هنروتجربه : گفتاری کوتاه از سید محمد بهشتی مدیرعامل بنیاد فارابی در سال‌های ۱۳۶۲ تا ۱۳۷۳ و رییس اسبق سازمان میراث فرهنگی در شماره  ۱۷   ماهنامه هنر و تجربه منتشر شده است .متن  کامل آن در زیر می‌آید.

تجربه‌های دهه شصت
در آن سال‌ها برخی فیلم‌های خاص که مخاطب کمتری هم نسبت به سایر فیلم‌ها داشتند دارای اکران محدودی بودند که مثلا در سینما فرهنگ و عصر جدید و… نمایش داده می‌شدند.
سینمای ایران در دهه شصت بنا به نوع مضامین و سوژه‌ها در حال تجربه کردن بود که به یک بیانی متناسب با فضای فرهنگی آن دوران و فرهنگ ایرانی خود دست پیدا کند. آنچه در آن دوران اهمیت داشت، تجربه کردن در بیان سینمایی بود. همواره در سینمای ایران جریانی وجود داشت که به این جنبه توجه نشان می‌داد و از این تجربیات هم استفاده می‌کرد. به این دلیل است که سینمای ایران صاحب عطر و طعم خاصی است. عموما کسانی که به سینما نگاه جدی‌تری داشتند در این دسته قرار می‌گرفتند. از بین کسانی که به این حوزه ورود می‌کنند طبیعتا عده‌ای موفق می‌شوند و کسانی هم شکست می‌خورند؛ به تعبیری ورود به این حوزه ریسک زیادی می‌طلبد. معمولا درگام‌های نخست ساخت چنین فیلم‌هایی نباید توقع مخاطب زیاد داشته باشیم.

تأثیرات «هنر و تجربه»
«هنر و تجربه» باعث نهادینه کردن این سبک از فیلم‌سازی شده و به نوعی به این جریان رسمیت بخشیده است. همچنین توانسته ارتباطی بین مخاطبینی که این نوع فیلم‌ها را دنبال می‌کنند و همچنین سینماگران این حوزه برقرار کند. اثرات این سینما تنها محدود به محافلی همانند سینماتک نیست، بلکه به مرور در کل سینما تأثیرگذار خواهد بود. سینمای «هنر و تجربه»، اکنون نقش مکمل را در کل سینمای ایران ایفا می‌کند.
طرح‌های مشابه سال‌های گذشته شکست نخورد، بلکه چون نهادینه نشده بود و از طرفی به دلیل وجود تعداد محدود فیلم‌هایی از این جنس، طبیعتا نتوانست آن‌طور که باید و شاید موفق باشد. اما الان اولا به دلیل فراوانی زیاد این نوع فیلم‌ها و تحولاتی که در عرصه تکنولوژی رخ داده که امکان تجربه کردن را به فیلم‌ساز می‌دهد و ثانیا به دلیل ظرفیت سالن‌های سینمایی که به این گروه اختصاص داده شده، این سازوکار برایش فراهم شده و باعث شده این طرح اکنون محقق شود. به نظرم اکنون زمان رویدادی مثل «هنر و تجربه» بود. هرچه به مرور جلوتر می‌رویم شاهد این هستیم که تهیه‌کنند‌گان هم تمایل دارند که به این نوع سینما ورود کنند.

«هنر و تجربه» و دیگران
اکران «هنر و تجربه» مزاحم بقیه سینماها نیست. این نوع سینما بخش کوچکی از ظرفیت نمایشی را به خودش اختصاص داده. انشاءالله شاهد این باشیم که کل سینمای ایران به لحاظ مضمون مثل «هنر و تجربه» شود.
سینمای تجربی به معنی مخاطب محدود نیست. فیلم‌هایی همانند «ناخدا خورشید»، «اجاره نشین‌ها»، «باشو، غریبه کوچک»، «آژانس شیشه‌ای»، «شیر سنگی»، «هامون» و… از جمله فیلم‌هایی هستند که هم به لحاظ مضامین فرهنگی و هم به لحاظ سبک و زیبایی‌شناسی بسیار عمیق و دارای موقعیت بسیار شایسته بودند و دارای مخاطب فراوانی هم بودند. آروزی ما این است که کلیت سینمای ما دارای این ویژگی‌ها باشد.

* گفتاری برای ماهنامه «هنر و تجربه» – با تشکر از محمدعلی حیدری

نسخه pdf شماره هفدهم ماهنامه هنر و تجربه