
بازتاب هنروتجربه در رسانهها
خوش بود گر هنروتجربه آید به میان
هنروتجربه: روزنامه ایران امروز یکشنبه ۲۵ تیر، در صفحه فرهنگ و هنر گزارشی درباره چالشهای پیش روی گروه هنروتجربه منتشر کردهاست.در این گزارش که عنوان «چالشی که تمامی ندارد» برای آن انتخاب شده به تصمیمهای شورای صنفی نمایش و محدودیتهایی که برای گروه هنروتجربه دربردارد، پرداخته شدهاست. در میانه این گزارش یادداشتی از سید رضا صائمی درباره گروه هنروتجربه و تاثیر آن در حل مشکل اکران فیلمهایی که مجال اکران نداشتند، منتشر شده است.
سید رضا صائمی یادداشت خود راکه تیتر «خوش بود گر هنروتجربه آید به میان» را دارد، با نقل قولی از عباس کیارستمی آغاز کردهاست:«یادداشتم را با نقل قولی از استاد عباس کیارستمی آغاز میکنم که از زبان شهرام مکری در مراسم بزرگداشت استاد در جشنواره اخیر سینمای کودک در اصفهان بیان شد. به گفته مکری، کیارستمی که همواره ذوق شاعرانه داشت در دفاع از سینمای هنرو تجربه با اندکی دستکاری شعر حافظ گفته بود: «خوش بود گر هنر و تجربه آید به میان». جالب اینکه هر دو نام بهعنوان دو نسل از فیلمسازان متفاوت و صاحب سبک با سینمای هنروتجربه گره خورده است و هر دو محصول سینمایی هستند که تا دیروز به آن سینمای هنری یا آوانگارد میگفتند و امروز به سینمای هنروتجربه شناخته میشوند. به این نامها میتوان فیلمها و فیلمسازان دیگری را هم اضافه کرد که وقتی به فهرست آن مینگریم به کلکسیونی از سینماگرانی میرسیم که نام و آثارشان نشان از اعتبار و افتخار سینمای پیشرو و فرهیختهای دارد که ظرفیت و ظرافت سینمایی را میتوان در پس آن ردیابی کرد. سینمایی که فارغ از مناسبات و معادلات تجاری به تجربه هنری سینما پایبند بوده و افقهای تازهای را از زاویه دید دوربین خود میگشاید و مینمایاند. سینمایی که نه به قصد فتح گیشه که شکستن کلیشه و فتح بابهای جدید در تجربه فیلمسازی، بستری فراهم کرده تا هم سینماگران متفاوت را در صید تجربههای تازه یاری کند و هم برای مخاطبان خاص، مجالی برای تماشای دیگرگونه، فراهم آورد. این تماشاگه راز را باید پاس داشت که سرشت و سرنوشت سینمای اندیشه و فرهمندانه ما بر زمین آن بنا میشود و نضج میگیرد. در این چند سالی که گروه هنر تجربه به شکل ساختارمندی، ساماندهی شده شاهد بروز و ظهور استعدادهای جوان و جدیدی در فیلمسازی بودیم که غنیمتی گرانقدر برای سینمای ماست و چشمانداز پرامیدی را برای آینده سینمای ایران نوید میدهد. سینمایی که به جرأت میتوان گفت بیش از سینمای تجاری، مخاطب محور است به این معنا که با طیفی از مخاطبان آگاه همراه است؛ مخاطبانی که با انتخاب آگاهانه به تماشای فیلم مینشینند و فراتر از این مخاطبپرور است و بر درک فیلم مخاطبانش میافزاید. این گروه طیفهایی را به سینما کشانده که قبل از این فیلمهای مورد علاقه خود را در هیچ سینمایی نمیتوانستند ببینند. پاشنه آشیل بسیاری از منتقدان و معترضان سینمای هنر و تجربه بر محور اکران بنا شده این در حالی است که گروه هنر و تجربه برای حل بحران اکران فیلمهایی به میدان آمده که اجازه و مجال دیده شدن نداشتند. فیلمهای مهجور و فیلمسازان مغمومی که پس از سالها انتظار و یأس پشت درهای بسته، اکنون چند سالی است که مجال اکران فیلمهای خود را یافتهاند و هنر و تجربه به خانه امید آنها بدل شده، همچنان که مخاطبان خاص سینما به این خانه دل بستهاند. خانهای که تجارتخانه سینمایی نیست و از دل آن افراد و آثاری بیرون میآید که سهم بزرگی در اعتبار داخلی و جهانی سینمای ایران دارد. تأسیس گروه هنر و تجربه به ثمر نشاندن هزینههای مادی و انسانی است که برای ساخت فیلمهای زیادی مصرف شده اما فرصت تماشا نیافته! این تماشاخانه را باید با آتش حمایت گرم کرد نه با آتش لجاجت سوزاند!»
روزنامه اعتماد هم در صفحه هنر خود امروز سراغ شهرام مکری رفته و با او درباره به بهانه برگزاری جشنواره فیلم شهر درباره سینمای اجتماعی و شهری صحبت کردهاست. مکری در بخشی از این گفتوگو ارائه تصویر درستی از شهرها در آثار سینمایی را به فراهم بودن زمینه برای بیان واقعیتها وابسته میداند:« حداقل در ساخت فیلم شهری به خودمان دروغ نگوییم. فیلمهای شهری در سینمای ایران، گاهی شخصیتهای خیالی دارند. یعنی مخاطب نمیتواند با کاراکترها همذاتپنداری کند. از طرفی موقعیت جغرافیایی این فیلمها نامعلوم است و در چنین شرایطی نمیتوانیم چهره واقعی شهر و آدمهای آن را به نمایش بگذاریم. پس در درجه اول باید بدانیم شخصیتهای ما کجا زندگی میکنند، مناسبات میان آنها چیست و همچنین باید آدمهای صادقی باشیم و مناسبات شهری را درست به تصویر کشیم. وقتی فضای تهران را در فیلمهای ایرانی میبینیم، تنها تصویری که به نمایش درمیآید، کوچههای شیک، خلوت و مناسبات و روابط میان آدمها هم متفاوت است؛ گویی فیلمی در اروپا ساختهایم. کسی در خیابان حرف ناشایست نمیزند و همه خیلی پسندیده و موقر رفتار میکنند! بعد که فیلم را میبینیم نمیدانیم دقیقا این شهر کجاست و این آدمها چه کسانی هستند!» او در بخشی دیگری از صحبتهای خود به شیوه فیلمسازی عباس کیارستمی اشاره میکند. او کیارستمی را از جمله فیلمسازان وفادار به واقعیت توصیف میکند؛ فیلمسازی که بدون اغراق تلاش میکرد، هر آنچه وجود دارد را به تصویر کشد: « آقای کیارستمی، زمانی که فیلم میساخت تمام سعیاش بر این بود، به آن واقعیتی که میتواند به تصویر کشد، وفادار بماند….»
فیلم «اگزما» به کارگردانی مهران مهدویان هم تبلیغات خود را در فضای مجازی با روزشمار اکران این فیلم آغاز کرده است. «اگزما» که در بخش هنروتجربه سی و پنجمین جشنواره فیلم فجر با نام «چشمها» به نمایش درآمد، از شش روز دیگر نمایشش را در سینماهای گروه هنروتجربه آغاز میکند.
«پرسه در حوالی من» به کارگردانی غزاله سلطانی هم در کانال مرتبط با ابن فیلم، ویدئوهای کوتاهی از نظرات هنرمندان را درباره این اثر منتشر میکند، بهرنگ علوی، مستانه مهاجر،آزیتا حاجیان و…از جمله هنرمندانی هستند که درباره این فیلم صحبت کردهاند.
و آخر این که خبر اکران فیلمی از امیر نادری در گروه هنروتجربه با استقبال رسانهها مواجه شده و بازتاب بسیارخوبی داشتهاست.