هنر و تجربه -الهام نداف: پیروز کلانتری یکی از چهار کارگردان «کهریزک چهار نگاه» است. پای او با پیشنهاد بهمن کیارستمی به این پروژه باز شد اما ظاهرا نگاه به کهریزک از پشت دوربین پیش‌تر از این پیشنهاد هم، دغدغه کلانتری بود.
سه سال پیش به دعوت و سفارش هیات مدیره کهریزک و البته به واسطه بهمن کیارستمی، پیروز کلانتری، رخشان بنی اعتماد و محسن امیر یوسفی راهی کهریزک شدند تا وقایع این جزیره کوچک را از دید خودشان روایت کنند. ماحصل این کار یک مستند چهار اپیزودی شد که بالاخره بعد از گذشت سه سال در گروه هنر و تجربه روی پرده رفت.
پیروز کلانتری درباره چگونگی ساخت این مستند و همراه شدن با آن چنین توضیح می‏ دهد: «موتور حرکت این پروژه با ارتباط بین بهمن کیارستمی و هومن مرتضوی شروع شد و ما بعدا به این کار پیوستیم. قرار شد چهار کارگردان با نگاه خودشان درباره کهریزک فیلم بسازند. قرار نبود این چهار اپیزود در فیلم کهریزک چهار نگاه همانند هم باشد و قرار نیست این بخش‌ها خیلی برآمده از ذهن ما باشند، بلکه دوست داشتیم کهریزک دیده شود.»
او درادامه با اشاره به این‏که وجه مستندگونه بودن این آثار از ابتدا مورد توجه سفارش دهندگان بود، تاکید می‏ کند: «شاید به همین خاطر سراغ ما آمدند. کار مستند به این معنا نیست که یک نفر وارد مکان مورد نظرش شود و تمام رویدادهای اتفاق افتاده را ثبت کند. مستند باید کاربردی باشد و اتفاقا در این پروژه نیز جنبه کابردی بودن آن اهمیت داشت.»
کلانتری از دفعات مراجعه‌شان به کهریزک یاد می‏ کند: «ما چهار نفر همه کار‌هایمان را با هم انجام دادیم. هر چند باری که به کهریزک رفتیم در کنار هم بودیم و کسی به صورت تکی مراجعه نکرد. ما با هم رفاقت داشتیم و دوست داشتیم در کنار هم برای رسیدن به نظرات بهتر درباره این مستند بیشتر گپ بزنیم. همین کار هم باعث شد روح کلی اثر را پیدا کنیم و درباره آن به تفاهم برسیم. همان طور که می‌دانید در کهریزک هم سالمندان نگهداری می‌شوند و هم معمولان. از‌‌ همان ابتدا چهار نفری، قرارهایی گذاشتیم که تا انتها به آن‌ها پایبند بودیم.
یکی از قرار‌ها این بود که از نگاه رایج به سالمندان دوری کنیم. می‌خواستیم به وجود زندگی در میان سالمندان برسیم. یعنی وقتی سالمندی و پیری فرا می‌رسد، باز هم زندگی جریان دارد. خوشبختانه در کهریزک از سالمندان به خوبی نگهداری می‌کنند و آن‌ها برای زندگی کردن تلاش می‌کنند نه زنده ماندن. این شعار در خود کهریزک هم دیده می‌شود. قرار بعدی ما این بود که پیرمرد‌ها، پیرزن‌ها و معلولان، همه‌شان دیده شوند. از آن‌جایی که فیلم بهمن{کیارستمی} و خانم بنی اعتماد فضای عمومی‏ تری داشت، به من اجازه دادند در فضای شخصی‌تری فیلم بسازم. این قرار‌ها باعث شد که روحی به کارمان دمیده شود.»
کلانتری دغدغه شخصی خود را در ساخت اپیزودی از «کهریزک چهار نگاه» تاثیر گذار می‏داند: «قبل از ساخت این مستند در سال ۹۰ دو فیلم دیگر در همین فضا و بدون قصد قبلی ساختم. یکی از این آثار درباره پارک شهر به عنوان قدیمی‌ترین و پیر‌ترین پارک تهران بود و از آن مهم‌تر پاییز‌‌ همان سال در جنوب خراسان و اطراف بیرجند، در روستای خور، مستندی از چند پیرمرد این روستا ساختم. افراد پیری که توانستند با درایت و توجه‌شان قنات خشک روستا را حیات ببخشند. به نوعی به حکمت پیرانه‌ای در این دو اثر رسیده بودم که در کهریزک برایم تکرار شد. فهمیدم چه فاضل باشی، چه مجنون اگر در طول زندگی خوب دور و اطرافت را دیده باشی، حکمتی در تو به وجود می‌‌آید که بخشی از منش و رفتارت خواهد شد. در میان کلام و گفتار آدم‌ها در کهریزک هم به دنبال پیدا کردن همین حکمت بودم.»
این مستندساز در ادامه به تلاش‏های خود و همکارانش برای نمایش «کهریزک چهار نگاه» هم اشاره می‏کند: «فضای ارتباطی در کهریزک گسترده است. ما دو سال پیش تلاشی کردیم با همکاری کانون ایران نوین و موسسه پخش گلرنگ نه خیلی محدود و نه خیلی گسترده و در ۵۰ هزار نسخه، بتوانیم این مستند را عرضه کنیم. از آنجایی که کانون ایران نوین تجربه این کار را نداشت، انتشار آن متوقف شد و تا زمان اکران در گروه هنر و تجربه امکان نمایش پیدا نکرد.»
او فراهم شدن فضای نمایش برای چنین آثاری را در گروه هنر و تجربه مثبت ارزیابی می‏ کند:«گروه هنر و تجربه برای نمایش فیلم‌های متفاوت و تجربی خوب است. اصلا اسمش هم با خودش همراه است، فیلم‌های هنری و تجربی که در اکران عمومی شاید کمتر دیده‏ می‏ شوند. اما به نظرم فضای اصلی نمایش مستند تلویزیون است و هیچ چیز دیگری جای تلویزیون را نخواهد گرفت. البته تلویزیون‌های مختلف، نه فقط تلویزیون‌های رسمی و دولتی. مستندهای مختلف، مخاطب‌های متفاوتی دارند. کسی که مستند اجتماعی می‌بیند ممکن است مستند حیات وحش نبیند. به همین خاطر مخاطب در تلویزیون می‌تواند مستندهای موضوعی مواجه باشد و آن‌ها را انتخاب کند. البته اگر این امکان فراهم نشود، شبکه نمایش خانگی و رسانه‌های دیگر هم با پخش دی وی دی و البته جداسازی مستند‌ها به تفکیک موضوع، می‌توانند به کمک سینمای مستند بیایند. »
کارگردان اپیزود ۱۵ دقیقه ای حکمت شادان مستند کهریزک چهار نگاه، درپایان درباره ویژگی اکران فیلم های مستند در گروه هنر و تجربه می‏ افزاید:« البته اکران این آثار در گروه هنر و تجربه به‏ خاطر فراهم شدن فضای گفت‌و‌گو و معرفی فیلم‌ها و شناسایی آن‌ها برای نمایش در تلویزیون، امیدوار کننده است.»