هنر و تجربه/ مهران باقی: فردین خلعتبری را همه پیگیران و علاقمندان جدی موسیقی و سینما می شناسند. این موسیقی دان باسابقه سال هاست در زمینه موسیقی فیلم فعال است و به واسطه ساخت آثاری جدی، تبدیل شده به یکی از مهم ترین افراد این حوزه. فردین خلعتبری که او را به عنوان آهنگ ساز فیلم می شناسیم، امسال علاوه بر آهنگ سازی به عنوان تهیه کننده فیلم «داره صبح می شه» نیز در جشنواره سی و سوم فیلم فجر و در بخش «هنر و تجربه» آن حضور دارد. بنابراین نظرات این موسیقیدان  برجسته را در مورد وجود گروه «هنر و تجربه» جویا شدیم.

تقریبا یک سال از تاسیس گروه سینمایی هنر و تجربه می گذرد، عملکرد این گروه را چطور ارزیابی می کنید؟

طی این یک سال نظرات در مورد این گروه سینمایی متفاوت بوده. به اعتقاد بعضی‌ها راه اندازی این گروه کار درجه یکی بوده و بعضی‌ها نیز نسبت به آن انتقاداتی دارند. من اعتقاد دارم باید از سوی متولیان این امر سمینارهایی در مورد ابعاد مختلف سینمای هنر و تجربه و با حضور طیف مختلف سینماگران، چه جوان‌ترها و چه فیلم سازان با سابقه‌ای که در این حیطه خبره هستند تشکیل شود تا اهداف تشکیل این گروه به درستی مشخص، و موارد مختلف آن آسیب شناسی شود. باید توجه داشته باشیم  که این نوع سینما صرفا مختص طیف سنی خاصی از سینماگران یا در خدمت تفکر و جهت خاصی نیست. مساله عدم تعلق این سینما به یک تفکر خاص می‌تواند به منتقدان و نویسندگان سینمایی نیز در مورد ارائه نقدهای منصفانه کمک کند، چرا که این سینما فارغ از هر گونه تفکری، بیشتر یک گرایش هنری است. ضمن اینکه توضیح در مورد منابع مالی و بودجه این نوع سینما نیز می تواند مانع بروز هر گونه ابهامی شود. البته احتمال دارد بلاتکلیفی‌هابی در بدنه این گروه نوپا حس شود که قابل رفع است . به اعتقاد من برگزاری سیمنارهای تخصصی یا چاپ کتابی در مورد عملکرد یک ساله و هم چنین اهداف این گروه، می تواند به بهبود وضعیت آن کمک کند. ایجاد فضا برای گفت و گو می تواند برطرف کننده ابهامات و  احتمالا سوء تفاهم‌ها باشد و به فیلم سازان این گرایش هم لطمه نزند، و  انگیزه هم ایجاد کند.

به نظرتان اختصاص دادن یک گروه سینمایی سازماندهی شده به فیلم های این گروه، تا چه حد می تواند به جذب مخاطبان جدید برای سینمای ایران کمک کند؟

اگر به سلیقه من باشد یا من در این عرصه تصمیم گیرنده باشم، به نظرم کل سینما باید به این سمت حرکت کند و مسائل جامعه باید در قالب چنین فیلم هایی بازتاب داده شوند. چرا که حاکم شدن تفکر می‌تواند در مورد ارتقای نگاه و سلیقه مخاطب کاملاً سازنده و مثبت عمل کرده و به مرور پای قشر جدی تری را به سینماها باز کند. اما این بحث یک مقدار سلیقه‌ای است، به عنوان مثال شما اگر در این مورد پای صحبت سینمادارها بنشینید آنها نگاه متفاوتی دارند، یا نگاه سرمایه گذاران نیز قطعاً یک نگاه متفاوت است، و هچنین نگاه مسئولان دولتی. در کل معتقدم بعضی مسائل و جهت‌گیری‌های سیاسی هم مانع حاکمیت تفکر در عرصه فرهنگ می‌شود. در راستای همین تفکرزدایی و مخالفت با سیطره تفکر، روزگاری عنوان «روشنفکری» یک ارزش و امر مثبت تلقی می شد و امروزه توسط برخی در سطوح مختلفی از آن به عنوان یک صفت تحقیرآمیز استفاده می شود، در حالی که بار معنایی آن مثبت است. همین حالا که با شما صحبت می کنم به دعوت برخی از دوستان سینمایی به شهر مشهد آمده‌ام و آن چه در مورد نتایج تاسیس گروه هنر و تجربه در اینجا می بینم، بسیار مثبت و امیدوارکننده است و به گفته دوستان، تعداد زیادی مخاطب جدی و پیگیر، اتفاقات رخ داده در این عرصه را دنبال می کنند و به خوبی جذب آن شده اند. البته مثبت بودن این اتفاق مشروط به همان ادامه حاکمیت تفکر و پرهیز از فرافکنی است.

چه پیشنهادی برای بهبود هر چه بیشتر گروه هنر و تجربه دارید؟

بر می گردم به همان صحبت و پیشنهاد قبلی، ما باید در این عرصه به برگزاری اجتماعاتی برسیم. اجتماعاتی که قصد آن شعار دادن و ارائه حرف های کلیشه ای نباشد، باید در این زمینه سمینارهایی برگزار شود، مواضع به صورت روشن و شفاف بیان شود و همه در این مورد توجیه شوند، چرا که در صورت عدم وقوع چنین رویدادهایی، این جریان نوپا و آسیب پذیر ضربه خواهد خورد. باید یک فضای نقد مثبت و سازنده در این حیطه ایجاد شود. معمولا در مواجهه با هر پدیده‌ای دو نوع برخورد وجود دارد: یک نوع مخالفت منطقی مبتنی بر عقلانیت و یک نوع مخالفت شعاری و تخریبی. در این میان اگر متولیان هنر و تجربه بخواهند تمام مخالفت ها را به بی منطقی و تخریب تعبیر کنند به مرور به مشکل برخواهند خورد و در آن سو نیز نسبت داده شدن کلیه اتفاقات و رویدادهای رخ داده در گروه هنر و تجربه به هرج و مرج مدیریتی و فرافکنی از سوی مخالفان، قطعا سازنده نخواهد بود. به نظرم تنها راه حل درست در ایجاد فضایی سازنده این است که ماحصل عملکرد این گروه در بازه‌های زمانی مختلف به صورت صحیح، دقیق و در قالب آمار منتشر ، نتایج معنوی و مادی آن به طور کامل بررسی و خروجی و بازده هنری آن نیز به طور جدی و علمی تحلیل شود تا به نتایج روشن و قابل قبولی برسیم. و این امر جز با هم فکری و ابراز عقیده بزرگان سینما و اعاظم اداره سینما در همان سمینارها ممکن نیست.

امسال در کسوت تهیه کننده با فیلم «داره صبح می شه» در گروه هنر و تجربه جشنواره حضور دارید. از حال و هوای فیلم برایمان بگویید.

راستش طی سالیان حضورم در این سینما، خیلی امور این چنینی را مبتنی بر  سیاست خاصی ندیده‌ام. هر دوره مدیرانی آمده‌اند و بر حسب سلیقه و موارد دیگر، برای فیلم‌ها جایگاه‌های مختلف تعیین کرده‌اند و رفته‌اند و بنابراین نمی‌توان جای دادن فیلم‌ها در گروه‌های مختلف را امری اصولی قلمداد، چرا که بعضی جاها در این زمینه خیلی خوب عمل شده و بعضی جاها هم اشتباهات فاحشی رخ داده و نسبت به بعضی از فیلم‌ها یا تفکرات، واقعاً اجحاف صورت گرفته است. اما در نهایت از حضور فیلم در جشنواره و دیده شدن آن راضی ام، به خصوص قرار گرفتن آن در گروه هنر و تجربه اتفاق خوبی است، چرا که مخاطب این گروه با انتظارات بالاتر و تفکر جدی‌تری به سینما می‌آید و می‌داند از سینما چه می‌خواهد و این موضوع قطعا برای فیلم ما خوب است