هنر و تجربه: تامی لی جونز بازیگر و کارگردان فیلم «کاروان سالار» که به تازگی در بخش خارجی روز گروه سینمایی هنر و تجربه به اکران درآمده است، در گفت و گویی در مورد فیلمش اعلام کرده که فیلمش یک وسترن قرن نوزدهمی‏ و در مورد تاریخ آمریکا است.
جونز در چهارمین فیلمش در مقام کارگردان، داستان زنی رعیت به نام “ماری” با بازی هیلاری سوانک را روایت می کند که کاروان سالاری با بازی خود تامی لی جونز را اجیر می کند تا سه زن عقب مانده را از مرز شرقی خارج و آن‏ ها را از زندگی نکبت بارشان رها کند و به دست کشیشی در ایالت آیووا بسپارد. در گذشته ساکنین اروپایی قاره آمریکا حق خود می ‏دانستند که بیشتر به سمت غرب پیشروی کنند و سرزمین‏ های باقیمانده را به اشغال دربیاورند که این مساله همواره آن‏ ها را مقابل بومی‏ های آمریکا قرار می‏ داد و عموما باعث تخریب مناظر طبیعی و بکر آمریکا می ‏شد و فیلم نیز این موضوع را دستمایه داستانش قرار داده‏ است.
تامی لی جونز درحاشیه شصت و هفتمین جشنواره کن که «کاروان‏سالار» برای اولین بار دربخش مسابقه آن به نمایش درآمد، با لحنی بی‏پروا درباره موضوع فیلمش صحبت می ‏کند:« نمی خواهم این موضوع را پنهان کنم که امپریالیسم آمریکایی در قسمت غربی رود می سی سی پی، تم اصلی فیلم من است». این بازیگر- کارگردان در مورد پیشینه تاریخی داستان فیلمش نیز توضیحات مختصری ارائه می‏ کند:«فیلم، تاریخ گسترش و کشورگشایی در غرب را نمایش می دهد. تقریبا به همان نحوی که بچه مدرسه ای ها در آمریکا، در مورد تاریخ کشورشان یاد می گیرند.» این فیلم نامزد نخل طلای جشنواره کن شد اما هیچ جایزه‏ ای به آن تعلق نگرفت.
فیلم بر خلاف نام آن، در مورد زنان است. زنان فیلم، ضعیف و بی اراده نیستند بلکه شخصیت‏ های قهرمان گونه و جسوری دارند و با این‏ که نقش اصلی فیلم را یک مرد برعهده دارد اما، مردان فیلم در حاشیه قرار گرفته ‏اند. غرب امریکا در این فیلم، جایی سرد، خشک، بی‏ مهر و البته با نوعی زیبایی کابوس وار نشان داده می شود. در فیلم سه زن ناقص العقل را می بینیم اما اگر کمی دقت کنیم نوعی از بی‏ عقلی و دیوانگی را در تک تک شخصیت‏ های فیلم می‏ توانیم ببینیم. فیلم میزان بالایی از ریسک را در خود جای داده‏ است. حس خطر، فیلم را مملو از هرج و مرج، شوخ طبعی، خشونت و در عین‏ حال زیبایی کرده‏ است. حضور کوتاه مریل استریپ در فیلم نیز، گیرایی خاصی به کاروان سالار داده است.
این دومین فیلم جونز است که در جشنواره کن به نمایش درمی‏ آید. فیلم قبلی او با نام «سه مراسم تدفین برای ملکویادس استرادا» جایزه بهترین بازیگر مرد را برای خود او و نخل طلای بهترین فیلم‏ نامه را هم برای گیلرموآریاگا به همراه آورده بود.

فیلم‏ نامه «کاروان سالار» از رمانی با همین نام نوشته «گلندون سارث اوت» اقتباس شده و فیلم به سادگی می‏ تواند، در ژانر وسترن طبقه بندی می‏ شوند اما خود جونز چنین اعتقادی ندارد و ساخته‏ اش را بیشتر«فیلمی در مورد تاریخ آمریکا» می‏ داند: «نمی‏دانم چه چیزی یک فیلم وسترن را شکل می‏دهد. اگر دقت بکنید که از واژه وسترن این روزها چگونه استفاده می‏شود، به این نتیجه می‏رسید که به فیلم‏هایی وسترن می گویند که صرفا بازیگران آن کلاه های بزرگ می گذارند و سوار اسب می شوند.» او حتی اعتقاد دارد در نمایش زندگی بومی‏های آمریکایی، از کلیشه‏ های مرسوم استفاده نکرده ‏است: «نگرانی‏ ای از این بابت ندارم. بازیگرهای ما همه بومی‏ های آمریکا بودند. ما نمی خواهیم حقیقت را به شکل دیگری بازتاب بدهیم یا تصویر کلیشه ای از کسی ارائه بدهیم. این مسائل از ارزش فیلم کم می‏کند.»
با این که فیلم، درونمایه کلاسیک و آمریکایی دارد اما باز هم مشکلات زیادی در راه ساخت آن وجود داشته و کسی مایل به سرمایه گذاری روی آن نبوده است تا این‏که نهایتا فیلم با پشتیبانی یک شرکت مستقل فیلم‏ سازی فرانسوی که مدیریت آن را لوک بسون بر عهده دارد، به مرحله ساخت رسید. مایکل فیتزجرالد، تهیه کننده کاروان سالار حرف جالبی در این مورد زده است: «در سیستم هالیوود هیچ وقت نمی توانستیم این فیلم را بسازیم. اگر لوک بسون به کمک مان نمی آمد الان این فیلم ساخته نشده بود. هیچ عذری برای این سیستم وجود ندارد.»
طبق اعلام سایت آی ام دی بی، بودجه فیلم حدودا ۱۶ میلیون دلار برآورد شده است که تاکنون حدود ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار در آمریکا فروخته است. این فیلم از ۱۴ نوامبر ۲۰۱۴ در آمریکای شمالی به صورت محدود اکران خود را شروع کرده است. شروع اکران فیلم در چهار سینما بوده و سپس به ۲۲۲سالن افزایش پیدا کرده‏است.اکران فیلم، اصطلاحا در فصل جوایز هالیوودی اتفاق افتاده اما انتظار می‌رود طی ماه های آتی سینماهای بیشتری در اختیار این فیلم قرار بگیرد. واکنش منتقدان به این فیلم نیز غالبا مثبت بوده و بازیگری، فیلم‏ برداری، موسیقی متن و طراحی لباس آن را ستوده‏ اند.

منابع: گاردین، سایت راجر ابرت