چهطور فیلم‌ها و گیشه‌های خارج از آمريكا اختیار صنعت فیلم‌سازی آن را در دست گرفتهاند
کنترل از دست هالیوود خارج می‌شود
هنر و تجربه، ترجمه‌ی مریم شاه‌پوری: جدیدترین فیلم از مجموعه‌ی «تبدیل‌شوندگان» آخرین نمونه از قاعده‌ی جدیدی است که شکل گرفته است: گیشه‌ی خارج از آمریکای شمالی سرنوشت فیلم‌های آمریکایی را تعیین می‌کند و فیلم‌های پرفروش جهان دیگر به بلاک‌باسترهای هالیوودی محدود نمی‌شوند.
تهیه‌کنندگان، اغلب استودیوها را به حساب کردن روی هالیوود متهم می‌کردند و این در حالی است که حالا با افزایش روزافزون فروش در گیشه‌ی خارج از آمریکای شمالی باید استودیوها را با حساب کردن روی گیشه‌ی چین آشنا کرد. طبق گزارش‌ها «انجمن فیلم آمریکا» (MPAA) مؤسسه‌ای را مسئول بررسی فروش بلیت‌ها در چین کرده است چون این کشور بزرگ آسیایی اغلب بزرگ‌ترین بازار برای فیلم‌های آمریکایی است و در عین حال، فقط ۲۵ درصد عایدی‌اش به استودیوها می‌رسد.
این بخشی از یک حقیقت این روزهای هالیوود است که موفقیت فیلم‌های بزرگ و به‌اصطلاح بلاک‌باسترها که برای هالیوود حیاتی‌اند، دیگر در کنترل هالیوود نیست و قدرت واقعی در اختیار گیشه‌ی خارج از آمریکا ، به‌خصوص چین است. هفته‌ی گذشته «تبدیل‌شوندگان: آخرین شوالیه» در پنج روز اول نمایشش در آمریکای شمالی به فروشی ۷۰ میلیون دلاری دست یافت که در مقایسه با قسمت قبلی این مجموعه فیلم‌ها، بسیار ضعیف بود. فیلم قبلی این مجموعه در سه روز به فروشی ۱۰۰ میلیونی رسیده بود.
پیش از این فیلم‌های پرفروش جهان تقریباً از میان فیلم‌های بزرگ آمریکایی بودند اما حالا این رقابت به ژاپن و چین کشیده شده است و فیلم‌هایی مانند «نام تو» (ژاپن)، «کونگ‌فو یوگا» و «سفر به غرب: شیاطین برمی‌گردند» (هر دو از چین) وارد بازی شده‌اند و هر سه بدون مشارکت بازار آمریکای شمالی به فروشی بیش از ۲۵۰ میلیون دلار دست یافته‌اند
همین موضوع درباره دیگر فیلم‌های هالیوودی بزرگ امسال از جمله «دزدان دریایی کاراییب: مردان مرده قصه نمی‌گویند» و «مومیایی» هم صادق است و در خصوص عملکرد همه‌شان می‌توان گفت که فروش بین‌المللی آن‌ها بیش از استقبال داخل آمریکا بوده است. «تبدیل‌شوندگان» جدید هم مثل ۲۰ فیلم بزرگ دیگری که تا این‌جا روی پرده‌ی سینماها رفته‌اند، ۸۰ درصد یا بیش‌تر فروش‌شان را در گیشه‌ی خارج آمریکای شمالی داشته‌اند. البته توجه بیش از حد به آمار و ارقام هم می‌تواند راه اشتباهی برای مواجهه با این موضوع باشد. با این حال آشکار است که با سقوط درآمدهای داخلی، توانایی هالیوود در ایجاد یک صنعت فیلم‌سازی سالم با مشکل روبه‌رو شده است و این وضعیت می‌تواند به‌مراتب بدتر از این هم شود.
در سال ۲۰۰۰ هیچ فیلمی در جدول پرفروش‌ها دیده نمی‌شد که ۲۰ درصد یا کم‌تر از آن، در آمریکای شمالی فروش کرده باشد اما امروز ده فیلم با چنین وضعیتی در فهرست پرفروش‌ها دیده می‌شوند و به احتمال قوی فیلم‌های دیگری هم در ادامه‌ی تابستان به این فهرست اضافه خواهند شد. آمار می‌گوید تماشاگران آمریکایی در مواجهه با فیلم‌های آمریکایی دچار بی‌میلی شده‌اند و رکود گیشه‌ی آمریکا که پیش از این هم پیش‌بینی شده بود، نه‌فقط ادامه خواهد داشت بلکه با در نظر گرفتن فیلم‌های برنامه‌ریزی‌شده برای اکران در ماه‌های آتی بدتر از این هم خواهد شد.
جدیدترین نمونه برای این وضعیت «تبدیل‌شوندگان» است که فروش جهانی‌اش تا یک‌شنبه‌ی گذشته به رقم ۲۶۴ میلیون دلار رسید که ۲۵ درصد آن از فروش داخلی به دست آمده است. اما امسال کاهش سهم مشارکت آمریکایی‌ها نمونه‌های فراوانی دارد: «سرنوشت سرسام‌آور» (هشتمین فیلم از مجموعه‌ی «سریع و سرسام‌آور») در آمریکا ۱۸ درصد فروشش را به دست آورد که در مورد قسمت قبلی این مجموعه ۲۳ درصد بود. «دزدان دریایی کاراییب» جدید هم ۲۴ درصد فروشش از آمریکای شمالی تأمین شده است و تازه هنوز در ژاپن روی پرده نرفته است. بی‌تردید فروش داخلی این فیلم نیز با توجه به سهم ۲۳ درصدی قسمت قبلی‌اش در سال ۲۰۱۱، پس از نمایش‌های جهانی بیش‌تر، به زیر ۲۰ درصد خواهد رسید.
«تبدیل‌شوندگان» و «دزدان دریایی کاراییب» هم مانند «سرنوشت سرسام‌آور» به فروش کلی در حدود ۸۰۰ میلیون دلار خواهند رسید؛ به این معنی که تا این‌جا سه فیلم از پنج فیلم پرفروش سال ۲۰۱۷ کم‌تر از یک‌پنجم فروش‌شان در بازار آمریکای شمالی بوده است. سه فیلم دیگری که در آمریکا فروش پایینی داشته‌اند فرنچایزهایی هستند که واقعاً دلیلی برای ادامه‌ی تولیدشان به منظور مصرف داخلی وجود نداشته است. «سه ایکس: بازگشت زندر کیج»، «مومیایی» و «اهریمن مستقر: فصل پایانی» که با وجود فروش‌های شرم‌آورشان ممکن است دوباره ادامه یابند. «سه ایکس» فقط ۱۳ درصد و «اهریمن مستقر» با بدبختی ۹ درصد فروش‌شان در آمریکای شمالی بوده است و «مومیایی» که هنوز در ژاپن روی پرده نرفته، فعلاً ۲۰ درصدی است که به‌شدت پایین خواهد آمد.
پیش از این فیلم‌های پرفروش جهان تقریباً به طور کامل از میان فرنچایزها و فیلم‌های بزرگ آمریکایی بودند اما حالا این رقابت به ژاپن و چین هم کشیده شده است و فیلم‌هایی مانند «نام تو» (ژاپن)، «کونگ‌فو یوگا» و «سفر به غرب: شیاطین برمی‌گردند» (هر دو از چین) وارد بازی شده‌اند و هر سه بدون مشارکت سینماهای آمریکای شمالی به فروشی بیش از ۲۵۰ میلیون دلار دست یافته‌اند. «دیوار بزرگ» فیلم چینی بزرگ دیگری است که در غرب هم به دلیل حضور ستاره‌ی آمریکایی‌اش مت دیمن تا حدی مورد توجه قرار گرفت و فروش کل آن به رقم ۳۳۲ میلیون دلار رسید؛ البته در این مورد هم فقط ۱۳ درصد فروش فیلم از بازار آمریکای شمالی تأمین شد.
نهایت فروش داخلی برای یک فیلم در گیشه‌ی ۲۰۱۷ آمریکای شمالی، برای فیلم مستقل «بگریز»/ Get Out رقم خورده که نزدیک به ۷۰ درصد بوده است. با این وجود فروش ۷۶ میلیون دلاری فیلم در گیشه‌های خارجی با توجه به مضمون آمریکایی‌آفریقایی‌اش نامعمول به نظر می‌رسد
نهایت فروش داخلی برای یک فیلم در گیشه‌ی ۲۰۱۷ آمریکای شمالی، برای فیلم مستقل «بگریز»/ Get Out رقم خورده که نزدیک به ۷۰ درصد بوده است. با این وجود فروش ۷۶ میلیون دلاری فیلم در گیشه‌های خارجی با توجه به مضمون آمریکایی‌آفریقایی‌اش نامعمول به نظر می‌رسد. دیگر فیلمی که بیش از نیمی از فروشش را در داخل آمریکا تجربه کرده است، «فیلم بتمن لگویی» است که مثل قسمت اولش حدود ۵۵ درصد از فروشش از بازار آمریکای شمالی تأمین شده است.
جالب است که فیلم‌های پرسروصدا و موفق «دیو و دلبر» و «واندر ومن»/ «زن شگفت‌انگیز» هم که در میان نمونه‌های موفق قرار دارند، به‌ترتیب با ۴۰ و ۴۸ درصد (که البته اکران «واندر ومن» در ژاپن این درصد را پایین‌تر خواهد آورد) زیر نیمی از فروش‌شان در آمریکا بوده است و هر دو فیلم را می‌توان آثاری زنانه نامید. البته «نگهبانان کهکشان قسمت دوم» هم به فروش داخلی ۴۵ درصد رسید که کمی بالاتر از قسمت اول آن است. فیلم ژانری کم‌هزینه‌ی «شکاف» هم نصف فروشش در آمریکا رقم خورده است اما هنوز در سینماهای چین روی پرده نرفته.
تا این‌جا در میان بیست فیلم پرفروش گیشه‌ی آمریکای شمالی، «لوگن»، «بچه رییس» و «Fifty Shades Darker» هم با درصدهایی بین ۳۰ تا ۴۰ از موفق‌ترین‌های فروش داخلی بوده‌اند. «کونگ: جزیره‌ی جمجمه» در آمریکا کمی پایین‌تر از ۳۰ درصد فروش داشته است.
- تام بروئگِمان، ایندی‌وایر
