مهربانو ابدی‌دوست| «ساز دهنی» یکی از مهم‌ترین ساخته‌های امیر نادری کارگردان تاثیرگذار موج نو سینمای ایران از امروز در گروه هنر و تجربه نمایش خود را آغاز می‌کند. سومین ساخته امیر نادری که به سال ۱۳۵۲ ساخته شده است، جایزه‌های ارزشمندی برای سینمای ایران در داخل و خارج از کشور به همراه داشت که از آن جمله می‌توان به مدال طلای شهر جیفونی و جایزه گریفون برنزی یادبود دومنیکو مکولی اشاره کرد که هر دو در سال ۱۳۶۲ به نادری داده شد. فیلمبرداری علیرضا زرین‌دست و تدوین سهراب شهیدثالث از مولفه‌های مهم این فیلم هستند.«ساز دهنی» در سال اکرانش به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پدیده‌های سینمای هنری ایران محسوب شد و از آن به‌عنوان انقلابی در سینمای آن سال‌های ایران یاد می‌کنند. «ساز دهنی» یکی از شخصی‌ترین فیلم‌های نادری است که از کودکی خودش نیز الهام گرفته شده است. نادری از تخمه‌فروشی جلوی سینما کارش را شروع می‌کند و بعدها کنترلچی و آپاراتچی سینما در آبادان می‌شود تا اینکه در تهران پایش به عکاسخانه‌ها باز می‌شود و آشنایی‌اش با علیرضا زرین‌دست پای او را به‌طور جدی به سینما باز می‌کند. کار حرفه‌ای در سینما را با عکاسی فیلم در فیلم‌های «رضا موتوری» «قیصر» و «بیگانه بیا» مسعود کیمیایی و حسن کچل علی حاتمی شروع می‌کند و در سال ۱۳۵۰ نخستین فیلم خود به نام «خداحافظ رفیق» را با تشویق پرویز دوایی منتقد سینمایی می‌سازد. نمایش «ساز دهنی» سومین فیلم امیر نادری در حالی از امروز در گروه هنر و تجربه شروع می‌شود که به نظر می‌رسد وضعیت مشابهی را سینمای ایران نسبت به سال ساخت آن تجربه می‌کند. سینمای امیر نادری در برابر «فیلم‌فارسی» قرار داشت و به نظر می‌رسد بازخوانی این فیلم این روزها از اهمیت بالایی برخوردار باشد.
«سازدهنی» یک نگاه جهان‌شمول دارد
نادری از فیلمسازان برجسته‌ای بود که همراه با شکل‌گیری موج نو سینمای ایران در اواخر دهه ۴۰ به عرصه فیلمسازی آمد. عکاس حرفه‌ای خیلی خوبی بود که بعدها با فیلم «خداحافظ رفیق» وارد سینمای حرفه‌ای شد. «ساز دهنی» یکی از بهترین کارهای اوست. فیلم در کانون پرورش فکری ساخته شده است. فیلمی که مخاطبش گروه سنی کودک و نوجوان است ولی نگاهی که به موضوع دارد، به نظرم نگاه جهان‌شمولی است و جزء فیلم‌های ماندگار سینمای ایران است. فکر کنم این فیلم در بندرعباس ساخته شده است. خیلی خوب است که این فیلم‌ها در گروه هنر و تجربه اکران می‌شود تا نسل جوان فیلم‌های گذشته سینمای ایران را ببینند، بشناسند و فیلم‌های خوبی که قبل از انقلاب ساخته شده است، فراموش نشود. گروه هنر و تجربه، تجربه خوبی برای سینمای ایران و سینماگران است.
منبع: