هنر و تجربه – بهزاد وفاخواه: بیش از دوماه از درگذشت عباس کیارستمی می‌گذرد. در این مدت بسیار از او گفته شده و اما همچنان اهل سینما و دوست‌داران هنر هفتم به یاد عباس کیارستمی هستند. دوماه بعد از درگذشت کیارستمی هنروتجربه در روز ملی سینما ۲۱ شهریورماه قصد دارد تمام سانس‌های سینماهای این گروه را به کیارستمی اختصاص دهد. به دو مستندی که سیف‌الله صمدیان درباره دوست و همکار قدیمی‌اش عباس کیارستمی ساخته است. «۷۶ دقیقه و ۱۵ ثانیه» نام یکی از این دو مستند است که اولین نمایش آن هفته پیش در جشنواره لوکارنو بود. نام این فیلم هم به مدت زمان آن اشاره دارد و هم به سن عباس کیارستمی.
در خصوص تاثیری که کیارستمی روی سینما، سینمای ایران و نسل جدید فیلمسازان ایرانی گذاشته است با محمدحسین مهدویان صحبت کردیم. کارگردانی که فیلم‌های او البته با سبک سینمای کیارستمی فاصله دارد و اولین فیلم او یکی از دو پدیده جشنواره سی و چهارم فجر بود. مهدویان درباره تاثیر کیارستمی بر فیلمسازان ایرانی به سایت هنروتجربه گفت: «کیارستمی از دو منظر روی سینمای ایران و نسل جدید این سینما تاثیر گذاشته است. یکی سبک فیلم‌سازی و بازکردن افق‌های تازه در بیان و دستور زبان سینما است که خیلی‌ها ممکن است این سبک از فیلم‌سازی را دوست داشته باشند یا نداشته باشند. از این منظر کسانی تاثیر بیشتری از سینمای او گرفتند و و کسانی کمتر و عده‌ای هم سعی کردند مشابه سینمای او را بازتولید کنند. اما قطعا کیارستمی آدم موثری بود و تاثیر او تنها به سینمای ایران محدود نمی‌شود. اما تاثیر مهم‌تر کیارستمی در اعتماد به نفسی بود که به خاطر حضور گسترده در جشنواره‌ها و تبدیل شدن به یک چهره جهانی به نسل جدید فیلمسازان ایرانی داد.»
محمدحسین مهدویان در توضیح تاثیری که جهانی شدن کیارستمی در ذهن فیلمسازان جوان ایرانی گذاشت می‌گوید: «قبل از کیارستمی هم فیلم‌ها و فیلمسازان ایرانی دیگری بودند که جوایزی از جشنواره‌های خارجی گرفتند اما کیارستمی تبدیل به یک چهره مطرح شد و این باور را به وجود آورد که سینمای ایران می‌تواند جایی نه فقط در حاشیه سینمای جهانی، بلکه در متن آن داشته باشد. همین مساله به ظاهر ساده در نسلی که آن زمان تازه داشت شکل می‌گرفت انگیزه و خودباوری ایجاد کرد. بسیاری از موفقیت‌های بعدی سینمای ایران مرهون کیارستمی است و حتی در کسانی که شبیه او فیلم نمی‌ساختند هم تاثیر گذاشت.»
قبل از کیارستمی هم فیلم‌ها و فیلمسازان ایرانی دیگری بودند که جوایزی از جشنواره‌های خارجی گرفتند اما کیارستمی تبدیل به یک چهره مطرح شد و این باور را به وجود آورد که سینمای ایران می‌تواند جایی نه فقط در حاشیه سینمای جهانی، بلکه در متن آن قرار داشته باشد
محمدحسین مهدویان درباره تصمیم هنروتجربه برای اختصاص دادن همه سانس‌هایش در روز ملی سینما به مستندهای «روزی روزگاری در مراکش» و «۷۶ دقیقه و ۱۵ ثانیه» هردو از ساخته‌های سیف‌الله صمدیان درباره کیارستمی گفت: «این مستندها را ندیده‌ام ولی این‌که کاری در شان و اهمیت کیارستمی آن هم در روز ملی سینما انجام شود تصمیم جدی و مهمی است و هنر و تجربه قدم محکمی برداشته است. با این حساب این برنامه یک مراسم و تجلیل و یادبود فرمایشی نیست و بزرگداشتی سراسری است.»
هرسال روزهای آخر شهریور در محافل سینمایی بحثی درمی‌گیرد که کدام فیلم از ایران لایق معرفی به اسکار است. «ایستاده در غبار» امسال یکی از آن فیلم‌هایی است که در این بحث تمام‌نشدنی هرساله اسم آن مطرح می‌شود. به خصوص که وزیر ارشاد هم در گفتگویی از این فیلم برای معرفی به اسکار نام برده بود. مهدویان در ارتباط با امکان معرفی فیلم‌‌اش به اسکار گفت: «من شناخت چندانی از قواعد بین‌المللی ندارم. یک فیلم ساخته‌ام و داعیه‌ای ندارم. کسی هم با من صحبتی نکرده و من هم مثل شما از رسانه‌ها این اخبار را شنیده‌ام. هرچند شنیدن آن برایم خوشایند بوده است اما این‌که چه فیلمی مناسب است را باید آدم‌هایی که عرصه‌های بین‌المللی را می‌شناسند، مطالعه کرده‌اند و این‌کاره هستند تعیین کنند.»
کارگردان فیلم سینمایی «ایستاده در غبار» اضافه می‌کند: «هیاتی هرسال برای معرفی فیلم ایرانی به اسکار تشکیل می‌شود و قطعا اعضای آن کاربلد و شناخته‌شده هستند و پتانسیل‌های سینمای ما و سمت‌وسوی اسکار را می‌شناسند و تصمیم آن‌ها، هرتصمیمی باشد، همه از آن تبعیت می‌کنند و بهترین تصمیم است. این نقل‌قول‌هایی که از گوشه و کنار شنیده شده هم همگی اظهارنظرهای شفاهی هستند و ضمانت اجرایی ندارد. تصمیم‌گیر اصلی آن هیات است.»
«ایستاده در غبار» از ۱۹ خرداد اکران شد و این روزها اکران عمومی آن تنها به صورت سانس‌های محدودی در پردیس کورش ادامه دارد، اما اکران آن در هنروتجربه ادامه خواهد یافت.
••
