
بازتاب هنر و تجربه در رسانهها
نخستین فیلم سلفی سینمای ایران و اکران فیلم تجربی داوودنژاد
هنر و تجربه: ارائه گزارشی از وضعیت تولید در سینمای ایران و زادروز علی حاتمی سینماگر فقید ایرانی مهمترین اخباری بودند که روزنامهها در روز شنبه ۲۴ مرداد مورد توجه قرار دادند. بسیاری از روزنامهها به این مناسبت ویژهنامههایی در ارتباط با علی حاتمی منتشر کردند و از حاتمی با عنوان سعدی سینمای ایران یاد کردند.
اما اخبار مرتبط با فیلمهای به نمایش درآمده در گروه هنر و تجربه نیز در این روز کم نبودند. روزنامه جام جم گزارشی از آیین دیدار فیلم « اشیا از آنچه در آینه میبینید به شما نزدیکترند» منتشر کرده است. در این گزارش توجه ویژهای به چهرههای شرکت کننده در این مراسم از امین تارخ گرفته تا حافظ ناظری شده است و سخنان نرگس آبیار کارگردان فیلم در مراسم آیین دیدار نقل شده است.
روزنامه سینمایی صبا خبر از ساخت فیلمی داده است که به صورت سلفی و توسط بازیگران آن فیلمبرداری میشود. در واقع اولین فیلم سلفی سینمای ایران و شاید جهان. در این فیلم که پس از «ستایش» و «دلخون» سومین فیلم بلند محمدرضا رحمانی به حساب میآید، مهدی پاکدل، ایمان افشاریان، آزاده صمدی و اندیشه فولادوند بازیگرانی هستند که در این فیلم حضورشان قطعی شده و در واقع بازیگر-فیلمبردار خواهند بود.
به گفته امیرپورکیان که تهیه کننده اولین فیلم سلفی سینمای ایران را بر عهده دارد ، فیلم صرفا برای نمایش در گروه «هنر و تجربه» و حضور در جشنوارههای بیناللملی معتبر ساخته خواهد شد. این فیلم داستان تراژیک سه زوج ایرانی است که با حضور که در پایان حضور خود در یک مهمانی با تراژدی روبرو میشوند.
همین روزنامه در صفحه شش خود یادداشتی به قلم یاشار نورایی در ارتباط با فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» و البته «ماهی و گربه» چاپ کرده است. این یادداشت با تیتر «از تصویرگری تا تغییر جهان» به این شکل آغاز میشود: « نمایش دو فیلم ماهی و گربه و اعترافات ذهن خطرناک من آن هم به فاصله یک سال در یک گروه سینمایی که مشخصا برای تماشاگر گزیده کار و فرهیخته طراحی شده، این ایده را به ذهن میرساند که شاید نوع نگاه و جهانبینی این دو فیلم، نگرشی فلسفی و برآمده از شرایط امروز و تجربه تاریخ معاصر است که درد، رنج و سرنوشت را به شکل دورانی میبیند و عملا به جای ترسیم اوضاع به شکل خطی، جهان را به شکل دایرههای تودرتو میبیند. این ساختار مشترک که برای قهرمانش آغاز و پایانی مشترک و یکسان را رقم میزند، پس از سالها که سینمای ایران درگیر تجربههای نصفه نیمه در واقع گرایی بود، با نوعی آگاهی و جسارت امر ذهنی را با امر عینی درمیآمیزد.»
یاشار نورایی در این یادداشت سینمای پست مدرن ایران را در قیاس با نمونههای غربی آن، سینمایی منفعل ارزیابی میکند که قهرمانش مقهور سرنوشت است در حالی که در نمونههای برتر خارجی تکرار یک روز یا تکرار یک اتفاق یا نما باعث میشود قهرمان عزمش را برای تغییر در سرنوشتش جزم کند.
پوریا رحیمیسام بازیگر فیلم احتمال باران اسیدی نیز در گفتگویی کوتاه با روزنامه اسرار «احتمال باران اسیدی را قربانی کجفهمیها دانسته و گفته است: «این فیلم سینمایی برخلاف نظر برخی منتقدان از خطوط قرمز عبور نکرده است.»
روزنامه اعتماد نیز در شماره اخیرش گزارشی درباره مخاطبین فیلم «اعترافات ذهن خطرناک من» به چاپ رسانده است. در این گزارش با عنوان «فیلمی که درباره خیانت و عشق و بیپولی نیست!» به تفاوتهای این فیلم با فیلمهای معمول اکران پرداخته شده. «با اعترافات ذهن خطرناک من مردم سینمای هنر و تجربه را بیشتر میشناسند!« این اظهارنظر یکی از کسانی است که به تماشای فیلم اعترافات یک ذهن خطرناک نشسته بود، فیلمی متفاوت از هر نظر!» این شروع این گزارش است.
سیامک صفری بازیگر این فیلم نیز در گفتگویی با روزنامه اعتماد از تئاتر، سینما، تلویزیون و هنر و تجربه گفته است. در این گفتگو صفری اذعان کرده است که بیشتر با فضای تئاتر آشناست تا سینما «کارهای سینماییام خیلی کم بوده. جالب اینکه همین امروز برای عضویت در صنف اهالی خانه سینما رفته بودم. در همان جا وقتی میخواستم فرم را پرکنم، خودم متوجه شدم که در سینما حرکتی نکردهام، اما در تئاتر خیلی پرکار بودم. خیلی.»
رضا صدیق و شراره داوودی به این مساله اشاره کردهاند که سه فیلم از سیامک صفری به صورت همزمان در هنر و تجربه در حال اکران است: «اعترافات ذهن خطرناک من»، «گس» و «اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان دیگر». سیامک صفری به این شکل پاسخ داده است: «البته دوتای آنها برای هشت سال پیش است و تنها اعترافات برای سال قبل است و تصادفی است که همهشان با هم اکران شدهاند. با همه اینها من خیلی در سینما کم کار کردهام. با اینکه سینما خیلی هنر جذابی است و اتفاقهای خوبی در آن میافتد و شیرین است. از طرفی هنر ماندگاری است و برای سالها بعد هم باقی میماند. اما تئاتر این طور نیست و با تمام شدن اجرا در شب آخر همهچیز تمام میشود. نمایش مانند سفره غذایی است که پهن میشود و بعد که تمام شد تمام میشود و اگر خوب و خوشمزه باشد فقط در یادها باقی میماند.»
سیامک صفری از تجربههای تلویزیونیاش چندان راضی نیست: «احساس میکنم در تلویزیون روزمرّگی غالبی اتفاق میافتد که من آن را دوست ندارم. البته آثار خوب و پرخرج و شاهکاری هم ساخته میشود ولی کارهایی که خودم بودم روزمرّگی بر آنها غالب بوده است. متاسفانه تئاتر هنر بیپولی است و قرار است ما بیپول باشیم، ماشین نداشته باشیم، خانه نتوانیم بخریم و..» و در مورد سینما میگوید: «من خیلی چیزهای سینما را بلد نیستم و نمیشناسم. برای همین آرزویم این است که اگر قرار است دوباره در سینما کار کنم با کارگردانی باشم که کارش را بلد باشد و بداند چه میخواهد.»
خبرگزاری ایسنا از اکران فیلم جدید علیرضا داوودنژاد در هنر و تجربه خبر داده است. فیلم او با نام «روغن مار» فضایی تجربی دارد و در سکوت خبری ساخته شده است. داوودنژاد در توضیح این فیلم به خبرنگار ایسنا گفته است: «ترجیح میدهم درباره محتویات فیلم زیاد توضیح ندهم. این فیلم یک کار تجربی با تایم ۷۵ دقیقه است که باید در اکران عمومی دیده شود. فیلمبرداری در تهران و شمال اتفاق افتاده و این فیلم بازیگران معروفی ندارد و همه نابازیگر هستند.»
داوودنژاد «روغن مار» را تجربه دیگری دانست برای دستیابی به سینمای ملی، سینمایی که به زندگی ایرانی نزدیک است. سینمایی که آدمهای ایرانی، روابط ایرانی و میزانسهای ایرانی دارد. به گفته او «روغن مار» از ۲۱ شهریور در گروه سینمایی هنر و تجربه روی پرده میرود.
تجربه اکران فیلمی از داوودنژاد پیش از نمایش آن در جشنواره فجر میتواند برای منتقدان و علاقمندان کارنامه سینمایی این فیلمساز کهنهکار جذاب باشد.