
ندا جبراییلی از تجربه بازی در «ماهی و گربه» و «یحیی سکوت نکرد» میگوید:
سعی کردهام نقشهای مشابه بازی نکنم
هنر و تجربه-علیرضا کیانی: ندا جبراییلی در گفتوگو با هنر و تجربه از تجربیات خود در تئاتر و سینما میگوید. او که پیش از این در فیلمهایی همچون «دونده زمین» (ساخته کمال تبریزی)، «قاعده تصادف» (ساخته بهنام بهزادی)، «ماهی و گربه» (ساخته شهرام مکری) و… بازی کرده، در فیلم «یحیی سکوت نکرد» نخستین اثر -کاوه ابراهیمپور- ایفاگر نقش لیلاست. این فیلم پس از ماهی و گربه دومین حضور جبراییلی در گروه هنر و تجربه است. ندا جبراییلی دانشآموخته رشته ادبیات نمایشى در دانشگاه تهران است. او در این گفتوگو درباره پیوند میان بازیگری تئاتر و سینما سخن میگوید؛ این که تحصیل آکادمیک و تجربه در تئاتر تا چه اندازه میتواند بازیگر را در سینما و به خصوص سینمای تجربی یاری رساند. بخش دیگری از صحبتهای جبراییلی پیرامون بازی او در «یحیی سکوت نکرد» و «ماهی و گربه» است.
جبراییلی در ابتدا با اشاره به تجربههایش در تئاتر این گونه توضیح میدهد: «نمیتوانم ادعا کنم، تحصیل در رشته تئاتر تاثیر مثبت آنچنانی دارد و برای کسی که وارد این رشته میشود قرار است اتفاق خاصی بیافتد. اما به هرصورت شرایط ارتباطی خوبی را میان دانشجویان فراهم میکند. ضمن اینکه حضور برخی از استادان این رشته هم میتواند یاریکننده باشد. در دانشگاه چند تجربه تئاتری داشتم که یکی از آنها در تئاتر شهر و در سالن مولوی اجرا شد. تجربه کردن در محیط دانشگاهی اگرچه مفید است اما همه چیز نیست. حالا هم نمیخواهم تحصیلات آکادمیک در این حوزه را ارزشگذاری کنم، اما آن چه میبینم این است که من و چندتن از دوستانم از دل همین محیط آکادمیک بیرون آمدهایم و حالا داریم در سینما فعالیت میکنیم.»
او سپس درباره همکاریاش با شهرام مکری و فضای خاص فیلم ماهی و گربه میگوید: «شاید قبل از هرچیز فضای سخت این فیلم میطلبید که بازیگران آن تجربه بازى در تئاتر را داشته باشند. تمرینهای سخت و تکبرداشت بودن فیلم نیاز به حفظ فضا از سوی بازیگران و تمرکز زیاد داشت. این که کار گروهی را خوب آموخته باشند و از تمرین خسته نشوند. این دست ویژگیها چیزی است که تجربههای تئاتری به بازیگر میدهد.»
جبراییلی همچنین درباره انتخاب شدن خود برای ایفای نقش در ماهی و گربه توضیح میدهد: «در جریان اجرای تئاتری در یک جشنواره دانشجویی، از سوی جواد نمکی، که در آن جشنواره داوری میکرد، به شهرام مکری معرفی شدم. پس از چند جلسه دورخوانی فیلمنامه به صورت گروهی، هر بخش را به صورت جداگانه در یک ساختمان تمرین کردیم و در نهایت در لوکیشن اصلی بیوقفه به تمرین پرداختیم. از فیلمبرداری این فیلم خیلی میگذرد و شاید اگر نقش امروز به من پیشنهاد میشد آن را جور دیگری بازی میکردم. با این حال در آن زمان تمام تلاشم را کردم که مورد قبول باشد.»
در بخش دیگری از این گفتوگو جبراییلی از تجربه بازی در فیلمهای کوتاه صحبت میکند. او که تاکنون در فیلمهای کوتاهی نظیر آتیساز، آرام، سایلنت، چهارنفره و… ایفای نقش کرده است، فیلم کوتاه را فرصت مناسبی برای کسب تجربه میداند: «فیلمهای کوتاهی که تا به حال بازی کردهام، بعد از تجربه فیلمهای بلندم بوده است. جالب است که تعدادشان هم بکباره زیاد شد. میتوانم بگویم که تجربه بازی در فیلم کوتاه می تواند فرصت خیلى خوبى براى بازیگر باشد و بتواند از همین تجربیات در فیلمهای بلند نیز بهره گیرد. به عنوان نمونه مهسا علافر از همین مسیر درست و سالم گذر کرده است. نقشهای او در فیلمهای کوتاه و دیده شدن او در جشنوارههای فیلم کوتاه همچون جشنواره نهال توانست نظر داوران را به سوی خود جلب کند. بازی او در فیلمهاى بلند نشان میدهد، این مسیر مناسبی برای حرفه بازیگری است. باید بپذیریم که فیلم کوتاه چیزی دست کم از فیلم بلند ندارد. خود من اگر زودتر چند تجربه فیلم کوتاه داشتم، طبعا جزییات مفید بسیارى یاد میگرفتم که آموختناش زیر فشار تجربههاى اولم در سینما زمان و انرژى زیادى گرفت. فکر میکنم در جریان فیلمهاى کوتاه و تئاترها مىتوان پتانسیلى قوى را کشف کرد و روى آن سرمایهگذارى کرد. گلایههاى بسیارى وجود دارد مبنی بر این که بازیگر جوان نداریم در حالى که پنانسیل بسیار خوبى وجود دارد و بازیگرها در نقشهاى کوتاه یا فیلمهاى کوتاه و تئاترها،خودشان را ثابت کرده اند.کمى جسارت و اعتماد نیاز است تا بازیگرهاى جوانى که ما باشیم، جایگاه محکمترى پیدا کنیم و کارگردانها و سینماى ایران میتوانند از این پتانسیل بالاى جوانترها استفاده کنند.»
بازیگر نقش لیلای «یحیی سکوت نکرد» در ادامه از معیار خودش برای انتخاب نقشها میگوید: «تا به حال همه سعیام را کردهام که نقشهای مشابه بازی نکنم. همچنین در جریان پیشنهادها، امکان گفت و گوی متقابل باٰ کارگردان فراهم باشد و با فضای ذهنی و کاری او احساس نزدیکی کنم. از نظر برخى از دوستانم حواسم نیست که دارم چه کار میکنم، اما برای خودم کاملا مشخص است. میخواهم تجربههای تازه و متفاوتی داشته باشم. ممکن است همین فردا یک کار تئاتر در یک سالن کوچک را بپذیرم و از یک تجربه نو راضی باشم، اما بازی در یک فیلم بلند که هیچ استانداردى در آن رعایت نمی شود را قبول نکنم.»
جبراییلی در عین حال اضافه میکند: «امروز انتخاب شدن برای نقشها معیار مشخصی ندارد و به اعتقاد من بازی خوب است که میتواند نظر کارگردان را جلب کند. اگر میبینیم که امروز فاطمه معتمدآریا همچنان انتخاب اول بسیارى از کارگردانهاست بیدلیل نیست. این بازیگر آن قدر خوب و مسلط است که کمتر کسی همپای اوست. کارگردان نیز این تفاوت را احساس میکند.»
«یحیی سکوت نکرد» دومین فیلم ندا جبراییلی است که این روزها در گروه هنر و تجربه در حال اکران است. او درباره تعامل و مواجههاش با نقش این طور میگوید: «خاطرم است بار اولی که با فیلمنامه و نقش لیلا مواجه شدم، شعر معروف مارک استرند «تو مشغول مردنات بودی» برایم تداعی شد. مخصوصا این بخش از شعر: هیچ چیز جلودارت نبود،نه زندگىاى که داشتى، نه زندگىاى که مىخواستى…طی صحبتهایی که با نویسنده فیلمنامه -طلا معتضدى – داشتم، فهمیدم تا حد زیادی شخصیت لیلا را فهمیدهام. کاوه ابراهیمپور هم در عین دقت و ریزبینی، همواره بدون هیچ تنش و اضطرابى اجازه مى داد آنطور که مى خواهم با نقش و موقعیت لیلا مواجه شوم. به خاطر جنس فیلم و از آنجا که فیلم به نوعی از زاویه دید یحیی است، سعى کردم بازى غلوآمیزى نداشته باشم. نمى شد لیلا را مثل زنهاى مظلوم واقع شده در ملودرامها بازى کرد. باید مىشد یکى از ما. یکى از صدها زنى که در روز از کنارشان مى گذریم و قصه شان را نمىدانیم. به همین دلیل سعى کردم بازىام درونىتر باشد و امیدوارم که این اتفاق افتاده باشد.»
او همچنین درباره ارتباط نزدیک خود با ماهان نصیری –بازیگر خردسال نقش یحیی- میگوید: «در جلسات ابتدایی فیلمبرداری نمیدانستم که چه قدر میتوانم به او نزدیک شوم. اما پس از مدتی با هم صمیمی شدیم. گاهی با خود فکر میکردم نکند این دوستی بیرون از صحنه، به صحنههایی از فیلم که نباید صمیمتی میان نقش لیلا و یحیی وجود داشته باشد، ضربه بزند. اما نتیجه کار را که میبینم خوشبختانه خود ماهان این مرز را رعایت کرده و حواسش به خوبی جمع بوده است.»
جبراییلی همچنین در خصوص هنر و تجربه و اکران فیلمهای این گروه عنوان میکند: «خیلی از فیلمهایی که امروز در گروه هنر و تجربه اکران شده است، پیش از این فرصت دیده شدن نداشتهاند و این اتفاق خوبى است که از فرصت اکران بهره مند شوند. از نظر من امروز معیارهای انتخاب این گروه نامشخص شده و ترتیب و نحوه برنامهریزی این گروه خیلی منظم نیست. با دیدن نتیجه اکران موفق ماهی و گربه و پرویز فکر میکنم تعداد سالنهای آن هنوز کم است.»
او در پایان اضافه میکند: «انتظار دیگری که از این گروه میرود، توجه بیشتر به فیلمهای کوتاه و مستند، همچنین افزایش تعداد سانسهای اکران آنهاست. من هم مثل فاطمه معتمدآریا معتقدم بهترین جا برای اکران یحیی سکوت نکرد همین گروه است. مخاطبانی که امروز برای دیدن فیلمهای هنر و تجربه به سینما میآیند به دنبال تفاوت هستند. بسیاری از این مخاطبان میدانند قرار است به تماشای فیلمی بروند که احتمالا با سلیقهشان همسوتر است. به نظرم خیلی از مخاطبان در سالهای گذشته اعتماد خود را به سینما از دست داده بودند و حالا بازگشتهاند تا همراه دیگران و در سالن سینما به تماشای فیلمی بنشینند که روی پرده بودنش مهم است و باید دیده شود.»