هنر و تجربه: هفدهمین جشن خانه سینما در حالی به پایان رسید که جمشید و نوید محمودی کارگردان و تهیه‌کننده فیلم «چند متر مکعب عشق» جوایز اصلی بهترین فیلم، بهترین کارگردانی و فیلم‌نامه را به خانه بردند. جایزه بهترین بازیگر مرد، تدوین، بهترین بازیگر نقش مکمل مرد و طراحی صحنه هم به چند متر مکعب عشق رسید. مراسم جشن سالانه خانه سینما پس از چند سال توقف، شامگاه جمعه ۲۰ شهریور در عمارت مسعودیه برگزار شد.

در این مراسم که با حضور علی جنتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حجت الله ایوبی رییس سازمان سینمایی، احمد مسجدجامعی عضو شورای شهر و وزیر اسبق ارشاد، جمعی از مدیران سینمایی، خانواده شهدا و همچنین اهالی سینما همراه بود، ابتدا همایون اسعدیان دبیر جشن روی صحنه رفت و در متنی که قرائت کرد سینمای ایران را محتاج یک بازسازی دانست و گفت ما اهالی سینمای ایران برای این بازسازی احتیاج به آرامش داریم. اسعدیان نتیجه بی‌اعتمادی به سینمای ایران را محافظه‌کاری در طرح مسائل اجتماعی دانست که این سینما به آن دچار شده است. اسعدیان گفت: «طرح مسائل مختلف در سینمای اجتماعی به نگاه سطحی و شعارگونه که در اندازه صفحه حوادث روزنامه‌هاست تنزل پیدا کرده است.سینما جسارت می خواهد و ما نیاز به بازپروری داریم. مشکل سینمای ایران نه پول است و نه نقدینگی بلکه مشکل درک نکردن مسائل اجتماعی است که حاصل بی اعتمادی است. بنابراین همه اهالی سینما نیاز به بازسازی خود داریم و برای این بازسازی نیاز به آرامش داریم. از همین رو درخواست می کنم که دعواها را به جای دیگر ببرید چرا که اینجا محله فرهنگ است و روز ملی سینما بر شما مبارک.»

مراسم امسال را احسان کرمی اجرا می‌کرد. پس از صحبت‌‌های همایون اسعدیان نوبت به اهدای جوایز رسید و نخستین برنده جوایز فراز اسکندری و بردیا یادگاری بودند که اولی جایزه عنوان‌بندی را به خاطر فیلم «رخ دیوانه» و دومی جایزه بهترین پوستر را برای «ماهی و گربه» دریافت کرد. پس از اهدای سه جایزه به برگزیدگان بهترین آنونس، تیزر و عکس، احسان کرمی پرویز شاهین‌خو را به مناسبت صدسالگی این بازیگر قدیمی و پیشکسوت به روی صحنه دعوت کرد. شاهین‌خو که با کمک دونفر روی صحنه آمد صحبت‌هایش را با ذکر سن درست خود آغاز کرد: «من ۱۰۵ یا ۱۰۶ سالم است و در این زندگی سختی‌های زیادی دیدم و خوشحالم که امشب با حضور شما نتیجه مثبت این سختی‌ها را می‌بینم. خیلی حرف است کسی با ۱۰۶ سال سن هنوز بتواند بخواند و من امشب برای شما می‌خواهم بخوانم.» شعری که پرویز شاهین‌خو بازیگر قدیمی سینما خواند و کیک تولدی که به افتخار او روی صحنه آمد، به حال و هوای مراسم شادی بخشید.

جایزه بعدی مراسم، بهترین استعداد تازه سینمای ایران بود. جایزه‌ای که بهروز شعیبی و علیرضا داودنژاد از دو نسل مختلف سینمای ایران به جمشید محمودی اهدا کردند. این اولین جایزه «چند متر مکعب عشق» در مراسم دیشب بود. اما کمتر کسی تصور می‌کرد محمودی دوبار دیگر روی صحنه حاضر شود و بازیگران فیلم او و تهیه‌کننده نیز برنده جوایز شوند.

تندیس و دیپلم افتخار بهترین جلوه‌های بصری به بهنام خاکسار برای «مهمان داریم» و بهترین جلوه ویژه میدانی به حمید رسولیان برای «نهنگ عنبر» رسید. جایزه بهترین چهره‌پردازی را سعید ملکان از مهناز افشار گرفت. ملکان در فیلم «نهنگ عنبر» طراح چهره‌پردازی بود و مهناز افشار خاطره‌ای از گریم خودش در این فیلم تعریف کرد که دو خانم او را در خیابان پیش از روی صحنه رفتن می‌بینند و به هم می‌گویند بازیگرهای سینما بدون چهره‌پردازی واقعا زشت هستند!

تندیس و دیپلم افتخار بهترین صداگذاری به امیرحسین قاسمی برای «در دنیای تو ساعت چند است؟» و بهترین صدابرداری به پرویز آبنار برای «ماهی و گربه» رسید. آبنار ماهی و گربه را استثنایی‌ترین فیلم خواند.

برای اهدای جایزه بهترین طراحی لباس آتوسا قلمفرسایی و ویشکا آسایش روی صحنه آمدند و جایزه را به ایرج رامین‌فر برای فیلم «در دنیای تو ساعت چند است؟» اهدا کردند. رامین‌فر در سخنان کوتاهی ضمن تشکر از اعضای گروه سازنده فیلم به طور ویژه از زهرا حاتمی و لیلا حاتمی تشکر کرد و گفت بازی این دو عزیز مرز بین قواعد بازیگری و تجربیات زندگی شخصی‌شان بود.
جایزه بهترین طراحی صحنه نیز به آبتین برقی برای «چند متر مکعب عشق» رسید.

جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل زن به پانته‌آ پناهی‌ها برای فیلم «گس» رسید. فیلمی که در گروه هنر و تجربه روی پرده سینماهاست. برای اهدای این جایزه پگاه آهنگرانی و صابر ابر روی صحنه آمدند و نام برنده را به طور همزمان خواندند. پناهی‌ها در حالی که به شدت تحت تاثیر قرار گرفته بود روی صحنه آمد و از همه کسانی که می‌توانند راه سینما را هموارتر کنند کمک خواست. او گفت: «در برابر تمامی اساتید سینما تمام‌قد می‌ایستم و فکر می‌کنم در مقابل سایر نامزدها کمی‌خوش شانس بودم.»

 

برنده جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد، نادر فلاح بود. او که در فیلم «چند مترمکعب عشق» نقش پدر یک دختر افغان را بازی می‌کرد که با ازدواج دخترش با پسر ایرانی کارگاه مخالف بود جایزه را از دست نوید محمدزاده و طناز طباطبایی گرفت و گفت: «خیلی خوشحالم که از چند کیلو خرما تا چند متر عشق، چندان طولی نکشید تا به این جایزه برسم.»

اجرای مراسم با یک مشکل بزرگ مواجه بود. به خاطر برخی مشکلات فنی امکان پخش کلیپ‌هایی که برای معرفی فیلم‌ها و نامزدها تهیه‌شده بود به وجود نیامد و در طول شب چندین بار به این نقص مراسم اشاره شد. اولین کسی که به این مشکل اشاره کرد حسن حسندوست بود که برای اهدای جایزه تدوین روی صحنه آمد و گفت به خاطر پخش نشدن نام نامزدها، وظیفه خودش می‌بیند اسامی این نامزدها را قرائت کند. جایزه بهترین تدوین به سپیده عبدالوهاب رسید و او پس از دریافت جایزه گفت: «دفعه قبل در جشن خانه سینما همراه با بهرام بیضایی بودم و حالا فکر می‌کنم بیشتر از هرکسی جای بیضایی میان ما خالی است.»

فریدون شهبازیان و رویا تیموریان برای اهدای جایزه بهترین موسیقی روی صحنه رفتند. شهبازیان ابتدا این نکته را تذکر داد که طبق ضوابط جشن، کسانی که عضو کانون آهنگ‌سازان نیستند کارهای‌شان مورد بررسی قرار نگرفته است در حالی که در میان این دوستان کارهای خوبی هم وجود داشته است. تندیس و دیپلم افتخار این بخش به کریستف رضاعی برای «ماهی و گربه» اهدا شد. رضاعی در ایران حضور نداشت و بابک کریمی به نمایندگی از او جایزه را دریافت کرد و پیغام او را نقل کرد. رضاعی در این پیغام ضمن تشکر از هیات داوران و گروه سازنده فیلم، همکاری با مکری را یکی از پرهیجان‌ترین تجربه‌های خود عنوان می‌کرد.

با ورود رامبد جوان و فاطمه معتمدآریا برای اهدای جایزه بهترین بازیگر مرد، یخ مراسم تا حدی آب شد. رامبد جوان گفت دو آرزو دارد یکی این که به سن آقای پرویز شاهین‌خو برسد و دیگری این‌که در این سن یک‌بار مراسم به شکل درست برگزار شود چون برگزاری مراسم به این شکل با تلفن و از خانه هم امکان‌پذیر بود. شوخی‌های رامبد جوان روی صحنه در مقایسه با اجرای بیش از حد لازم خودمانی احسان کرمی نشان داد که مشکلات مراسم تنها مسائل فنی و قطع صدا نیست.
جایزه بهترین بازیگر نقش مکمل مرد به ساعد سهیلی برای «چند متر مکعب عشق» رسید و این بازیگر جوان خاطره‌ای از حضورش در جشن خانه سینما در دوران نوجوانی تعریف کرد و گفت تصور نمی‌کرده بار بعدی حضورش برای دریافت جایزه بهترین بازیگر باشد.

جایزه بهترین بازیگر نقش اول زن را فرشته صدرعرفایی و رضا عطاران اهدا کردند در حالی‌که رامبد جوان و فاطمه معتمدآریا قصد ترک کردن صحنه را نداشتند. این جایزه را به مریلا زارعی برای «شیار ۱۴۳» دادند. زارعی پس از دریافت جایزه متنی را خواند که یک مادر شهید برای او نوشته بود و گفت: «این چهارمین تندیس خانه سینماست که من می‌گیرم. بعد از دوزن، سربازهای جمعه و درباره الی که همه کارگردان‌های این فیلم‌ها امشب این‌جا حضور دارند. با احترام به این اساتید، از این جایزه بیشتر خوشحال هستم چون پشتوانه این جایزه مادران شهدا هستند. الفتِ «شیار ۱۴۳» از نگاه‌ها گذشت و روی قلب‌ها نشست.»

لیلا حاتمی و حسین جعفریان اهداکنندگان جایزه بهترین فیلم‌برداری بودند که یکی از ساکت‌ترین‌های مراسم دیشب بود. هم لیلا حاتمی و هم برنده جایزه که همایون پایور برای «در دنیای تو ساعت چند است؟» بود خیلی کوتاه صحبت کردند.

اما فرهاد توحیدی و شمس لنگرودی در بخش بهترین فیلم‌نامه به اندازه بخش بهترین فیلم‌برداری ساکت نبودند. توحیدی که خود یکی از نامزدهای این بخش بود گفت اسامی نامزدها را نمی‌خواند تا ریا نشود! توحیدی از شمس لنگرودی خواست تا یکی از عاشقانه‌هایش را برای حضار بخواند. جایزه بهترین فیلم‌نامه را جمشید محمودی برای «چند متر مکعب عشق» گرفت و برای بار دوم روی صحنه آمد. محمودی گفت: «از همه رقبای این بخش جوان‌تر هستم و فکر نمی‌کردم هیات داوران این جایزه را به من بدهد. اما با دیدن آقای توحیدی خوشحال شدم که یکی از رقبا کم شد!»

مجری مراسم فرشته طائرپور و مسعود کیمیایی را برای اهدای جایزه بهترین کارگردان دعوت کرد و طائرپور ابتدا خسته‌ نباشیدی به همایون اسعدیان دبیر جشن و مازیار میری کارگردان مراسم گفت که می‌داند از اتفاق فنی پیش‌آمده چقدر ناراحتند و این نقص‌های فنی در مملکت ما طبیعی شده است. طائرپور خاطره‌ای از قطع صدا در نمایش فیلمش در سالگرد یازده سپتامبر در سازمان ملل تعریف کرد و سپس خطاب به وزیر ارشاد گفت: «سینمای ایران در هر دولتی، سازگار یا ناسازگار، پایش روی زمین بوده و در هیچ نهاد و وزارت‌خانه‌ای تشکلی مثل خانه سینما وجود ندارد. خانه سینما نمونه‌ای تشکل‌های یک جامعه مدنی سالم است و من از شما می‌خواهم به این تشکل بیشتر تکیه کنید.»
مسعود کیمیایی اما اجازه خواست صحبت نکند چون پر از گلگی است. او گفت در مراسم امشب بوی ناصر تقوایی می‌آید و از تقوایی دعوت کرد روی سن بیاید. ناصر تقوایی در میان تشویق حضار روی صحنه آمد: «خیلی خوب است که دور هم جمع شده‌ایم و سعادتی است که اهالی این حرفه سالی یک‌بار همدیگر را ببینند. این‌که بچه‌های جوان‌تر و جدیدتر جایزه گرفتند خیلی خوشحال‌کننده است. سینمای ما وضعیت استثنایی دارد و جای شعر را گرفته است. شعر هویت تاریخی ماست. امیدوارم فیلم‌های مرغوب‌تری ساخته شود تا ما با خیال راحت‌تری سرمان را زمین بگذاریم.»

جایزه این بخش هم به جمشید محمودی رسید و به قول مجری مراسم او در جشن خانه سینما هت‌تریک کرد. محمودی گفت این شب را هرگز فراموش نمی‌کند و خوشحال است جایزه کارگردانی را ازدست دو هنرمندی می‌گیرد که فیلم‌های‌شان را بارها دیده و تحلیل کرده است.
تقوایی سپس در مورد فیلم نساختن خود صحبت کرد و گفت: «برخلاف شایعات مطرح‌شده، مشکلی برای فیلم ساختن ندارم و بچه‌های وزارت ارشاد و آقای ایوبی رابطه خوبی با من دارند. اما به تجربه دیده‌ام وقتی برای تهیه‌کننده‌ای فیلم می‌سازی، نتیجه نهایی کار دلت نمی‌شود. کسی که برای فیلم تو سرمایه گذاشته انتظار برگشت این سرمایه را دارد. با این وجود کار جدیدم تا حدی پیش رفته است. امیدوارم موضوعات تازه‌تری برای فیلم‌های تازه‌تر داشته باشیم چون مدتی است سینمای ایران درجا می‌زند.»

برای اهدای جایزه بهترین فیلم رضا میرکریمی و اصغر فرهادی روی صحنه آمدند. حضور فرهادی بعد از مدتی دوری برای حاضرین هیجان‌انگیز بود. میرکریمی از همکارانش همایون اسعدیان و مازیار میری تشکر کرد و گفت کار صنفی سخت اما بدون مزد است و ازخودگذشتگی جدی می‌خواهد. اصغر فرهادی با یک تشکر ساده و بدون حرفی اضافه برنده را اعلام کرد که باز هم «چند متر مکعب عشق» بود. این‌بار نوید محمودی برادر بزرگ کارگردان و تهیه‌کننده فیلم روی صحنه آمد و گفت: «خیلی خوشحالم که جایزه را اصغر فرهادی می‌گیرم. شب جوایز اسکار با جمشید محمودی و عباس غزالی مراسم را تماشا می‌کردیم و قلب‌مان داشت از سینه بیرون می‌زد.»
نوید محمودی گفت: «سال ۷۵ با رخشان بنی‌اعتماد تماس گرفتم و گفتم در تلویزیون دستیار کارگردانم و می‌خواهم وارد سینما شوم. ایشان لطف کرد و آدرس منزلش را داد. به منزلش رفتم و گفتم یک مهاجر افغانم و می‌خوام عضوی از خانواده بزرگ سینمای ایران باشم. برای من زمین مرز ندارد.»

در پایان جلسه گروه موسیقی دنگ شو روی صحنه رفتند و درحالی که جمعیت یا عمارت مسعودیه را ترک کرده بودند یا در حال ترک آن بودند برای صندلی‌های عمدتا خالی چهارقطعه از کارهای قدیم و جدیدشان را اجرا کردند.
این پایان شب هفدهمین جشن خانه سینما بود.