هنر و تجربه: نشست نقد و بررسی فیلم «یحیی سکوت نکرد» اولین ساخته‌ کاوه ابراهیم‌پور بعدازظهر روز گذشته (یکشنبه ۱۱ مرداد ۹۴) در سالن استاد ناصری خانه هنرمندان برگزار شد. به گزارش سایت هنر و تجربه، در این نشست کاوه ابراهیم‌پور به همراه تینا پاکروان (تهیه‌کننده)، ندا جبراییلی (بازیگر)، طلا معتضدی (نویسنده فیلم‌نامه) و آنتونیا شرکا (منتقد سینمایی) به نقد و بحث  پیرامون فیلم پرداختند.هم‌چنین حضور ماهان نصیری بازیگر خردسال نقش یحیی، فضای متفاوتی را در نشست دیشب ایجاد کرد.در این جلسه خسرو معصومی کارگردان سینما هم در سالن نمایش فیلم حضورداشت.او در صحبت‌هایی کوتاه از عوامل فیلم برای ساخت آن تشکر کرد.

پاکروان: دلشوره سینمای مستقل را دارم

در ابتدای این نشست حسام مقامی‌کیا، که اجرای برنامه را بر عهده داشت، به سابقه‌ پاکروان در عرصه‌های گوناگون سینمای ایران، از نوشتن فیلم‌نامه تا ایفای نقش و حتی چهره‌پردازی اشاره کرد و در ادامه دلیل پذیرفتن تهیه‌کنندگی این فیلم را از او جویا شد.
پاکروان در پاسخ با اشاره‌ به دوستی قدیمی با کارگردان، تهیه‌کنندگی فیلم را امری تخصصی عنوان کرد: «تخصص اصلی تهیه‌کننده این است که در عین کاهش هزینه‌های ساخت با آدم‌های حرفه‌ای‌تر همکاری کند و گروه خبره‌تری را برای تولید فیلم گرد هم آورد. تهیه‌کننده لزوما سرمایه‌گذار نیست بلکه یک مدیر مالی است. در طول فعالیت خود در سینما همواره دلشوره‌ سینمای مستقل را داشته‌ام. در اولین برخورد با فیلم‌نامه برای تهیه‌کنندگی آن پیش‌قدم شدم و هزینه‌ها را برآورد کردم. در نهایت به این نتیجه رسیدم که با سرمایه مورد نظر این امر، هر قدر هم که سخت، اما شدنی‌ است. اصولا کارهای سخت را دوست دارم.»

شرکا: خوشبختانه یحیی سکوت نکرد، سر و ته داشت

در ادامه آنتونیا شرکا –منتقد نشست- با ابراز خوشحالی از حضور دوباره خود در جمع دوست‌داران گروه سینمایی هنر و تجربه، یحیی سکوت نکرد را فیلمی افسون‌گر توصیف کرد: «جادو و افسونی در یحیی سکوت نکرد وجود دارد که مخاطب را درگیر می‌کند. صرف نظر از داستان و فیلم‌نامه، جادوی قصه‌های کودکان در آن دیده می‌شود و همین آدم را به خود جذب می‌کند.» شرکا در ادامه افزود: « یحیی سکوت نکرد از بعد سینمایی نیز جز معدود آثار جشنواره فیلم فجر بود که فیلم‌نامه آن سر و ته داشت. این فیلم تماشاگر را قدم به قدم به مکاشفه دعوت می‌کند و او را با گام‌هایی محاسبه شده درگیر و دار داستان یحیی می‌اندازد. در صحنه‌های آغازین فیلم این  احساس دست می‌دهد که  قرار است از موضوعی جدی سر در بیاوریم و این مهم‌ترین چیزی است که یک فیلم می‌تواند در آغاز  آن را دارا باشد.»

ابراهیم‌پور: نخواستم تماشاگر را مرعوب کنم

سپس مجری برنامه با طرح این پرسش که «چه المان‌هایی برای دست‌یابی به قالب فیلم مدنظر بوده است؟» کارگردان فیلم را نیز وارد بحث کرد. ابراهیم‌پور با تشکر از مخاطبان فیلم و حاضران در جلسه به خاطر پیگیری سینمای مستقل، فیلم را حاصل دست‌رنج یک گروه حرفه‌ای عنوان کرد: «تجربه سال‌ها فعالیت‌ در ساخت فیلم‌ها و تیزرهای تبلیغاتی، من را از خودنمایی برحزر داشت. در این فیلم بیش از هرچیز در پی کشف‌ رابطه‌ها بودم و به هیچ‌وجه نمی‌خواستم بیننده را مرعوب کنم. همواره تلاش کردم فیلمی روایت شود که یک مخاطب عادی نیز با آن ارتباط کافی را برقرار کند.»

تلاش برای بازیابی اخلاق شرقی و ایرانی

در بخشی از این نشست مقامی‌کیا از انگیزه درونی و دغدغه‌های تهیه‌کننده برای این که پشت این فیلم بایستد، سوال کرد. پاکروان در جواب با تاکید بر این که سینما برای او یک عشق است، گفت: «این روزها شاهدم که اخلاق ایرانی و شرقی در جامعه ما در حال گم شدن است. اخلاقی که تا چندی پیش زبان‌زد همه فرهنگ‌ها بود رفته رفته در دست فراموشی است. حال سعی دارم با هم‌دلی مخاطبان کم خود این اخلاق را دوباره بازبیابم. در فیلم‌نامه یحیی سکوت نکرد نوعی تلاش برای بازگشت به کودکانگی خود دیده می‌شود. در فیلم می‌بینیم که عمه [فاطمه معتمدآریا]  در ابتدا حوصله نگهداری از یحیی را ندارد. اما پس از برقراری ارتباط با کودک رنگ‌های تیره کنار می‌روند و زندگی‌اش از نو شکل می‌گیرد.  تا جایی که با لبخند روانه زندان می‌شود؛ چرا که به تطهیر رسیده است.»

در ادامه شرکا ایده محوری فیلم‌نامه یحیی سکوت نکرد را «سکوت» دانست  و گفت: «همه یحیی را به سکوت کردن دعوت می‌کنند. از فضای خانه گرفته تا آدم‌های کوچه و خانه. اما او هر لحظه با گوشی طبی خود به دنبال صدا می‌گردد. حتی صداهایی که دیگران نمی‌شنوند را تنها اوست که می‌شنود. این مکاشفه در خانه‌ای صورت می‌گیرد که از زمان به دور است. از یک سو افسونی مکنده اطرافیان را یکی یکی از او می‌گیرد: پدر، مادر، عمه، لیلا و… تقدیر انگار می‌خواهد که او را به کام نیستی بکشاند.»

در بخش دیگری از نشست ابراهیم‌پور در خصوص شخصیت‌پردازی یحیی توضیح داد: «یحیی می‌تواند به نوعی آیینه تمام‌نمای همه آدم‌هایی باشد که در فیلم می‌بینیم. بلوغ فکری او نیز از روی فهمیدن نیست، بلکه به خاطر از دست‌دادن است. همیشه اولین تجربیات انسان‌ها تاثیرگذارترند. تجربیاتی هم‌چون رویارویی با مرگ، از دست دادن و …نمی‌توان اولین‌ تجربه‌ها را دست کم گرفت. گاهی کوچک‌ترین رفتارها می‌تواند مسیر زندگی بچه‌ها را کیلومترها دورتر بیاندازد و سرنوشت‌شان را تغییر دهد.»

در ادامه پاکروان از علی عابدینی به خاطر طراحی صحنه خوب فیلم و تبدیل یک مخروبه به یک خانه با فضایی نامتعارف تشکر کرد. او هم‌چنین از صداگذار فیلم ، نورپرداز ، فیلم‌بردار  و تک‌تک عوامل یک‌دل فیلم قدردانی کرد و درباره کارگردان فیلم این ‌طور گفت: «ابراهیم‌پور بی‌ادعا کارگردانی کرد و کاملا در خدمت روایت فیلم بود.ضمن این که هیچکدام از افراد گروه به دنبال دیده‌ شدن و خودنمایی نبودند.» پاکروان هم‌چنین با تمجید از بازی درخشان فاطمه معتمدآریا، یافتن ماهان نصیری را برای ایفای نقش یحیی اتفاق بزرگی توصیف کرد.

معتضدی: عمده‌ دغدغه‌ام پرداختن به رابطه یحیی و عمه بود

نشست نقد و بررسی فیلم یحیی سکوت نکرد با صحبت‌های طلا معتضدی نویسنده فیلم‌نامه ادامه پیدا کرد. معتضدی بزرگ‌ترین چالش سر راه خود را پرداختن به رابطه میان یحیی و عمه عنوان کرد: «در مسیر نگارش فیلم‌نامه همواره وسوسه می‌شدم به روابط دیگر آدم‌های قصه نیز بپردازم و وارد زندگی تک‌تک آن‌ها بشوم. اما همواره بر این وسوسه غلبه و تلاش کردم مثل کارگردان متعهد به قصه عمه و یحیی باقی بمانم. این قصه نمی‌تواند قصه‌ کودکانه باشد. در واقع چون نقش اول قصه کودک است، دلیل نمی‌شود آن را با نگاهی کودکانه بنویسم. در جریان نگارش فیلم‌نامه به مدت یک‌سال در مورد فیلم‌نامه حرف می‌زدیم. فیلم‌نامه یحیی سکوت نکرد، حاصل تعامل کارگردان و نویسنده است.»

جبراییلی: تکیه نسل جدید بازیگران  بر تحصیلات آکادمیک
سپس مجری برنامه با اشاره به بازی خوب ندا جبراییلی در نقش لیلا، ظهور نسل جدیدی از بازیگران را در سینمای تجربی ایران مهم توصیف کرد. جبراییلی نیز در بخشی از صحبت‌های خود گفت: «گروهی از نسل جدید را بازیگرانی متفاوت و خوب تشکیل داده‌اند. بازیگرانی که همه بر پایه‌ آموزش و تحصیلات آکادمیک در رشته‌ تئاتر وارد حرفه سینمای تجربی شده‌ایم.» جبراییلی در ادامه افزود: «از ابتدا در انتخاب نقش‌های خود دقت کرده‌ام و مساله انتخاب همیشه برایم اهمیت داشته است. همواره قصد دارم فیلم‌نامه‌هایی را بپذیرم که کارگردانی خلاق داشته باشد و خودم در نهایت بتوانم فیلم را به عنوان مخاطب تماشا کنم.»

 نصیری: فیلمی پر از خاطره

در پایان این نشست کاوه ابراهیم‌پور درباره نحوه انتخاب ماهان نصیری برای نقش یحیی توضیح داد: «ماهان را از بین ۲۰۰ کودک انتخاب کردم. در دیدار اول‌مان او کم‌تر حرف می‌زد، اما در برخورد دوم دیدم که او همان پسربچه‌ای است که مناسب نقش ماهان است.»سپس مجری برنامه از ماهان نصیری خواست تا چندکلامی با حاضران صحبت کند و از تجربه بازی خود در نقش اصلی این فیلم بگوید. نصیری هم با لحنی شیرین و کودکانه درخواست‌های کارگردان فیلم را در طول فیلم‌برداری چیزهای آسانی می‌دانست: «ایشان خیلی خوب مرا هدایت کردند. همه فیلم پر از خاطره است و هربار که آن را می‌بینیم کلی خاطره به یاد می‌آورم. فیلم را دوست دارم، چون خاطره را دوست دارم.»

 

عکس:یاسمن ظهورطلب