هنر و تجربه/ علیرضا کیانی: فرهاد طالبی‌نژاد فیلم‌بردار مستند «جایی برای زندگی» که هم‌اکنون در گروه هنر و تجربه اکران می‌شود، در گفت‌وگو با سایت هنر و تجربه از سینمای مستند اجتماعی می‌گوید. او که تاکنون تصویربرداری از چندین کار مستند کوتاه و بلند و هم‌چنین چند فیلم کوتاه داستانی را برعهده داشته‌است، «جایی برای زندگی» را فرصتی برای نزدیک‌ کردن سینمای مستند به سینمای داستانی می‌داند.
طالبی‌نژاد که پیش از این در مستند «نوای خورشید» نیز به عنوان فیلم‌بردار با محسن استادعلی هم‌کاری کرده است، درباره تجربه کار دوباره با این کارگردان توضیح می‌دهد: «با محسن استادعلی رفاقتی چندساله دارم. وقتی موقعیت و شرایط ساخت «جایی برای زندگی» مهیا شد، محسن با من صحبت کرد و طی گپ و گفت‌ها قرار بر این شد که تصویربرداری فیلم را برعهده بگیرم. همراه کارگردان از لوکیشن فیلم که یک خوابگاه دخمه‌وار بود، دیدن کردیم. در آن‌جا یک‌ سری تمهیداتی چیدیم تا بتوانیم راحت‌تر فیلم‌برداری را انجام دهیم».
طالبی‌نژاد هم‌چنین تجربه‌ در مستند اجتماعی و سختی‌های خاص آن را این‌طور توصیف می‌کند: « ساختن فیلم مستند، به ویژه مستند اجتماعی، با رعایت اصول مستند مشاهده‌گر، آن هم در فضای بسته کار بسیار دشواری است. از طرفی نباید دیده شد، و از سوی دیگر نباید در فضا و شرایط دخالتی کرد. از طرفی دیگر هم به هرحال باید فیلم را ساخت».
«جایی برای زندگی» هشتمین کار مستند طالبی‌نژاد است. او از تصویربرداری دشوار این کار یک فرصت می‌داند: «جدود ۱۵ جلسه فیلم‌برداری داشتیم. روزی حدود ۱۸ ساعت. از ۶ صبح تا آخر شب مشغول فیلم‌برداری بودیم. متاسفانه شرایط نوری لوکیشن بسیار نامساعد بود و حل این مشکل از ما وقت زیادی گرفت. اختلاف فاحشی بین نور داخلی و نور خارجی داشتیم و به همین خاطر زمان برد تا بتوانیم همه نورها را یک‌دست و یک‌جنس کنیم از طرفی ازدحام در محیط و فضای غیربهداشتی خوابگاه شرایط را بسیار طاقت‌فرسا کرده بود. فیلم‌برداری این فیلم فرصتی بود تا در فضای مستند، دکوپاژ و فضاسازی را کمی نزدیک به سینمای داستانی تجربه کنم. آن هم داستان مردهایی زخم‌خورده و پریشان‌حال.»
طالبی‌نژاد فضای سینمای مستند را برای دست زدن به تجربه، فضایی بهتر و تعاملی‌تر می‌داند. او هم‌چنین از تعامل و هم‌دلی خود با کارگردان جایی برای زندگی می‌گوید: «می‌توان به فیلم‌برداری در سینمای مستند به صورت کاملا کلیشه‌ای و عرفی نگاه کرد. امادر پروژه‌ای مثل جایی برای زندگی که در آن کارگردان با فیلم‌بردار خود تعاملی سازنده دارد، جا برای به دست آوردن تجربه بسیار است. می‌توان خود را در کار با دوربین به شیوه‌های مختلف محک زد و نسبت‌های مختلف نور و تصویر را امتحان کرد. به نظر من این دست از تجربیات در سینمای مستند بهتر اتفاق می‌افتد تا در سینمای داستانی. محسن استادعلی همراه و هم‌دل است. از همه مهم‌تر این‌که هر دو به یک زبان مشترک رسیده‌ بودیم. در بسیاری از موارد توانستیم با یک‌دیگر بر سر کلیات و جزییات به توافق برسیم. این در حالی است که در برخی کارها عموما فیلم‌بردار تابع کارگردان است و همانند یک کارمند فقط و فقط وظیفه‌اش را اجرا می‌کند و تعامل دوطرفه‌ای شکل نمی‌گیرد».
طالبی‌نژاد اکران فیلم خود را در گروه هنر و تجربه رخدادی بزرگ عنوان می‌کند: «گرچه خیلی فرصت نکرده‌ام فیلم‌های اکران شده در گروه هنر و تجربه را تماشا کنم،اما از این اتفاق نادر بسیار خوشحالم. خوش‌حال از این‌که مخاطبان این گونه سینمایی اهل تجربه هستند. این که توانستیم یک‌باره فیلم را در شرایط اکران ببینیم، تا عده‌ای از مخاطبان عمومی‌تر نیز بتوانند از فیلم دیدن کنند، رخداد بسیار بزرگی برای سینمای ماست. امیدوارم روند اکران‌ها به همین صورت ادامه داشته باشد. بیش‌تر از آن امیدوارم آثار مستندهای اجتماعی بیشتری در این گروه به اکران در بیایند».
او در ادامه‌ می‌گوید:«هنگامی که دوربین در دست‌هایم بود واقعا فکر نمی‌کردم روزی روی پرده اکران عمومی شود. با توجه به سوژه و مضمون فیلم حتی این تصور برایمان وجود نداشت که فیلم بتواند روزی پروانه نمایش بگیرد. اتفاقات خوبی برای این فیلم افتاد و در جشنواره‌های مختلف و اکران‌های خصوصی همواره استقبال خوبی از آن شد. اما حقیقتا بهترین اتفاق برای این فیلم همین اکران نوروزی فیلم در گروه هنر و تجربه بود».
او در پایان از گروه هنر و تجربه انتظار دارد تا مستندهای بیش‌تری را در این گروه نمایش دهند: «فیلم‌های مستند باید در معرض دید تماشاگر قرار بگیرند و اگر تماشاگر نداشته باشد، دیگر لازم نیست فیلمی ساخته شود.کافی است خود فیلم‌ساز و فیلم‌بردار دوتایی به گشت‌ و گذار بپردازند و فیلمی ضبظ نشود. دیگر چه لزومی دارد حتما مستندی ساخته شود.هنر و تجربه نیز دارد این بخش کمتر دیده سینمای ایران را به خوبی پوشش می‌دهد و آن را عمومی‌تر می‌کند. این حرکت، می‌تواند کمک کند تا فیلم‌برداران مستند نیز انگیزه‌ بیشتری بگیرند».