امیرحسین علمالهدی :
دنبال رقابت کمی با سینمای بدنه نیستیم
هنروتجربه: امروز (۳ آبان ۱۳۹۴) در صفحه فرهنگ و هنر روزنامه قانون گفتوگویی با مدیر سینمای هنر و تجربه، امیرحسین علمالهدی به چشم میخورد. در لید این گفتوگو، علیرضا بخشی استوار آورده است:« تولد سینمای هنر و تجربه از منظر بسیاری از سینماگران نقطه عطفی در سینمای ایران است. سینمایی که توانست با ایجاد شرایطی برای اکثر فیلمهای در صف اکران مانده که از لحاظ کیفی با سینمای اصلی بدنه تفاوت داشتند، بسیاری از مخاطبان را به سالنهای سینما بکشد و به ارتقای کیفی سینمای ایران کمک کند. » در زیر خلاصهای از این گفتوگو از نظرتان میگذرد.
سینمای هنر و تجربه شرایط مناسبی را برای افرادی فراهم کرد که تا به حال نتوانسته بودند آثارشان را اکران کنند اما مسئلهای که اهمیت دارد تداوم داشتن این اکرانها و جریان سازیای است که به دلایل مختلفی مثل تفاوت سلیقه مدیران، فراز و فرود در کیفیت آثار تولید شده و حتی از جایی به بعد ارجحیت اقتصاد نسبت به کیفیت فیلمها، ممکن است هنر و تجربه را با چالشهای فراوانی مواجه و از هدف اصلی خود دور کند. چه راهکارهایی برای تداوم صحیح این جریان وجود دارد؟
واقعیتش این است که در ایران به خصوص در حوزه فرهنگ، جریانسازی اتفاق نمیافتد. یکی از آسیبهایی که به این حوزه وارد میشود و دائم میپرسیم چرا آسیب وارد میکنیم به این خاطر است که حوزه فرهنگ حاصل یک برنامه بلند مدت است تا بتواند به یک جریان بدل شود. وقتی قرار است ذائقه مردم را تغییر بدهی، باید حداقل ۱۰ سال با برنامه کار کنید که به یک جریان تاثیرگذار تبدیل شوید. سینمای هنر و تجربه به عنوان یک جریان هنری از قبل از انقلاب وجود داشته. حالا من به قبل از انقلاب وارد نمیشوم چون مناسباتش فرق دارد اما بعد از انقلاب هم هیچ گاه به عنوان یک جریان اصلی به معنای کمک حال سینمای حرفهای به رسمیت شناخته نشده است. گه گاه فیلمهایی به نمایش در میآمدند که بعد هنری و تجربی آن ها بیشتر بود این را به آن منظور گفتم که سینما اگر میخواهد بالندگی خودش را حفظ کند چارهای ندارد که مثل هر فعالیت دیگری به خلاقیت، ایده و طرح نو توجه کند و این جرقهای است برای جریان سازی.یکی از دلایلی که ما توانستیم در یک سال گذشته بیشتر این جریان را در افکار عمومی جا بیندازیم و برای جامعه نخبه کشور تثبیت بکنیم به خاطر بغض فرو خفتهای بود که چه از منظر فیلمسازان و چه از منظر مخاطبان پاسخ مناسبی از سوی دولت و صنوف برای آن نبود.
یعنی هنر و تجربه سعی دارد پاسخ مناسبی به این بغض فروخفته بدهد تا بر اساس شرایط جدید برای بعضی از پرسشهای لاینحل به پاسخ دقیق برسد؟
دقیقا، یادمان باشد که سینمای هنر و تجربه جزو اکتشافات سینمای ایران نیست. این سینما در خارج از ایران به عنوان سینمای اکسپریمنتال ، آلترناتیو در آمریکا به عنوان سینمای مستقل در شرق آسیا به عنوان سینمای هنر و تجربه بوده. چه فرانسه در دهه ۱۹۴۰ و چه آمریکا که نوع سیستمش متفاوت است و چه کشور های صنعتی متوجه هستند که اگر میخواهند سینمای رو به پیشرفتی داشته باشند باید به طرح، ایده و فکر توجه ویژهای داشته باشند تا بتوانند تعریف دیگری از زیر ساختهای سینمایی مطرح کنند…
اگر بخواهیم سینمای پیشرفتهای داشته باشیم با نیازهای نسل جوان و به نیازهای مخاطب هر عصری پاسخ مناسبی بدهیم؛ سینمای هنر و تجربه پاسخ درستی بود به نسل جدید که میخواست فیلمهای متفاوت در حد بضاعت خودش ببیند
وابستگی به دولت، سینمای هنر و تجربه را در ادامه راه دچار مشکل میکند. آیا نباید ساز و کاری برای خروج از این شرایط پیدا کرد؟
یکی از مسائلی که در آینده ممکن است ما را دچار آسیب و نقصان بکند این بحث است که ما وابسته به دولتیم و ممکن است دولت بعد این جریان را نپسندد .ما در حال تدوین ساز و کاری هستیم که ما را به عنوان نهاد عام المنفعه به رسمیت بشناسد و پروسه خودش را طی کند تا بتواند با آمدن هر دولت و رفتن هر دولت ما آسیب نبینیم به معنای تفکر هنر و تجربه. اما به هر حال نیاز به کمکهای دولتی هست. همه جای دنیا از این جریان ها حمایت میکنند. همان مکانیزم هم بر این جریان حاکم است با توجه به این که به شدت سینمای مختصری هستیم و دو در صد از بودجه سینمای کشور در اختیار خیل عظیمی از سینماگرانی قرار گرفته که توانستند احساس هویت بکنند. اما اینها فقط بخشی از ماجراست. ما اگر بخواهیم سینمای پیشرفتهای داشته باشیم با نیازهای نسل جوان و به نیازهای مخاطب هر عصری پاسخ مناسبی بدهیم؛ سینمای هنر و تجربه پاسخ درستی بود به نسل جدید که میخواست فیلمهای متفاوت در حد بضاعت خودش ببیند.ما هیچ وقت به دنبال رقابت کمی با سینمای حرفهای بدنه نیستیم. هیچ کجا هم اعلام نکردیم آمادهایم رقابت کنیم اما حرف زیادی برای گفتن داریم و حتما به دلیل نوع سلیقه مخاطب که بیشتر به سمت عوام میرود، فیلمهای پرفروش سینمای هنر و تجربه به دنبال مخاطبهای میلیونی نیست به دنبال مخاطبهای کیفی است و تجربه ما در یک سال گذشته همان پاسخ منطقی و باب میل سلیقههای مختلفی بود که نمیتوانستند خودشان را در سینمای ایران پیدا کنند به دلیل این که سینمای ایران در حوزه توزیع و نمایش شاکلهاش سینمایی بی هویت بود. در این سینمای بی هویت تولیداتی در حال شکل گیری بود که سینمای هنروتجربه توانست این ها را به نمایش برساند و بارها اعلام کرده بودیم به هر حال این نوع سینما همان سینمایی است که میتواند مکمل سینمای ایران باشد و سینمای ایران را در یک دوره ۱۰ ساله از نظر کیفی ارتقا بدهد.
بحث دیگر این است که به هر حال ما مستاجریم در سالنهای سینما ما به دنبال یک پردیس سه سالنه هستیم در مرکز شهر که بتوانیم تابلویمان را آنجا نصب کنیم مثل خانه هنرمندان و موزه سینما که از مستاجرنشینی در بیاییم و در کنار آن سالنهای دیگر هم بتوانند به ما سرویس بدهند…
شما فقط به دنبال ایجاد شرایطی هستید تا کارگردان های تجربه گرا بتوانند فیلم هایشان را اکران کنند؟
بله هم فضایی ایجاد شود تا بتوانند فیلمهایشان را نمایش دهند و هم برگ برنده هر کارگردانی این است که بتواند با نفس تماشاگر رو به رو بشود و آن زیر ساختی که گفتم تربیت شود برای آینده به جای این که فیلم ببرید در ۳۰ تا سینما نشان بدهید در یک سینما با ۶۰۰، ۷۰۰، صندلی پروسهای را طی میکنید، آب دیده میشوید و آمادگی ساخت فیلمهای بهتر و بزرگ تر را کسب میکنید خیلی ها ریزش میکنند و میروند و عدهای به بلوغ میرسند. سینمای هنر و تجربه سینماگران را در مرحله بلوغ قرار میدهد که اگر خواستند بتوانند تماشاگر حداقلی را هم مدنظر داشته باشند و اگر وارد سینمای حرفهای شدند بتوانند استاندارد فیلم بسازند و تماشاگر را به عنوان مهمترین فاکتور محرکه سینما فراموش نکنند. تا بشود توهین به شعور تماشاگر. چیزی که متاسفانه در سینما شاهدیم، مخاطب برایش مهم نیست و ادعای اکران سراسری دارد و در فهرست هنر و تجربه میگنجد و نه سینمای حرفه ای بعضی وقتها اینقدر زیاد است که باعث ریزش تماشاگر میشود…
شما در سینمای هنر و تجربه فیلم سفارش میدهید؟
ما به هیچکس پیشنهاد تولید فیلم ندادهایم.
اما زمزمههایی مبنی بر تولید فیلم سفارشی در سینمای هنر و تجربه به گوش می رسد؟
نه، ما برای برای تولید سفارش نمیدهیم وقتی فیلم تولید شد ما وارد گفتوگو میشویم ولی نه سفارش نمیدهیم. اگر کارگردانی فیلم بعدی را ساخت و ما دیدیم استقبال میکنیم. ما خروجی هستیم. بله در حقیقت برای این سینما تولید میشود ما سفارش نمیدهیم.
یک نمونهاش فیلم روغن مار است که میگویند سفارشی بوده است؟
ما به آقای داوود نژاد نگفتیم شما برو بساز.خود ایشان فکر کرده است که باید با دوربین موبایل فیلمی بسازد و با تفکری که داشته این را به سینمای هنر و تجربه بدهد.ما به هیچکس توصیه تولید ندادیم چون سازو کار و پولش را نداریم و اصولا خلاقیت با سفارش جور درنمی آید. خلاقیت باید از بطن و دل فیلمساز شکل بگیرد ما با فیلم ساخته شده طرفیم ولی هیچکسی را مجبور نمیکنیم که فیلمش را برای هنر و تجربه بسازد.