
مروری بر «سایه روشن» ساخته فرزاد موتمن
فیلمی درباره ابهام
هنر و تجربه: هشتمین فیلم فرزاد موتمن «سایه روشن» بازگشت دوباره او به فضاهای خاص و تجربی است. موتمن که نخستین فیلم بلندش «هفت پرده» در فضایی یکسره متفاوت با جریان رایج سینمای ایران میگذشت پس از آن بین یک سینمای تجربهگرا و خاص و سینمایی تجاریتر در نوسان بوده است. «هفت پرده»، «شبهای روشن» و به خصوص «صداها» یک سر این طیف هستند و «باجخور» و «پوپک و مش ماشالله» سر دیگر طیف. دو فیلم اخیر فرزاد موتمن هم هرکدام به یکی از این دو طیف تعلق دارند. «خداحافظی طولانی» به گفته خود کارگردان و تصدیق خیلی از منتقدان یک درام عاشقانه و گرم است که برای ارتباط با هرمخاطبی ساخته شده است و «سایه روشن» فضایی تجربی و آزموننشده در سینمای ایران دارد. فرزاد موتمن درباره «سایه روشن» به روزنامه اعتماد گفته است: «این فیلم یک درام روانشناختی یا تریلر روانشناختی است و به یاد نمیآورم که سینمای ایران تاکنون به چنین فیلمی نزدیک شده باشد. از همین رو میتوان این اثر را تنها تریلر سینمای ایران دانست.»
«سایه روشن» داستانی درباره یک نویسنده به نام رامین است که حافظهاش را از دست داده، ورود یک زن روانپزشک برای کمک به او در بازگرداندن حافظه و ورود یک پرستار بچه، یک تریلر عاشقانه را با روایت غیرخطی رقم میزند. فیلم با چهار کاراکتر و در یک لوکیشن میگذرد. موتمن از کارگردانهایی نیست که با نابازیگر یا بازیگران کمتجربه کار میکنند. همیشه بازی و درواقع بازی حرفهای در کارهای او نقشی اساسی داشته است. در این فیلم نیز او محمدرضا فروتن و شقایق فراهانی را به عنوان بازیگران درام غیرخطیاش انتخاب کرده است و الهه استیری و سونیا اسپهروم دیگر بازیگران این فیلم هستند.
«سایه روشن» در سی و دومین جشنواره فیلم فجر سال ۹۲ و در بخش نوعی تجربه به نمایش درآمد. اما اکران آن نزدیک به دوسال به تاخیر افتاد. موتمن در اینباره گفت: «دو سال پیش نیز فیلم در سانسهای معدود و محدود و سالنهای کوچک جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد و آن طور که باید دیده نشد. اما با همان اکران محدود و معدود هم طرفداران و مخاطبان خودش را پیدا کرد. در نشریههای مختلف نیز مطالبی در اعتراض به اینکه چرا اکران فیلم محدود بود و در بخش مسابقه به نمایش در نیامده است، منتشر شد. اما با وجود چنین بازخوردهایی این فیلم به دلیل ابهام در داستان و اینکه اصولا فیلمی درباره ابهام است، طی این دو سال اکران نشد و سینماها رغبت چندانی به نمایش آن نشان ندادند. به طورکلی هیچکس علاقهای به نمایش فیلمهای سخت و پیچیده ندارد و بیشتر از فیلمهای دمدستی برای اکران استقبال میشود.»
اما موتمن که اصرار داشت آخرین و نهمین فیلمش «خداحافظی طولانی» اکران عمومی داشته باشد و در هنر و تجربه نمایش داده نشود، برای «سایه روشن» طرح دیگری در ذهن داشت: «خداحافظی طولانی به هیچ عنوان فیلم «هنر و تجربه» نبود و اکرانش در این گروه بیمعنی بود. چون «خداحافظی طولانی» یک فیلم داستانگوی شسته رفته و سر راست بود که برای مخاطب سینمای بدنه تولید شده بود. حالا اینکه این فیلم نتوانست فروش خوبی داشته باشد دلایل دیگری دارد. اما سایه روشن فیلمی است که برای مخاطب خاص تولید شده است و تماشاچی عادی از آن استقبال نخواهد کرد. «سایه روشن» چون فیلم تجربی است ، ما آن را به هنر و تجربه میسپریم.»
اکران «سایه روشن» از ۲۲ آذرماه در سینماهای هنر و تجربه آغاز شدهاست.