هنر و تجربه: به گفته مدیرعامل مؤسسه‌ «سینماشهر»، ۵۰ سینمای کشور بیش از ۹۰ درصد گردش مالی سینمای ایران را بردوش می‌کشند و بیش از ۲۰۰ سینمای دیگر روی هم رفته ۱۰ درصد گردش مالی را بر عهده دارند!

نهمین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با «مخاطب و آمار فروش در سینمای ایران» عصر روز سه‌شنبه ۲ شهریورماه در محل مدرسه برگزار شد. در این نشست که با ارائه خلاصه پژوهشی از محمدمهدی داوودی آغاز شد، مجید مسچی مدیر موسسه سینماشهر به عنوان سخنران و سعید قطبی‌زاده به عنوان مجری- کارشناس حضور داشتند.

مهدی داوودی در مورد پژوهش خود با عنوان «بررسی وضعیت اقتصادی سینمای ایران » به سخنرانی پرداخت: «دلیل طرح مساله وضعیت اقتصادی سینمای ایران پاسخ به این سوال بود که وقتی به آمار فروش سینما طی سی سال گذشته نگاه می‌اندازیم از مخاطب ۸۰ میلیون نفری رسیده‌ایم به ۱۰ میلیون. یعنی ۷۰ میلیون از مخاطبان خودمان را با وجود افزایش مخاطب از دست داده‌ایم. موارد زیادی در این کاهش مخاطب نقش داشته‌اند که آنها را به پنج دسته تقسیم می‌کنیم: قیمت کالا یا خدمت، درآمد خریدار، تعداد خریدار، کالاهای جانشین یا مکمل و سلیقه مخاطب. هر وقت کالاهای مکمل یا جانشین  قیمت کمتری از کالای اصلی داشته باشند، خریداران به سمت آن گرایش پیدا می‌کنند که در حوزه خرید بلیط سینما، می‌توانیم از محصولات شبکه نمایش خانگی، صدا و سیما و رسانه‌های تصویری و  اینترنت به عنوان کالای جانشین نام ببریم».

سپس مجید مسچی به عنوان تنها سخنران این نشست، با بیان اینکه به جای استناد به آمار خام مخاطبان و میزان فروش بهتر است شاخص‌هایی را تعریف و به آنها استناد کنیم گفت: «استناد به شاخص‌های معین که از این آمار به دست آمده باشد امکان مقایسه و ارزیابی را برای ما فراهم می‌کند.»

سینمای ما سال گذشته ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزارنفر بیننده و مجموعا ۲۰ میلیون دلار فروش داشت
مدیرعامل مؤسسه سینماشهر که ۱۱ سال است این سمت را برعهده دارد، در ادامه‌ی نشست به نیز به توضیح این شاخص‌ها پرداخت و گفت: «اولین شاخص تعداد بیننده است که به شکل سالانه ارائه می‌شود و بالاترین تعداد نیز به مربوط به کشور هند است که سینمای آن سالانه دو میلیارد و ۱۰۰ میلیون مخاطب دارد. سینمای ما نیز در سال گذشته ۱۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بیننده داشت که پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال به ۲۵ تا ۳۰ میلیون نفر برسد.»

او شاخص دوم را فروش کل سینما در سال عنوان کرد : «این رقم در آمریکا بالغ بر ۱۱ میلیارد دلار بوده است. این در حالی است که فروش کل سینمای ایران پارسال حدود ۲۰ میلیون دلار بوده است و احتمالاً  امسال با توجه به استقبال مخاطبان از فیلم‌ها، به ۶۰ میلیون دلار می‌رسد.»

به گفته‌ مدیرعامل مؤسسه‌ سینماشهر، شاخص بعدی در این زمینه، تعداد دفعاتی است که هر شهروند به سینما می‌رود. این قضیه نسبت مستقیمی با درآمد سرانه دارد. هر شهرند نیوزلندی در سال ۸٫۵ مرتبه به سینما می‌رود اما در سال ۹۴ ایران هر فرد ۰٫۲ مرتبه به سینما رفته است؛ یعی شهروندان ما بطور میانگین هر پنج سال یک‌بار به سینما می‌روند! این رقم با رشد خوبی که امسال داشته احتمالاً به نیم دفعه در سال می‌رسد.»

در آمریکا هر شهروند ۳۲ دلار در سال و در ایران حدود ۰٫۳ دلار در سال برای سینما خرج‌ می‌کند
مسچی شاخص دیگر را هزینه هر شهروند برای سینما رفتن عنوان کرد و گفت: «این شاخص مهمی است که هر شهروند در سال بطور متوسط چقدر برای سینما خرج می‌کند. این رقم با تقسیم فروش کل بر تعداد جمعیت به دست می‌آید. در آمریکا هر شهروند ۳۲ دلار در سال و در ایران حدود ۰٫۳ دلار در سال برای سینما خرج‌ می‌کند که احتمالاً تا آخر سال به ۰٫۸ دلار می‌رسد.»

این مدیر فرهنگی قیمت بلیت و ضریب اشغال صندلی را شاخص‌های بعدی دانست و گفت: قیمت بلیت سینما در ایران ۱٫۷ دلار است در حالی که در انگلستان  به ۱۱ دلار می‌رسد. از طرفی در انگلستان در سال ۲۲۰ بلیت برای هر صندلی سینمای فروخته می‌شود و در ایران پارسال ۱۵۹ بلیت بود که رقم قابل توجهی است. این رقم نشان می‌دهد که هر سینما چقدر مشتری دارد و از نظر سینماداران جزو شاخص‌های مهم است.»

به گفته‌ این مدیر سینمایی، تعداد پرده‌های سینمایی یا سالن‌های سینما نیز از دیگر شاخص‌های مهم برای ارزیابی وضع سینمای یک کشور است که در آمریکا به ۴۱ هزار سالن می‌رسد و در ایرانی تا سال گذشته جمعاً ۴۰۴ سالن بوده است.

سالن‌های سینما در ایران و جهان به سمت کوچک شدن و افزایش تعداد می‌روند
مسچی تعداد سالن به ازای هر نفر، میانگین تعداد صندلی‌ در هر سالن، و درصد فیلم‌های ملی به فیلم‌های خارجی را از دیگر شاخص‌های قابل بررسی در سینمای دنیا عنوان کرد و گفت: «در ایران به ازای هر ۱۸۵ هزار نفر یک سالن سینما وجود دارد. از طرفی سالن‌های سینما نیز در ایران و جهان به سمت کوچک شدن و افزایش تعداد می‌روند.»

مجید مسچی پردیس سینمای کورش را با ۱۱ سالن و دوهزار و ۵۲۰ صندلی، پرفروش‌ترین سینمای کشور عنوان کرد و گفت: «این پرفروش بودن به دلیل تعدد سالن‌های سینماست و بعد از کورش پردیس آزادی، پردیس ملت و پردیس هویزه‌ مشهد قرار دارد. و اولین سینمای تک ‌سالن در این رده بندی در رتبه‌ هفدهم قرار دارد.»

از ۲۵۰ سالن سینمای ایران، ۲۰۰ سالن جمعاً کمتر از ۱۰ درصد گردش مالی را به خود اختصاص داده‌اند
او با بیان اینکه در مجموع ۵۰ درصد از فروش سینمای ایران در سال ۹۴ متعلق به پنج سینماست و ۵۰ سینما بیش از ۹۰ درصد گردش سینمای ایران را رقم می‌زنند، افزود: «یعنی از حدود ۲۵۰ سالن سینمای ایران، ۲۰۰ سالن جمعاً کمتر از ۱۰ درصد گردش مالی را به خود اختصاص داده‌اند! بطوری که در انتهای جدول فروش سینماها، سینمای شهر قائم با فروش ماهانه ۵۰۰ هزار تومان قرار دارد.»

مدیرعامل مؤسسه‌ سینماشهر، درخصوص صخت آمار فروش فیلم‌ها نیز اظهار کرد: «با توجه به اینکه ۹۸ درصد از سینماهای سراسر کشور بطور مکانیزه بلیت‌فروشی می‌کنند، می‌شود گفت که آمار فروشی که اعلام می‌شود کاملاً صحیح است و اوضاع آمار فروش آنقدر که بعضی‌ها توصیف می‌کنند خراب نیست.»

۱۹۰ مجتمع تجاری بزرگ در تهران در حال ساخت است، در دو مورد از این مجتمع‌ها ۲۸ سالن سینما وجود دارد
مسچی با اشاره به اینکه در حال حاضر ۱۹۰ مجتمع تجاری بزرگ در تهران در حال ساخت است که تنها در دو مورد از این مجتمع‌ها ۲۸ سالن سینما وجود دارد، گفت: «سینماهایی با چند سالن علاوه بر اینکه حق انتخاب بیشتری به مخاطب می‌دهند، زمان انتظار بین سانس‌ها را هم کاهش داده‌اند و فیلم‌ها در سالن‌های مختلف در زمان‌های نزدیک به هم نمایش داده می‌شود. به علاوه سرمایه‌گذاران هم به این نتیجه رسیده‌اند که برای فرار از رکود اقتصادی مجتمع‌های تجاری، در این مجتمع‌ها سالن سینما احداث کنند چون سینما عده‌ بسیار زیادی را به این مکان‌ها می‌کشاند و باعث رونق مجتمع می‌شود.»

مسچی در پایان نیز با اشاره به اینکه با استناد به آمار بلیت‌های اینترنتی می‌توان گفت هر فرد چند بار به سینما می‌رود، اظهار کرد: «واقعیت این است که تعداد افرادی که به سینما می‌روند محدود است و این افراد چند بار در سال به سینما می‌روند و از طرفی بعضی افراد اصلاً به سینما نمی‌روند. برای بالا بردن مخاطبان سینما نیز دو راه وجود دارد؛ یکی اینکه با تبلیغ بیشتر همان افراد را دفعات بیشتری به سینما بکشانیم و دیگر اینکه افرادی را که با سینما قهر هستند به سینما بکشانیم که ظاهراً این کار تنها با ساخت فیلم‌های مورد پسند آنها ممکن است.»