هنروتجربه – بهزاد وفاخواه: «چهارشنبه» حاصل کار یک گروه جوان و معتمد به نفس است. گروهی که وقتی تصمیم به تهیه فیلمی بلند می‌گیرند هنوز به اکران آن فکر نمی‌کنند و فقط به فکر از کار درآوردن فیلمی خوب هستند. فیلم‌نامه این گروه توجه‌ها را جلب می‌کند و با پیوستن شهاب حسینی به این گروه جوان کار جدی‌تر هم می‌شود و بیش از یک سال بعد فیلم یکی از دو برنده بخش هنروتجربه جشنواره سی‌وچهارم فیلم فجر است و به اکران نوروزی این گروه راه پیدا می‌کند. یوسف وجدان‌دوست تهیه‌کننده و بازوی اجرایی این گروه جوان است و کسی که بار سخت تهیه یک فیلم مستقل را به دوش کشیده‌است. صحبت کردن با این تهیه‌کننده جوان سینمای ایران که البته کم‌تجربه هم نیست، خالی از لطف نمی‌تواند باشد. این فیلم‌ها چطور تهیه می‌شوند؟ سینمای مستقل در ایران یعنی چه و خیلی از سوالات دیگر که در این گفت‌و‌گو مورد پرسش قرار گرفته‌اند.
چطور وارد کار تهیه‌کنندگی شدید و چرا برای این کار همکاری با یک کارگردان فیلم اولی را انتخاب کردید؟
قبل از هر چیز خوشحالم که تمام تلاش‌های ما نتیجه داد و به امروز رسیدیم و خیلی زود نتیجه زحمات‌مان را دیدیم. من به واسطه آقاى علیرضا شمس شریفى دعوت به همکارى در سینما و گروه کارگردانى شدم و به لطف ایشان توانستم با کارگردان‌هاى صاحب‌نام همکارى داشته باشم. همکارى که باعث شد از تمام این عزیزان، سینما را یاد بگیرم، بزرگانى هم‌چون بهمن فرمان آرا، مسعود کیمیایى، کمال تبریزى، سامان مقدم، کامران قدکچیان، رضا عطاران، بهروز شعیبى و بسیار کارگردان‌هاى عزیزى که در تمام وقت از آن‌ها فیلم‌سازى را آموختم.
یک گروه کوچک جمع شدیم، اسمش را گذاشتیم سیزده شصت. از تهیه و ساخت چند فیلم کوتاه شروع کردیم، ابتدا فیلم‌هاى خودم و بعد کم‌کم چند فیلم کوتاه و نیمه بلند فیلم‌سازهاى جوان دیگر به عنوان تهیه‌کننده و مجرى طرح و در نهایت تصمیم به ساخت یک فیلم بلند به نام «چهارشنبه» گرفتیم. علاقه شدیدى به تولید فیلم و کار مشترک داریم و اعتقادمان این است که سینما یک کار گروهی است و اصلا به تنهایى نمی‌شود، فیلم را به سرانجام خوبى رساند. اولین نفر علیرضا شمس‌شریفى بود که با ایشان مشورت کردم و طرحى که برادرم فرامرز نوشته بود را با او در میان گذاشتم. از تمام دوستانى که طى این سال‌ها باهم همکارى داشتیم و به نظرم بهترین‌ها بودند قول همکارى گرفتم، آقاى مرتضى غفورى مدیر فیلم‌بردارى، آقاى بابک اردلان مدیر صدابردارى، آقاى ایمان امیدوارى طراح گریم، آقاى محمدرضا منصورى مدیر تولید، آقاى محسن غلامى طراح صحنه و لباس، آقاى عادل معصومیان برنامه‌ریز و دستیار اول کارگردان و خانم آیدا مصباحى و آقاى علیرضا علویان و آقاى بابک برزویه و آقاى پیمان ناجى و آقاى مهدى چراغى و خانم مهسا همتى و خیلى از عزیزانى که براى فیلم «چهارشنبه» زحمت کشیدند و من اسم‌شان را نگفته‌ام. فیلم «چهارشنبه» بدون این اسامى و باقى دوستان خوبم امکان ساخته شدن نداشت. در نهایت با شناخت خوبى که از دوستم سروش محمدزاده داشتم و استعدادى که درونش مى‌دیدم و با مشورت آقاى شمس‌شریفى، کارگردانى فیلم را به ایشان سپردم و از نتیجه این انتخاب بسیار راضى هستم.
سینماى مستقل به معناى سینماى بدون مخاطب نیست، به معناى سینماى بدون حامى مالی است. سینماى مستقل یعنى سینمایى که باید باورش داشته باشید و پاى این باور بایستید
کار تهیه‌کنندگی و همین‌طور فراهم کردن سرمایه در سینمای مستقل چه تفاوتی با مشابه آن در سینما یا در تلویزیون دارد؟
وقتى صحبت از سینماى مستقل می‌شود، یعنى صحبت از سینمایى که هیچ‌کس از آن حمایت نمى‌کند. سینماى مستقل به معناى سینماى بدون مخاطب نیست، به معناى سینماى بدون حامى مالی است. سینماى مستقل یعنى سینمایى که باید باورش داشته باشید و پاى این باور بایستید. سینمایى که نه تنها حتى براى حداقل‌ها با شما همکارى نمى‌کنند، که شاید کارى که وظیفه‌شان است را هم برای شما انجام ندهند و شما را با کلى باور و اعتقاد تنها می‌گذارند. شاید بتوانم بگویم بودنم در پروژه‌هاى بزرگ سینمایى به من یاد داد که فرصت آزمون و خطا ندارم و باید بهترین تصمیم را بگیرم، چون یکى از تفاوت‌هاى سینماى مستقل با سینما و تلویزیون این است که فرصتى براى اشتباه نیست. هر اشتباه شاید باعث شود کار به سرانجام نرسد. از این مهم‌تر، راضى کردن شخص سومى براى حمایت از تفکر خودتان است که کار بسیار سختی است. توجیه سرمایه‌گذار در سینمای مستقل به مراتب سخت‌تر از هر کاری است، چون تکلیف اثر به‌هیچ عنوان مشخص نیست و تمام کائنات باید همکارى کنند که یک اثر در شرایط نرمال به دور از نگاه و سلیقه عوام‌پسند دیده شود تا شاید خبر خوبى براى سرمایه‌گذار داشته باشد. ولى اگر برنامه مدونى قبل از ساخت اثر از سوى مدیران فرهنگى گرفته شود، شاید بتوان با سرمایه‌گذار قول و قرار بهترى گذاشت.
با توجه به این‌که بازیگر چهره دارید و «چهارشنبه» فیلمی قصه‌گو است، چرا برای اکران عمومی اقدام نکردید و به سمت هنروتجربه آمدید؟
من و سروش محمدزاده (کارگردان) از ابتدا قرار به ساخت فیلمى خوب گذاشتیم. شاید از ابتدا هم فکر نمى‌کردیم که طرحى اجتماعى و ساده در مورد یاد دادن بخشش و جلوگیرى از خشم در جامعه به این اندازه مورد توجه مردم و منتقدین قرار بگیرد. بعد از این‌که آقاى شهاب حسینى وارد پروژه شد، این قرار مشترک را با ایشان هم در میان گذاشتم. اعتقاد ایشان هم ساخت فیلم خوب بود و نظرشان این بود که یک فیلم خوب خودش مسیر خودش را هموار مى‌کند. اکران عمومى یک فیلم ایده‌آل‌ترین شرایط براى فیلم‌ساز است. پروانه ساخت ویدیویى اولین سد براى اکران عمومی فیلم چهارشنبه بود و ما این موضوع را از قبل هم می‌دانستیم و اصلا جز به اکران در گروه هنروتجربه فکر نمى‌کردیم. به نظر بسیارى از بزرگان سینما، فیلم چهارشنبه باید در اکران عمومى قرار مى‌گرفت چون ساختار و شیوه روایت قصه مناسب اکران عمومى بود و فراتر از قصه‌گویى روان، این فیلم مى‌تواند با یک موضوع دینى و درون‌مایه بخشش، خیلی ساده مخاطب را درگیر خودش کند. اما خب نظر تصمیم‌گیرندگان چیز دیگرى بود.
پیوستن شهاب حسینی به پروژه شما چه تاثیری در کار داشت؟
این آرزوى خیلى از فیلم‌سازهاست که شهاب حسینى بازیگر فیلم‌شان باشد و ما به این آرزو رسیدیم. بودن سید شهاب‌الدین حسینى مهم‌ترین اتفاق فیلم ما بود و شاید اگر ایشان نمی‌آمدند، فیلم هم ساخته نمی‌شد. از لحظه اولى که با شهاب حسینی صحبت کردم به هیچ چیز جز به یک کار خوب فکر نکرد. آن‌هایى که آقاى حسینى را مى‌شناسند، مى‌دانند که چقدر قلبش براى سینما مى‌تپد. با حضور ایشان گروه کامل شد، یعنى کاملا جدى شد. خانم نسیم ادبى، خانم هستى مهدوى، آقاى آرمان درویش، خانم گیتى قاسمى و گروه حرفه‌اى پشت صحنه، با انرژى خوبى که شهاب حسینی در کار می‌گذاشت، شارژ می‌شدند و شرایط پشت‌صحنه بسیار هموار مى‌شد.
قصد ادامه دادن کار در سینمای مستقل را باز هم دارید؟
بله، همان طور که اشاره کردم، ما یک گروه فیلم‌سازى را تشکیل دادیم به اسم گروه سیزده شصت که شامل جوان‌هاى بااستعداد و باسوادی است که همه هم عاشق سینما هستند. به امیدخدا فعلا همین مسیر را ادامه مى‌دهیم. از حضور سینماگرانی هم که مایل به همکاری با ما هستند، استقبال مى‌کنیم. امیدوارم سینماى مستقل در عین حفظ استقلال، بتواند از حمایت بیشتر مردم و سینماگران بهره‌مند شود.
از اکران نوروزی «چهارشنبه» در گروه هنروتجربه تا چه اندازه رضایت دارید؟
ما که راضى هستیم به رضاى خدا. این‌که سالن‌هاى کمی داریم، شرایطى است که فعلا حاکم است ولى این را هم مى‌دانیم که چقدر مدیران گروه هنروتجربه براى همین تعداد سالن‌هاى کم در حال تکاپو هستند و تمام تلاش‌شان را براى فیلم‌سازهایى مثل ما مى‌کنند. امیدوارم تصمیم‌گیرندگان آینده حوزه سینما، فیلم‌سازانى باشند که خودشان در گذشته شرایط سخت سینماى مستقل را تجربه کرده باشند و بتوانند شرایط بهترى را براى فیلم‌سازان نسل جدید ایجاد کنند.
