
نشستی با حضور شاگردان کیارستمی
سیفالله صمدیان: رسیدن به سادگی در سینما بسیار پیچیده است
هنر و تجربه: میزگرد سومین روز جشنواره بینالمللی به نمایش چند فیلم کوتاه که محصول کارگاههای عباس کیارستمی ب بودند، اختصاص داشت. در این میزگرد که شب گذشته در سالن شماره ۳ پردیس ملت برگزار شد، مباحثی پیرامون سبک کیارستمی در فیلمسازی و کارگاههای او مطرح شد. عباس کیارستمی به دلیل سفر خود در این نشست حاضر نبود و سیفالله صمدیان اجرای جلسه را برعهده داشت. گفتنی است که پیش از آغاز این نشست ۲۹ فیلم کوتاه از دو کارگاه اسپانیا و کلمبیا کیارستمی برای تماشاگران نشان داده شد.
به گزارش خبرنگار هنر و تجربه صمدیان در ابتدای صحبتهایش با اشاره به این که مجموعا ۲۹ فیلم برای نمایش در جشنواره شرکت داده شدهاند، گفت: « انتخاب این آثار برای حضور در جشنواره کاملا دموکراتیک صورت گرفته است. ظاهرا گروهی که در ورکشاپ بارسلون فیلمها را کار کرده بودند، با تلفیق ۹ فیلم از ورکشاپ کلمبیا با رای اکثریت به ۲۹ اثر رسیده است. شاید تنها فردی حضورش بدون رای گیری لازم بودم «لی لیانا دیاز» است که خروجی ورکشاپهای کیارستمی را جمعآوری کرده است.»
صمدیان از لیلیانا و چندتن از دیگر فیلمسازان این کارگاهها خواست تا روی سن بیایند و میزگرد تشکیل شود. لیلیانا دیاز از کلمبیا، ایلاریا گومبورلی از ایتالیا، فرودو گارسیا از اسپانیا، هکتور زرکوویچ از اسپانیا و لین یو از چین روی سن آمده و هرکدام در خصوص کارگاه کیارستمی و فیلم خود صحبت کردند.
سیفالله صمدیان در ادامه صحبتهایش گفت: «۱۵ سال پیش کیارستمی اولین ورکشاپ خود را با همکاری موسسه کارنامه در مجموعه سعد آباد برگزار کرد. موضوع این ورکشاپها موضوعاتی نظیر باد، درخت، تاکسی و فرش بود. کیارستمی در خارج از کشور متناسب با محیطی که در آن هست انتخاب میکند. به طور مثال در لندن آسانسور و در مراکش موبایل موضوعات او بودهاند.»
او در ادامه با بیان این که این کارگاهها نشان میدهند خلاقیت در همه هنرجویان وجود ندارد زیرا هنر یاد دادنی و یادگرفتنی نیست: «به عنوان نمونه در آژانس مگنوم که آژانس عکاسی اساتید جهان است تنها بروس دیویدسون به صورت آکادمیک عکاسی خوانده است و از تمام کارگردانان دهه ۶۰ و ۷۰ دنیا، اکثریت دانشگاه نرفتهاند. در ادبیات و سینمای خودمان نیز افرادی مثل بیضایی و شاملو تحصیلات آنچنانی نداشتهاند. البته این به معنای نفی محیط آکادمیک نیست بلکه دانشگاه ها امکانات لابراتوآری بیشتری دارند تا خانه فردی که میخواهد در انزوا هنرمند شود. دانشگاهها نمیتوانند دریچههای خلاقیت را باز کنند اما امکانات شکوفایی این خلاقیت در آنها وجود دارد. هنرمندانی همچون کیارستمی که همه چیز را از تلفیق حسها وجهان بینی خاص خود دارد و نمیتوان انتظار داشت اینها را عینا به کسی منتقل کند.»
او با یادآوری دیالوگی از شخصیت «جیمز» در فیلم کپی برابر اصل که میگوید: سادگی به این سادگی نیست»، گفت:« برای رسیدن به سادگی در آثار کیارستمی باید از پیچیدگیهای بسیاری گذر کرد تا به هنر محض رسید»
او همچنین از یکی از صحنههای فیلم طبیعت بیجان شهیدثالث نیز یادی کرد و آن را مشابه یکی فیلمهای کوتاه هنرجویان دانست: «درطبیعت بی جان سهراب شهید ثالث پیرزن سوزنبان سوزنی را نخ می کرد و او به قدری طبیعی میتوانست این کار را انجام دهد که مخاطب به درستی به گذر زمان پی می برد. گذر قایق در فیلم این هنرجو نیز یادآور گذر زمان است و این امکان وجود دارد که با هر سلیقه و تفکری جور در نیاید».
در ادامه شاگردان کیارستمی یک به یک درباره فیلمهای خود صحبت کردند. لیلیانا دیاز این که توانسته است فیلم کارگاهی خود را در کشور کیارستمی ببیند، را هدیه بزرگی توصیف کرد و گفت : «اولین بار در سال ۲۰۱۳ در ورک شاپ شهر مورسیای اسپانیا شرکت کردم و خیلی تجربه بزرگی برای من بود. سرسختی من باعث شد که کیارستمی را در سال بعد به کلمبیا ببرم و در آنجا ورک شاپی داشته باشیم.» او سپس درباره فیلم خود به نام قاب مقدس نیز صحبتهایی کرد و از فیلمبرداری در محیط کلیسا و دزدیدن آب توسط شخصیت فیلم خود گفت.
ایلاریا گومبورلی ایتالیایی دیگر شاگرد کیارستمی گفت که وقتی کیارستمی موضوع دریا را داد، کاملا ناامید شده بودم تا زمانی که پلی را دیدم که کارگرانی در آن مشغول کارند. به سختی توانستم اجازه فیلمبرداری بگیرم و در نهایت از یکی از کارگران خواستم تا دوربین را به خود ببندد و برایم فیلمبرداری کند.
فرودو گارسیای اسپانیایی نیز در ادامه نشست به صحبت پرداخت: «افتخار می کنم در جشنواره فیلم فجر هستم. من هنرهای زیبا خواندم و کارم فیلمبرداری است. وقتی کیارستمی موضوع دریا را مطرح کرد، به این فکر می کردم باید کاری درونی انجام دهم. به یاد آوردم که وقتی کودک بودم نزدیک بود در دریا غرق شوم و این در ذهن من مانده بود. همین شد موضوع فیلم من. »
در پایان هکتور زرکوویچ اسپانیایی هم که در این کارگاهها فیلم رقص توربافان را ساخته است، گفت: « اولین چیزی که با موضوع دریا به ذهنم رسید، آلودگی دریای مدیترانه بود. تصمیم گرفتم این موضوع را به نقد بکشم . شکل های مختلفی به ذهنم رسید و در نهایت با مشورت کیارستمی فیلم را ساختم.»