینکه سازمان سینمایی و گروه هنر و تجربه هزینه سینمادار را نیز قبل از هر چیز به او پرداخت میکنند. با این تفاسیر که نهتنها سرمایهگذار و فیلمساز بدون هیچ دردسری بازگشت سرمایه دارند و سینمادار نیز حتی اگر یک نفر به تماشای فیلم اکران شده نیاید تمام و کمال هزینههایش را میگیرد، آیا میتوان سراغی از سینمای مستقل و غیر دولتی گرفت؟ آیا با این کار سینما و سینماگران به سمت ساختن فیلمهای معمولی و سطحی نمیروند؟ آیا اجرای چنین طرحی باعث رانتخواری و لابیگری بین مسئولان اجرا و سینماگر نمیشود؟ بهتر است وزارت ارشاد و سازمان سینمایی به جای هدیه دادن و دلجوییکردن از برخی سینماگران! از محل بیتالمال به فکر کارهای مهمتر و برطرف کردن دغدغه مقام معظم رهبری و دیگر نخبگان و بزرگان نظام در رابطه با تولید آثار وجیه و قابل دفاع باشند.
منابع: روزنامه جوان و کافه سینما