بانی فیلم ـ ساناز قنبری: در شرایطی که به نظر می رسید اکران درست فیلم های متفاوت و هنری به اتفاقی نشدنی تبدیل شده و دیگر نمی توان به روی پرده آمدن مناسب چنین آثاری دلخوش بود، عملکرد یک ماهه گروه هنر و تجربه نشان داد که اگر برنامه و تدبیر مناسب وجود داشته باشد، می شود شاهد اکران فیلم هایی تجربی و متفاوت نیز بود. داستان اکران فیلم های هنری از زمانی تراژیک شد که مناسبات اکران تغییر کرد و نقش و سهم سینماداران برای تعیین فیلم ها پررنگ شد. به نوعی از ابتدای دهه هشتاد دیگر به ندرت فضایی برای اکران فیلم های متفاوت فراهم می شد. اکران «شب های روشن» در ابتدای دهه هشتاد موردی استثنایی بود که اتفاقاً باعث جذب مخاطب گسترده ای هم شد. در سال های بعد طرح آسمان باز اجرایی شد که حاصلش نارضایتی جمعی تقریباً همه فیلمسازانی بود که فیلمشان در قالب این طرح به نمایش در آمد. چند سال پیش نیز شاهد اجرای طرح اکران مخاطب خاص بودیم و از همین دوران بود که اصطلاح فیلمسوزی دارد ادبیات سینمایی ما شد. در چنین شرایطی عملکرد نسبتاً موفقیت آمیز گروه هنر و تجربه می تواند امیدوار کننده قلمداد شود. طرحی که البته انتقادهایی را نیز می توان به آن وارد دانست ولی خوشبختانه کلیت هنر و تجربه اتفاقی خوشایند و قابل دفاع است. در این رابطه با تعدادی از فیلمسازانی که آثارشان در این گروه به نمایش در آمده گفت و گو کرده ایم.

مسعود امینی تیرانی:
فیلم‌های مستند باید در بدنه اصلی سینما اکران شوند

مسعود امینی تیرانی  کارگردان «بیداری برای ۳ روز» در خصوص تفاوت گروه هنر و تجربه با طرح هایی مثل آسمان باز گفت: مهمترین تفاوت گروه هنر و تجربه با طرح های قبلی در این خصوص، با وجود اشکالاتی که دارد طراحی منسجم تر آن است. به نظر می رسد نیروی بیشتری صرف طراحی گروه هنر و تجربه شده و هدایتمندتر در حال پیش روی است. شورای بازبینی و تصمیم گیری درباره این طرح از نیروهای به روزتر و خاص تری تشکیل شده که درک بهتری از فضای این نوع طرح ها دارند. این گروه می تواند تداوم داشته باشد مشروط به اینکه از برخی آسیب ها به آن جلوگیری شود. از مهمترین این آسیب ها عدم اکران گسترده این فیلم هاست. مثلا به طور معمول فیلم من در طول ۲ ـ ۱ ماه حدود ۵۰ ـ ۴۰ نمایش دارد. در صورتیکه این رقم در مقایسه با فیلم داستانی که ماهانه حدود ۲۰۰۰ ـ ۱۰۰۰ سانس نمایش دارد بسیار ناچیز است. همین محدودیت در اکران باعث کاهش میزان توجه تعداد تماشاگر به فیلم های مستند می شود. از دیگر آسیب های گریبانگیر اکران فیلم های مستند امکانات نمایشی آن است که باید افزون تر از چیزی شود که الان هست. وی ادامه داد: جدول پخشی که در حال حاضر برای این فیلم ها در نظر گرفته شده دچار نقایصی است. فیلم هایی که تقریبا هم سطح هستند با هم اکران می شوند و به این شکل از انرژی یکدیگر می کاهند. نکته دیگر آنکه اکران هنر و تجربه باید ضرورت های یک پخش کننده حرفه ای را بپذیرد. یعنی به عنوان اینکه این فیلم ها بخشی از سرمایه آن هستند به تمام شرایط اکران (تبلیغات، اکران گسترده تر، زمان اکران مناسب تر و…) توجه جدی کند. در حال حاضر توجهی که شامل حال این فیلم ها می شود این است که باید نگاه خاصی به این فیلم های خاص با تماشاگران خاص شود و… . در حقیقت به سایر بخش های این گروه لفظ خاص اتلاق می شود که باید حذف گردد. در غیر اینصورت این لفظ شکلی از تولید را با خودش به همراه می آورد که ممکن است طی دراز مدت به بدنه سینمای ایران آسیب بزند. به این شکل که پس کارگردان هایی هستند که می توانند با ارقام اندک فیلم های خوب بسازند و… .

امینی تیرانی ادامه داد: امیدوارم این طرح تداوم داشته باشد، اما باید فکر کنیم که چه تعداد فیلم مستند برای اکران های بعدی باقی می مانند. تداوم این طرح به شرط آن است که اکران این گروه برود به سمت اکران های گسترده ای که فیلم های داستانی دارند. طبق آمار به دست آمده ارقام فروش فیلم های مستند در حال اکران تقریبا مشابه بسیاری از فیلم های داستانی است. منتها تعداد سالن ها و سانس هایی که در اختیار سینمای مستند است اصلا قابل قیاس با سینمای داستانی نیست. به نظرم فیلم های مستند باید کم کم در بدنه اصلی سینما اکران شوند. وی در پاسخ به اینکه مخاطبان گروه هنر و تجربه چه تفاوتی با تماشاگران سنتی سینمای ایران دارند، بیان داشت: آیا اقبالی که الان به چند فیلم گروه هنر و تجربه شده کمتر از اقبالی است که به بسیاری از فیلم های سینمایی می شود؟ متاسفانه ما همیشه به شکلی سنتی به اکران نگاه می کنیم. اتفاقا فیلم های گروه هنر و تجربه فیلم های زنده تر و پویاتری هستند و اگر توجه در خوری به آنها شود قطعا مخاطبان وسیعی را به خود جلب می کنند. مخاطبان گروه هنر و تجربه تفاوتی با مخاطبان سنتی سینما ندارند. مگر این فیلم ها چه چیز عجیب و غریبی هستند؟ اجازه بدهیم این فیلم ها در اکران جوابشان را پس بدهند. مگر در اکران فیلم های داستانی تمام فیلم ها با اقبال وسیع مخاطب مواجه می شوند؟ در آنجا ما طیف های گوناگون فیلم های داستانی را از هم تفکیک نمی کنیم، اما سینمای مستند را از قبل جدا می کنیم و می گوییم شما فیلم های خاص هستید و اقبال چندانی به شما نمی شود. این طرز فکر اشتباه است که به شکل قدیمی اکران در ایران باز می گردد.

ابوالفضل صفاری:
گروه هنر و تجربه تحولی در سینمای ایران

ابوالفضل صفاری کارگردان «از تهران تا بهشت» گفت: مدیران اجرایی گروه هنر و تجربه با بینش جدید و تجربه اتفاقات گذشته برنامه های این گروه را چیده اند. به نظرم این اتفاق از پایه درست شکل گرفته و قطعاً موفق خواهد شد. وی ادامه داد: من صحبت های راسای پیشین سازمان سینمایی را زیاد شنیده ام، اما این بار آقای ایوبی حرف درست و سنجیده ای زد که خیلی به دلم نشست. ایشان گفتند سیستم چرخه فیلم (اعم از تولید ، اکران…) در ایران سیستم کهنه ای شده و باید یک تغییر اساسی در شکل آن انجام گردد. بعد از انقلاب شاهد تحولی بودیم که نمود آن را در آثار فاخر  کارگردانانی مثل تقوایی، بیضایی، کیارستمی، نادری و… مشاهده کردیم. گروه هنر و تجربه هم نوعی تحول است. در این گروه نیروهای جدید با هزینه ی کم دست به تجربه آثار جدید تری می زنند که قطعاً مخاطب خودش را پیدا هم خواهد کرد. چنین ایده ای تغییر مثبتی در جهت اعتلای سینمای ماست. صفاری در خصوص بهتر اجرا شدن این طرح بیان داشت: برای بهتر اجرا شدن این طرح باید ۳ ماه نخست اجرای آن بگذرد تا نقاط ضعف و قدرت اش روشن شود. بعد از آن است که با بهره گیری از این نکات قوت و ضعف می توان راهکار درست تری در جهت بهتر انجام شدن آن چید. در این ۵/۱ ماهی که از شروع این طرح می گذرد من بررسی های بسیاری را روی آن انجام دادم و به نتایجی رسیدم مانند اینکه گروه هنر و تجربه حداقل باید ۱۰ سینما در تهران و شهرهای بزرگ داشته باشد. دوم آنکه تعداد فیلم های کمتری را در هر ماه به اکران درآوریم. مثلاً هر ۲ ماه ۲ فیلم اکران کنیم و روی این ۲ فیلم مانور دهیم تا مخاطب به سمت آن بیاید. خوشبختانه در حال حاضر همدلی خوبی بین فیلمسازان و مدیران دولتی برقرار است که امیدوارم منجر به تدوام این طرح شود. صفاری در خصوص تفاوت مخاطبان گروه هنر و تجربه با تماشاگران سنتی سینمای ایران اظهار داشت: اگر ذائقه مخاطب را با فیلم های خوب هدایت کنیم اتفاق خوشایندی می افتد. مسلماً عده ای علاقه مند به تماشای سینمای بدنه هستند، اما سینمای بدنه هم می تواند شامل آثار فاخری باشد مثل کارهای آقای فرهادی. به نظرم گروه هنر و تجربه هم مخاطب دارد که مخاطبانش جدای از سینمای بدنه نیستند. مردم نشان دادند که از این فیلم ها استقبال می کنند و در نهایت اینکه نباید مخاطبان را تقسیم بندی کرد. وی در خاتمه بیان داشت : راه اندازی گروه هنر و تجربه بسیار مثبت است . این اتفاق می تواند منجر به این شود که نوسازی در درون سینمای ایران روی دهد. جوان های بهتری، کارهای پویاتری بسازند و سینمای ایران رونق بگیرد . تمام مسوولان و سینماگران باید از این طرح حمایت کنند. چه بسا فرهادی ها، مهرجویی ها و… دیگری از این طریق وارد سینما شوند و به سینمای ایران جان دوباره ای ببخشند.

علی کریم:
شکل گیری گروه هنر و تجربه در کشور ما بسیار مهم است

علی کریم   کارگردان «من از سپیده صبح بیزارم»  در خصوص تفاوت گروه هنر و تجربه با طرح های قبلی مثل آسمان باز،گفت: فکر می کنم مدیریت سازمان سینمایی عزم جدی ای در خصوص راه اندازی و تداوم این طرح دارد و تفاوت آن را با سایر طرح های پیشین باید هنگامیکه به ثمر نشست بررسی کرد. شکل گیری این ماجرا در کشور به قدری حائز اهمیت است که اگر نقاط ضعفی هم داشته باشد چندان به چشم نمی آید و قطعا با حمایت دوستان سینمایی این جریان محکم تر نیز خواهد شد. وی در خصوص تفاوت مخاطبان گروه هنر و تجربه با تماشاگران سنتی سینمای ایران گفت: مخاطبان گروه هنر و تجربه همان کسانی هستند که برای هر فیلمی بلیط نمی خرند. اینها مخاطبانی هستند که DVD فیلم های خارجی را تماشا می کنند و سینما مدت هاست رنگ آنها را به خود ندیده.

کریم در خاتمه بیان داشت: تماشای عمومی یکی از فیلم هایم توسط مخاطبان حس خوشایندی است و امیدوارم این روند اکران مسیر فیلمسازی را برای ما سهل تر کند.