
هنر و تجربه: تینا پاکروان که تهیهکننده ، مجری طرح و مدیر تولید فیلمها متعددی از جمله«وقتی همه خوابیم » بهرام بیضایی ، «سنتوری » داریوش مهرجویی ، «جرم» و «متروپل» مسعود کیمیایی ،«خوابزده» فریدون جیرانی و مجموعههای «سالهای مشروطه» و «تبریز در مه» محمدرضا ورزی بوده است اولین فیلم بلندش در مقام کارگردان را در جشنواره سی و دوم فجر به نمایش گذاشت. «خانوم» در جشنواره با استقبال نسبی کارشناسان و منتقدان روبرو شد. مابین اکران «خانوم» و ساخته شدن فیلم جدیدش «نیمه شب اتفاق افتاد»، پاکروان «یحیی سکوت نکرد» را تهیه کرد. تینا پاکروان علاوه بر بازیگری، کارگردانی و تهیهکنندگی حرفههای دیگری را نیز در سینما تجربه کرده است. اما در این گفتگو از مشکلات تهیه کنندگی در مدل سینمای مستقل و هنری صحبت کردهایم. سینمایی با مخاطب خاص که با تشکیل گروه سینمایی هنر و تجربه امکان نمایش را پیدا کرده است .اما احتمالا امکان نمایش داشتن به تنهایی برای حل مشکلات مالی این مدل سینما کافی نیست و راههای دیگری باید جستجو شود. اما چه راههایی؟ از تینا پاکروان همین سوال را پرسیدهایم.
به سرانجام رساندن پروسه تولید فیلمهایی مثل «یحیی سکوت نکرد» فیلمهایی که مخاطبی خاص دارند، چه مشکلاتی دارد؟
به هرحال در کار فیلمسازی هرچه گروه بودجه بیشتری داشته باشد کار باکیفیتتری ارائه میدهد. مشکل این قبیل فیلمها بودجه پایین آنهاست که به خاطر اینکه مخاطب خاص و طبعا محدودتری دارند، امکان بازگشت سرمایه کمتر است. تهیهکننده این قبیل فیلمها باید تلاش کند تا جایی که میتواند و به کیفیت تولید لطمه نمیزند، هزینههای تولید را پایین بیاورد.
پایین آوردن هزینه تولید مسلما برای این جریان سینمایی لازم است. چه راههایی به نظر شما برای بیشتر کردن مخاطب این قبیل فیلمها وجود دارد؟
معتقدم تبلیغ حرف اول را میزند. الان تبلیغات مجازی است که تاثیر خیلی مثبتی دارد. تبلیغ دهان به دهان که همیشه در سینمای ایران حرف اول را میزده است. اما مهمتر از تبلیغات این است که فضای بازیگرسالاری و کارگردانسالاری و تهیهکنندهسالاری جایش را به داستانسالاری و قصه داده است. اگر فیلمی که میسازیم روایتگر خوبی باشد و داستانش را خوب بگوید موفق میشود. علیرغم اینکه یک کودک هفت ساله بازیگر اصلی یحیی سکوت نکرد است اما فیلم را بخشی از سینمای کودک نمیدانستیم. روز اکران خصوصی فیلم دیدم تعدادی از بچهها که در نمایش فیلم حاضر بودند خیلی خوب با فیلم ارتباط برقرار کردند. وقتی داستان را درست و جذاب روایت کنید، مخاطبینی در سنین مختلف میتوانند تماشاگر شما باشند. یک روش برای جذب مخاطب این است که در سینمای مستقل ، هنری یا مخاطب خاص به سمت داستانگویی برویم.
اسپانسرها معمولا دنبال بازیگران مطرح هستند تا برند خودشان دیده شود. سینماداران هم برای اکران به این مساله توجه زیادی دارند. اسپانسرها فکر دیده شدن هرچه بیشتر هستند و سینماداران به فکر ویترینی بهتر . داشتن یک بازیگر چهره به دیده شدن اولیه کمک میکند. در این نوع از سینما داشتن یک بازیگر چهره کمک میکند که مخاطب اولیه را جذب کنیم و بعد این مخاطب اولیه از طریق تبلیغ دهان به دهان مخاطب جدیدی برای فیلم میآورد.
چه شد که به سمت تهیهکنندگی کشیده شدید؟
آنقدر عاشق سینما هستم که به همه جای آن سرک کشیدم. از بازیگری گرفته تا طراحی گریم و دستیاری کارگردان و منشی صحنه و برنامهریز و مدیر تولید مجری طرح حتی طراحی صحنه و لباس هم در «من و دبورا» ضیاالدین دری انجام دادهام. همه قسمتهای تولید را تجربه کردهام اما علاقه اصلی من در کارگردانی و نوشتن است. رشته تحصیلی من هم کارگردانی بوده است. بعد از دستیاری بهرام بیضایی در «سگ کشی» و مدیریت تولید در «وقتی همه خوابیم» به سمت کارگردانی در سینما خیز برداشتم و حتی نخواستم در وقتی همه خوابیم بازی کنم. دختر جوانی بودم که اولین فکری که به ذهن هر کارگردانی میرسید این بود که هدفم در سینما بازیگر شدن است. اما سرنوشتم در سینما وقتی مجوز کارگردانی به من ندادند تغییر کرد. مجوز کارگردانی نداشتم و برای ماندن در سینما وارد گروه تولید شدم. در سریال «کلاه پهلوی »برنامهریز بودم و در سنتوری مدیر تولید شدم و کمکم وارد عرصه تولید شدم و فرصتی هم برای کارگردانی پیش نمیآمد.
تجربههای ویژهای که از کار کردن با کارگردانها و سریالهای تاریخی پیدا کردم و گلاویز شدن با کارهای مختلف به پیدا کردن خودم کمک کرد. اما همیشه چشمم به کارگردانی بود. کار کردن با بازیگرهای حرفهای در پروژههای مختلف کمک کرد تا یاد بگیرم با بازیگران چطور رفتار و کار کنم.
وقتی داستان را درست و جذاب روایت کنید، مخاطبینی در سنین مختلف میتوانند تماشاگر شما باشند. یک روش برای جذب مخاطب این است که در سینمای مستقل ، هنری یا مخاطب خاص به سمت داستانگویی برویم
پروسه چندساله کار کردن در گروههای تولید باعث شد وارد حیطه جدیدی بشوم. کسانی به عنوان سرمایهگذار پیدا میکردم و فیلم با یک تهیهکننده اسمی تولید میشد در حالی که به عنوان مدیرتولید کارهای مالی پروژه را هم انجام میدادم و به این فکر افتادم که چرا خودم وارد تهیهکنندگی نشوم. وقتی کار از خودم برمیآید چرا این بودجه را در اختیار تهیهکنندهها قرار دهم. تهیهکنندگی را با تلهفیلمهای فریدون جیرانی شروع کردم و با فیلم خودم «خانوم» و بعد «یحیی سکوت نکرد» و فیلم بعدیام «نیمه شب اتفاق افتاد» ادامه دادم.
همکاری با کاوه ابراهیمپور و تهیه فیلم «یحیی سکوت نکرد» چطور شکل گرفت؟
کاوه ابراهیمپور همدانشگاهی و دوست قدیمی من بود که نگاهش را دوست داشتم و از تواناییهایش در تیزرسازی در شبکه آفتاب باخبر بودم. اول کاوه ابراهیمپور به من پیشنهاد داد و وقتی فیلمنامهاش را خواندم به این نتیجه رسیدم که با توجه به فیلمنامه خوب و جذابی که خواندم و اعتمادی که به کارگردان داشتم کار خوبی از آب درمیآید و پیشنهاد تهیهاش را پذیرفتم.