
برگزاری آخرین روز بزرگداشت عباس کیارستمی در جشنواره جهانی فیلم فجر
ژان میشل فرودون:برای کیارستمی، آزادی و قوت بخشیدن به دیگران اهمیت داشت
هنروتجربه: آخرین برنامه بزرگداشت عباس کیارستمی با حضور چهرههایی چون ژان میشل فرودون، گادفری چشایر، اکبر عالمی، احمد طاهری، نگار اسکندرفر، همایون ارشادی، محمدرضا دلپاک، محسن راستانی و.. دوشنبه چهارم اردیبهشت در پردیس چارسو برگزار شد.
عنوان این برنامه «آموزش سینمای کیارستمی در داخل و خارج» بود و طی آن فیلمهای ساخته شده در کارگاههای فیلمسازی کیارستمی در داخل و خارج کشور و همینطور فیلمی کوتاه از عباس کیارستمی به نمایش در آمد.
مراسم با صحبتهای سیفالله صمدیان آغاز شد. او ابراز امیدواری کرد:« امیدوارم رفتن کیارستمی، آغازی بر روشنیهایی باشد که در اینجا شاهدش هستیم و روز پایانی این مراسم، آغازی باشد بر بزرگداشتهای گسترده و پی در پی با دقت بالا برای رسیدن به هوا و فکری که کیارستمی در این جهان خاکی داشت.»
در ادامه نگار اسکندرفر که در برگزاری کارگاههای فیلمسازی داخل کشور با کیارستمی همکاری داشته است، از خاطراتی از همراهی خود با این کارگردان را عنوان کرد:«خوشحالم که به بهانه مراسم امروز، شاهد حضور شاگردان عباس کیارستمی در اینجا هستیم. ما حدود ۱۱ سال پیش با کیارستمی کارگاههایی برگزار کردیم که در آن فیلمهای زیادی با موضوع آب، فرش، صدا، باد و.. ساخته شد. آموزگار بودن کیارستمی ربطی به کلاسهای فیلمسازی او نداشت؛ کیارستمی برای بسیاری افراد در جهان آموزگار خوبی بود. در جهان پر از خشم و خشونت کنونی، نام کیارستمی روزنهای است به جهانی که در آن بتوان به زیباییها نگاه کرد. خوشحالم در زمانهای زندگی کردم که کیارستمی میزیست.»
او علاقه کیارستمی به شاگردانش را وصف ناشدنی توصیف کرد:« سال گذشته و در حالی که کیارستمی در بستر بیماری بود، طبق برنامهای از پیش تنظیم شده با تعدادی از شاگردانش برای حضور در ورکشاپهایی راهی آمریکا بودیم. کیارستمی با وجود شرایط سخت بیماری تماس گرفت و پیگیر کارهای شاگردانش بود. روزی که در آنجا با مارتین اسکورسیزی برنامه داشتیم، روز تولد عباس کیارستمی بود و امیر نادری نیز در آنجا حضور داشت. هر دو آنها برای تولد کیارستمی پیامی دادند و از او خواستند که «بلند شو و به کار ادامه بده، که کارهای زیادی مانده است.کیارستمی فقط میخواست کار کند و شاگردان او نیز باید کار کنند. شاگردانش در کنار فیلمها، عکسها و کتابهایش، در واقع آثار زنده بجا مانده از او هستند که میتوانند راه او را ادامه دهند. آنها پس از سفر ابدی کیارستمی، حدود ۵۷ فیلم یک دقیقهای ساختند که امروز از میان آنها به تماشای ۱۰ فیلم مینشینیم.»
بخش دیگری از این برنامه به صحبتهای استفانیا بونت و احمد طاهری که مسئول برگزاری کارگاههای فیلمسازی کیارستمی در کشورهای اسپانیولی زبان بودند،اختصاص داشت.
بونت ضمن ابراز رضایت از حضور در مراسم بزرگداشت کیارستمی در ایران گفت: «بودن در اینجا حسی مانند بودن در یکی از فیلمهای عباس کیارستمی دارد.همکاری من با کیارستمی از طریق احمد طاهری شکل گرفت که در واقع سفیر خوب سینمای ایران در آن سوی جهان است. در سال ۲۰۱۴ نخستین ورکشاپ خود را برگزار کردیم. زمانی که کیارستمی را به کلمبیا دعوت کردیم، شگفت زده شدم که چقدر راحت پیشنهاد ما را پذیرفت. ما نیز تمام سعی خود را کردیم که مقدمات کار را به خوبی فراهم کرده و جمعی بین المللی را در کلمبیا گردهم آوریم. محل برگزاری ورکشاپ کیارستمی، دانشگاه بوگوتا بود و در حالی که افراد برای انتخاب موضوع فیلم چیزهایی مثل کافه، بار و.. را پیشنهاد میدادند، کیارستمی همان دانشگاه را به عنوان موضوع فیلمسازی انتخاب کرد. همه از ساختار ورکشاپهای او خبر داریم، در اینجا دوست دارم از بخشندگی و دست و دل بازی او در تمامی دورههای آموزشی بگویم. در ورکشاپهای او افرادی از تمام نقاط دنیا حضور پیدا میکردند، آنهم در سرزمینی که برای آنها ناشناخته بود و آنجا بود که دست به کار کشف دنیای اطراف خود میشدند. گاهی شاهد حضور ۵۰ هنرآموز بودیم و کیارستمی در هیچ موردی همراهی خود را از آنها دریغ نمیکرد؛ عباس کیارستمی همچون بذری بود که در آنجا کاشته میشد و میوههای او همان شاگردانی بودند که در تمام دنیای هنری پراکنده شدهاند.»
طاهری هم که به عنوان مترجم در کارگاههای فیلمسازی کیارستمی او را همراهی کرده، حاضرین را به تماشای فیلمی ۵ دقیقهای به اسم «دوست من کجاست؟» دعوت کرد که توسط کیارستمی در مورسیا ساخته شده است.
پس از نمایش فیلم کوتاه «دوست من کجاست؟»، ژان میشل فرودون سردبیر سابق «کایه دو سینما» دقایقی برای حاضران سخن گفت. فرودون که تحت تاثیر فیلم پخش شده از کیارستمی قرار گرفته بود، گفت: «از شما متشکرم و حضور در مراسم یادبود کیارستمی را مایه افتخار خود میدانم. فیلمی که دقایقی قبل از عباس کیارستمی دیدیم، یک شاهکار بود. کشف این فیلم کوتاه مرا تحت تاثیر قرار دادهاست؛ آن را راهی بسیار موثر برای فهم سبک کار کیارستمی و رابطهاش با واقعیت جهان میدانم. در همین فیلم کوتاه عناصر اراده، شانس و اتفاق را یکجا کنار هم میبینیم. ما به کمک دوستانمان در بریتانیا، هندوستان، ایتالیا و فرانسه هدیهای برای عباس کیارستمی داریم که از امروز در فضای مجازی در دسترس همگان قرار گرفته است؛ مجموعهای از تصاویر و آثار برای درک هرچه بهتر سبک کار و تفکر کیارستمی. همانطور که خود او بارها گفته باید کار کرد، ما نیز باید بکوشیم فضای کاری و فکری او را هرچه بهتر بشناسیم و این کاری ست که کماکان ناتمام است.»
این منتقد سینمایی در ادامه بهترین خاطره خود از کارگاههای فیلمسازی کیارستمی را مربوط به کارگاههای فیلمسازی دانست که کیارستمی طی چهار روز در جنوب غرب فرانسه برای بچههای هشت-نه ساله برگزار کرد.
فرودون در پایان صحبتهایش کیارستمی را یک استاد دانست و در توضیح آن عنوان کرد:«کیارستمی یک معلم یا پروفسور به معنای کلاسیک کلمه نبود. آسیاییها تعبیر «استاد» را برای کسی به کار میگیرند که گستره روحانی و فکری شاگردانش را وسعت میدهد. «استاد» به شاگردانش کمک میکند تا خود به توانایی درک معانی دست یابند، در عوض اینکه معانی را با نگاهی بالا به پایین به آنها بیاموزد. کیارستمی به معنای واقعی کلمه «استاد» بود. روش کار کیارستمی در مقام فیلمساز و در مقام معلم ورکشاپها از نظر ارتباط با دیگران و جهانی که در آن میزیست، تفاوتی نداشت. او در فیلمهایش چشمهای ما را به جهان میگشود و در ورکشاپها با دانشجویان، بچهها و.. همینطور کار میکرد. در یک کلام باید بگویم برای کیارستمی، آزادی و قوت بخشیدن به دیگران اهمیت داشت.»
در بخش بعدی این برنامه تعدادی از شاگردان عباس کیارستمی همچون فائزه عزیزخانی، علی کریم، نوید دانش و علی یحیایی که موفق به ساخت فیلم بلند و اکران عمومی آن شدهاند، دقایقی کوتاه برای حاضران سخن گفتند. بخش کوتاهی از فیلم هر یک از آنها نیز برای حاضران به نمایش در آمد.
این مراسم با صحبتهای صمدیان به پایان رسید:«عباس کیارستمی همواره با ماست؛ برای اتصال به او به برگزاری چنین مراسمی هم نیازی نیست. کیارستمی را نمیتوان به دیگران درس داد و آموخت. در اینجا بر آن چیزی تاکید میکنم که خود او تاکید داشت؛ این گفته آندره کرتژ عکاس مجارستانی که اکثر افراد نگاه میکنند، اما اندک کسانی قادر به دیدن هستند.»