
هایده صفییاری تدوینگر «۳۱۶» در گفتگو با هنر و تجربه
جسارت و شور ویژگی اصلی سینمای جوانهاست /کسانی که با سینمای دیجیتال بار آمدهاند کمى آسانگیر میشوند
هنر و تجربه: هایده صفییاری از مدرسه عالی تلویزیون و سینما فارغالتحصیل شده و در ۱۳۶۸ فعالیت در سینما را با تدوین صدا فیلم «دخترک کنار مرداب» آغاز کرد و سه سال بعد برای فیلم «آژانس شیشهای» سیمرغ بلورین تدوین را به دست آورد. صفییاری در این ۲۰ سال با طیف متنوعی از فیلمها و فیلمسازان کار کرده است. تجربه جدید او تدوین فیلم «۳۱۶» بوده است. فیلمی بدون بازیگر یا در واقع فیلمی که فقط پاهای بازیگرانش را در قاب دارد.
از هایده صفییاری درباره تجربه کار کردن با یک کارگردان جوان و یک فرم سینمای نامعمول در فیلم «۳۱۶»پرسیدیم. فیلمی که داستان خود را از طریق پاها و کفشها روایت میکند. صفییاری در این مورد میگوید: «برای خود من هم تازگی و جذابیت داشت. خیلی مایل بودم این کار را انجام بدهم ، این فرم و این روایت تجربه نسبتا جدیدی در تدوین به شمار میآمد و از نتیجه نهایی ذهنیتی نداشتم، و این اشتیاق مرا براى ادامه کار بیشتر مى کرد . در همان برخورد اول با پیمان حقانی ،نوگرایی دیدگاه ویژه و شناخت گستردهاش از سینما ، توجه مرا جلب کرد.»
در فیلم «۳۱۶» داستان از طریق صدای راوی و تصاویری که از پاها و کفشها گرفته شدهاند تعریف میشود. ایجاد هماهنگی بین نریشن و تصاویر باید چالش اصلی در تدوین این فیلم بوده باشد. هایده صفییاری با این تعبیر از کار تدوین در این فیلم موافق است و درباره مراحل مونتاژ این فیلم توضیحاتی میدهد: «بله، و یکى دیگر از چالش هاى اصلى رسیدن به ریتم مناسبی بود براى فیلمى که اینگونه روایت مى شود و بازیگرى که چهره او را ببینیم ندارد. اول نماها را طبق فیلمنامه دقیقی که داشتیم چیدیم و یک مونتاژ اولیه انجام دادیم. پلانها گرفته شده بود و تقریبا ترتیب قرار گرفتن آنها از قبل مشخص بود. اما طبیعی است که تا زمانی که چیدمان اولیه صورت نمیگرفت کار قابل پیشبینی نبود. بعد از این مونتاژ اولیه، تصمیم گرفته شد صحنههایی اضافه شود و پلانهای جدیدی برای قوام آمدن قصه اضافه شد.»
هایده صفییاری تجربه کار کردن با کارگردانهای متعددی را دارد. از ابراهیم حاتمیکیا در «آژانس شیشهای» و «روبان قرمز» گرفته تا خسرو سینایی در «عروس آتش» و عزیزالله حمیدنژاد در«اشک سرما »و اصغر فرهادی در« جدایی نادر از سیمین»، «درباره الی» و «چهارشنبه سورى» و کار با کارگردانان جوانى چون رضا درمیشیان و شهرام علیدى. به همین میزان تنوع زیادی در سبک و گونه سینمایی کارهای او به چشم میخورد. از این تدوینگر حالا دیگر باسابقه سینمای ایران درباره سینمای جوانها و مزایا و معایب آن و تفاوتهای کار آنها با سینمای بدنه یا با سینمای نسل قبل پرسیدیم. صفییاری جسارت و شور را از ویژگىهای اصلی جوانها برمیشمارد:« من با جوانها و کارگردانهای فیلم اولی زیاد کار کردهام. جسارت و شور از ویژگیهای اصلی آنهاست. جوانها به سینمای روز جهان تسلط دارند و شناختشان از سلیقههای جدید در جامعه به فیلمهای آنها کمک میکند. هم با مسائل جامعه درگیرند و هم با تکنولوژی و افکار جدید آشنا هستند. به روز ترند. اما در کنار هر نعمتی آفتی هم هست. من فکر میکنم کسانی که از ابتدا با سینمای دیجیتال بار آمدهاند کمى آسانگیر میشوند و دسترسى به مطلوب را خیلى دم دست مىدانند . این نوع فیلمسازى به آنها بیش از تمرین و تمرکز، هنگام پیشتولید امکان آزمون و خطاى بسیار در مرحله تولید مىدهد که میتواند سینمای این جوانها را به بیراهه ببرد. این هم بخش منفی کار آنهاست.»
سوال آخر این است که آیا از کاری که در فیلم ۳۱۶ انجام دادید راضی هستید؟ «یکی از بهترین تجربههایم بوده و همچنان وقتی فیلم را میبینم با آن همراه میشوم و خودم فیلم را دوست دارم. کاش اکران وسیعتری داشت چون از برخوردهایی که داشتم متوجه شدم عده وسیعی با ۳۱۶ ارتباط برقرار کردهاند.»