هنر و تجربه: پیکر محدرضا مقدسیان با حضور اهالی سینما و مستندسازان صبح امروز ۳ خرداد از محل خانه سینما تشییع شد.
کامران ملکی عضو هیات‌مدیره خانه سینما اجرای این مراسم را نیز به عهده داشت. او در صحبت‌هایش اشاره کرد که اجرای این برنامه به ناصر صفاریان و محسن عبدالوهاب دستیاران قدیمی مقدسیان پیشنهاد شده بود که هیچ‌کدام نمی‌توانستند در این مراسم صحبت کنند و او به ناچار آن را به عهده گرفته است.

در این مراسم که جمعی از سینماگران سخن گفتند، رخشان بنی‌اعتماد گفت: سخت است درباره این استاد حرف زدن. استاد به معنای واقعی کلمه نه استادی که همه‌ ما وقتی مو سفید می‌کنیم به ما می‌گویند. استاد به این معنا که ذکات علم خود را پرداخته است. او یگانه بود نه فقط از جهت فیلم‌سازی بلکه از نظر اخلاق حرفه‌ای و من به عنوان یک مستند ساز شرمی تاریخی دارم از محضر او، چون آن افرادی که باید از وضعی که امثال مقدسیان داشتند، شرم کنند‌، سنگینی خوابشان ابدی است.

سپس ابراهیم مختاری (رییس هیات مدیره خانه سینما) در سخنانی از دوره‌ی همکاری‌اش با مقدسیان یاد کرد و گفت: مقدسیان خانی گسترده بود که همه از دانش او بهره می‌بردند. او وقتی وارد کاری می‌شد حساب و کتاب اقتصادی نمی‌کرد و تا کار را به کمال نمی‌رساند رها نمی‌کرد. او حدود ۲۰ فیلم در طول ۲۰ سال برای تلویزیون ساخت اما در همان روزهایی که برای تلویزیون کار می‌کرد‌، با وانت هم برای حفظ شرافت حرفه‌ای خود کار می‌کرد و این اتفاق به این دلیل بود که نظام تولید مستند در تلویزیون نظامی دلال پرور و ضایع کننده حقوق مولف است.

مختاری گلایه کرد از اینکه مسوولان تلویزیون به محمدرضا مقدسیان در دوران بیماری‌اش در بیمارستان سری نزدند، یادآور شد: آخرین کاری که او در دست تهیه داشت مستندی درباره مجله «خط خطی» بود که سر آن کار نیز پیگیر احقاق حقوق مولفان بود. امیدوارم رفتن او هم بهانه‌ای شود برای پیگیری این حقوق در دولت چرا که دولت موظف است در این زمینه به ما پاسخگو باشد.

رضا میرکریمی -مدیرعامل خانه سینما- هم در سخنانی ضمن تسلیت برای درگذشت محمدرضا مقدسیان سخنانش را این‌گونه ادامه داد:  مقدسیان از جمله کسانی بود که بی‌حاشیه پیگیر امور همکاران‌اش بود. او در دوره تعطیلی خانه سینما کمیته‌ای را برای پیگیری حقوق هم صنف‌های خود تشکیل داد و صنف خود را به دندان کشید و در خانه و دفتر کارش سختی‌های این کار را به جان خرید و امروز که خانه سینما آرامشی نسبی دارد، جا داشت که از او تقدیر کنیم و صد افسوس که این تقدیر امروز و این‌گونه انجام می‌شود.

در ادامه کامران ملکی از محمد تهامی‌نژاد محقق و پژوهشگر سینمای مستند خواست تا درباره محمدرضا مقدسیان سخن بگوید. این پژوهشگر سینمای مستند در ابتدای صحبت‌های خود گفت: «محمدرضا مقدسیان مردی است که همه لحظه‌های یک ملت را زیست و امروز ما گنجینه‌ای از کار و تلاش را به خانه ابدی بدرقه می‌کنیم. در واقع همه ما به مشایعت یک جهان آمده‌ایم. محمدرضا مقدسیان در روزهای انقلاب یک انقلابی فعال بود و در روزهای جنگ در محاصره آبادان زندگی کرد و در عملیات مروارید به دهانه اروند رفت و تمام لحظه‌ها را ثبت کرد. حال باید بگوییم که امروز و اینجا پیکر مردی مقاوم در بین ما حضور دارد که به سوی ابدیت رهسپار می‌شود.»

محمدرضا اصلانی دوست و همکار قدیمی مقدسیان سخنران بعدی این مراسم بود که در ابتدای صحبت‌هایش چنین گفت: «سخت است از فراق یاران صحبت کردن به خصوص این‌که محمدرضا مقدسیان چند سالی از من کوچک‌تر بود و همیشه یک رابطه برادرانه بین ما برقرار بود. از سال ۱۳۴۸ نزدیک به ۵۰ سال با هم بودیم، با هم خندیدیم، با هم گریستیم، با هم ذوق کردیم و با هم در جامعه زندگی کردیم. یادم است در روزهایی در دهه ۵۰ با یکدیگر قدم به حاشیه شهر می‌گذاشتیم و با کپرنشین‌های حاشیه تهران زندگی می‌کردیم که حاصل این زندگی، مستندهایی چون “کودک و استثمار” و “کوره پزخانه” شد.»
اصلانی در ادامه گفت: «این زندگی فشار بسیاری بر ما وارد کرده که ما را فرسوده و نحیف کرده است. واقعیت این است که جامعه فیلم‌سازی ما امروزه تحت فشارهای بسیاری خود را سرپا نگه می‌دارد تا بتواند زندگی کند و فشاری که زندگی بر مردم می‌آورد را به تصویر بکشد. امروز به احترام فرزند تاریخ این مملکت گردهم آمده‌ایم.»

سعید رشتیان رئیس انجمن تهیه‌کنندگان سینمای مستند در خانه سینما درباره سینمای این مستندساز گفت: «زمانی که مقدسیان سر صحنه می‌آمد انگار می‌خواست به میدان نبرد برود و وقتی راضی از فیلم‌برداری برمی‌گشت انگار دنیا را فتح کرده بود. با انرژی بسیاری که داشت روحش همیشه جوان بود. به دوستان جوان مستندسازم می‌گویم آنچه سینمای محمدرضا مقدسیان را ارزشمند کرد پایبندی او به سنت‌ها بود. باور کنید شرایط کار دیروز سخت‌تر از امروز بود اما وفاداری به سنت‌ها و بومی‌کردن آنها از ویژگی‌های سینمای محمدرضا مقدسیان بود که امیدوارم شما جوان‌ها نیز پای سنت‌ها بایستید.»

حمید جعفری از شاگردان محمدرضا مقدسیان هم این مستندساز را مهم‌ترین حلقه وصل بین نسل‌ها عنوان کرد : «یکی از ویژگی‌های مقدسیان این بود که با هر نسلی با زبان خودش صحبت می‌کرد. او کسی است که با فریدون رهنما شروع کرد، با محمدرضا اصلانی ادامه داد، به ابراهیم مختاری رسید و در ادامه نسل جوان را تربیت کرد. هیچگاه در طول کار و شاگردی محمدرضا مقدسیان فکر نکردیم که با نسل غیر از خودمان صحبت می‌کنیم.

در پایان این مراسم بهرام عظیم‌پور رئیس انجمن مستندسازان خانه سینما تاکید کرد که این انجمن جوان‌ترین عضو خود را از دست داده است. در واقع محمدرضا مقدسیان به شهادت انرژی، خنده‌های پرحرارت و برق چشم‌های نم‌ناکی که داشت جوان ماند و جوان رفت.

در این مراسم چهره‌هایی چون بهمن فرمان‌آرا، محمدرضا اصلانی، رضا میرکریمی، جعفر پناهی، همایون اسعدیان، رخشان بنی‌اعتماد، مازیار میری، منوچهر شاهسواری، ابراهیم مختاری، مصطفی رزاق‌کریمی، محسن عبدالوهاب، امیر اثباتی، محمدرضا درویشی، جعفر صانعی‌مقدم، اسماعیل محرابی، علیرضا قاسم‌خان، بیژن میرباقری، فرهاد توحیدی، منوچهر مشیری، مهوش شیخ‌الاسلام، مجتبی میرطهماسب، مرتضی رزاق‌کریمی و جمعی از مستندسازان جوان حضور داشتند.