هنروتجربه: نشست نقد و بررسی فیلم سینمایی «بیوگرافی» با حضور فاطمه ثقفی (کارگردان)، علی‌اکبر ثقفی (تهیه کننده)، اشکان مهری (بازیگر) و بهاره کاتوزی (بازیگر) در خانه هنرمندان برگزار شد.
در ابتدای مراسم سحر عصرآزاد که مجری‌ و منتقد این نشست بود، از عوامل فیلم «بیوگرافی» دعوت کرد تا برای پرسش و پاسخ روی صحنه حاضر شوند. عصرآزاد پس از توضیحات مختصری درباره فیلم، از فاطمه ثقفی خواست که درباره دغدغه شخصی‌اش برای ساخت فیلم «بیوگرافی» به عنوان اولین اثر سینمایی‌اش توضیح دهد. ثقفی در پاسخ عنوان کرد: «قبل از ساخت فیلم بیوگرافی قرار بود فیلم دیگری بسازم که آن هم به نوعی اتوبیوگرافی خودم بود. چند سال پیش برای من اتفاق غم‌انگیزی افتاد که مجبور شدم مدت زیادی را در بستر بیماری بگذرانم. آن دوران واقعا روزهای سختی را تجربه می‌کردم. ولی همین سختی‌ها برایم فرصتی ایجاد کرد که بتوانم جهان را به گونه دیگری ببینم. به دلیل شرایطی که در آن روزها داشتم قصه‌هایی که می‌نوشتم نیز فضای غمگینی پیدا کرده بودند. البته شخصا با غمی که در این قصه‌ها دیده می‌شد مشکلی نداشتم ولی با توجه به جهان شخصی‌ خودم، دُز این غم‌ها کمی بالا بود.»
ثقفی ادامه داد: «در همین زمان بود که با یک بیمار تِرَنس آشنا شدم. رنج‌هایی که او به واسطه‌ بیماری‌اش تجربه کرده بود باعث می‌شد پرداختن به زخم‌های او را به نسبت زخم‌های خودم ارجح بدانم. چرا که بیماری من برای جامعه قابل پذیرش بود ولی بیماری او هنوز توسط جامعه پذیرفته نشده بود. این شد که تصمیم گرفتم به جای قصه خودم روی داستان زندگی یک بیمار ترنس تمرکز کنم و از برادرم امیر خواستم فیلمنامه‌ای بر این اساس بنویسد. داستان «بیوگرافی» درباره خواهری است که دارد برادرش را از دست می‌دهد و برادر من نیز در دنیای واقعی به خاطر بیماری‌ای که داشتم دوران سختی را سپری می‌کرد و در یک برهه از زمان او نیز داشت خواهرش را از دست می‌داد. بنابراین احساس کردم امیر خیلی خوب می‌تواند حال راحله کاراکتر اصلی فیلم «بیوگرافی» را بفهمد.»
عصرآزاد در ادامه از علی‌اکبر ثقفی خواست در خصوص تجربه تهیه‌کنندگی در فیلم دخترش صحبت کند، ثقفی در پاسخ گفت: «فیلمسازی در خانواده ما مثل «دویِ امداد» است. تجربه‌ای که در خروجی این فیلم به عنوان تهیه‌کننده – و نه به عنوان پدر فاطمه- برایم رضایت بخش بود و احساس می‌کنم فاطمه ثقفی آینده خوبی دارد و می‌شود روی او سرمایه‌گذاری کرد. این رسالت مسئولین است که از جوانان حمایت کنند. خیلی از من می‌پرسند که چرا اینقدر برای پسر و دخترتان سرمایه‌گذاری می‌کنید؛ دو فرزند من در زمینه سینما فعالیت دارند و به نظرم جوانان بسیار با استعدادی هستند. اینکه بتوانم فرزندانم را به شکل سینماگر تحویل جامعه بدهم اتفاق خیلی مهمی است. نه تنها فرزندان خودم، بلکه اگر جوانان توانمند دیگری را بشناسم که استعداد ساخت فیلم دارند، از آنها نیز در حد توان حمایت خواهم کرد. برای مثال ممکن است یک خبر من را به شدت دگرگون کند و اگر کسی پیدا شود که آن را تبدیل به فیلمنامه کند و آن فیلم را بسازد مطمئنا از آن استقبال می‌کنم. چرا که تصورم این است فیلمساز باید گودال را نشان دهد تا افراد جامعه به دره نیفتند.»
ثقفی در ادامه در خصوص اهمیت حمایت از گروه هنروتجربه گفت: «شرایط اکران در هنروتجربه به گونه‌ای است که به دلیل پراکندگی اکران به فیلم‌ها لطمه وارد می‌شود، فیلم‌هایی که در این گروه به اکران در می‌آیند مهجور می‌مانند. برای سینمای هنروتجربه احساس خطر می‌کنم؛ چرا که اگر به همین شیوه توسط مسئولان نادیده گرفته شود، انگیزه‌ای که جوانان برای فیلمسازی دارند را نابود می‌کند. باید از سینمای هنروتجربه مراقبت و پاسداری کرد. از شخص آقای حیدریان می‌خواهم نگاهش به این سینما به گونه‌ای باشد که مهجور واقع نشود.»
در ادامه بهار کاتوزی بازیگر نقش راحله در خصوص پیوستن به فیلم «بیوگرافی» گفت: «من آخرین نفری بودم که به این پروژه اضافه و از طرف یکی از دوستان به خانوم ثقفی معرفی شدم. روز اول فیلمبرداری استرس زیادی داشتم، چون اصلا فرصت نکرده بودم به شخصیت راحله فکر کنم. من و بقیه بازیگران بیوگرافی برای بازی در نقش‌هایمان در قصه فیلم شیرجه زدیم. سختی‌های زیادی در زمان فیلمبرداری وجود داشت، از جمله اینکه لوکیشن‌های فیلم خیابانی بود و ما شرایط مناسبی برای اسکان نداشتیم، از طرفی فیلم در تابستان ضبط می‌شد و گرمای هوا طاقت فرسا بود. این ما را خسته می‌کرد ولی این سختی و خستگی در راستای بازی کردن نقش راحله کمک کننده بود و باعث می‌شد سختی‌هایی که او می‌کشد را بیشتر لمس کنم.»
کاتوزی در ادامه در پاسخ به سوال عصرآزاد که پرسید چقدر فیلمنامه‌نویس بودن شما در بازیگری‌تان تاثیر دارد عنوان کرد: «سعی می‌کنم بازیگری و فیلمنامه‌نویسی را از هم تفکیک کنم ولی در مورد تفکراتم و درباره شخصیتی که قرار است نقشش را ایفا کنم پیشنهاداتی که به ذهنم می‌رسد را بیان می‌کنم. البته در نهایت تابع کارگردان و فیلمنامه او هستم.»
اشکان مهری که در فیلم بیوگرافی نقش یک تِرنس را ایفا می‌کند در خصوص سختی‌های این نقش چالش برانگیز گفت: «ایفای نقش سعید برای هر بازیگری هیجان‌انگیز است ولی در عین حال سختی‌های خودش را نیز دارد. ترس از بازی کردن در نقش این کاراکتر برایم خیلی زیاد بود ولی با کمک فاطمه ثقفی و شناختی که خودم نسبت به این بیماران پیدا کردم، توانستم با نقش سعید ارتباط برقرار کنم. تمام سعی‌ام این بود بخش  جنسی این آدم را کنار بگذارم و صرفا به عنوان یک انسان به سعید نگاه کنم. احساس می‌کردم این آدم به خاطر نگاهی که جامعه و اطرافیان به او دارند همیشه معذب است و به دلیل طرد شدنش از نگاه دیگر آدم‌ها، رنج و غم درونی زیادی را در خود دارد. الان که به فیلم نگاه می‌کنم از اینکه چگونه توانستم در طول ۱۲ روز در شخصیت سعید غرق شوم متعجب می‌شوم. تمام سعی‌ام را کردم تا کاراکتر سعید سمپات باشد و مخاطب او را پس نزند، همه ما سعی کردیم در بازی‌هایمان به کانسپت اصلی فیلم که همان روح مادرانگی است توجه داشته باشیم.»

علی‌اکبر ثقفی در ادامه در پاسخ به این سوال یکی از تماشاگران که آیا فیلم شما با ممیزی نیز روبرو شد عنوان کرد: «خوشبختانه وزارت ارشاد از این فیلم خوشش آمد. ظرافت کارگردان در روایت بیوگرافی باعث شد ما وارد روابط این نوع آدم‌ها نشویم و صرفا از دور به رنجی که آنها می‌کشند بپردازیم. حالا با دیدن این فیلم متوجه می‌شویم این بیماری یک انحراف نیست بلکه یک درد است. خودِ من هم بعد از ساخت فیلم «بیوگرافی» نگاهم نسبت به بیماران ترنس عوض شد و احساس می‌کنم در مورد این آدم‌ها و مشکلات که تجربه می‌کنند به آگاهی رسیده‌ام.»
در ادامه فاطمه ثقفی در خصوص اینکه چرا به جای تمرکز روی کاراکتر سعید بیشترِ زمان فیلم را به روایت زندگی راحله اختصاص داده است گفت: «بیمار ترنسی که درگیر این بیماری بود و آشنایی با او انگیزه اصلی من برای ساخت «بیوگرافی» شد، یک آدم موفق و تحصیل کرده است. بعد از اینکه او عمل تغییر جنسیت را انجام می‌دهد، برادر بزرگترش که توان تحمل این حقیقت را ندارد به خواهرشان می‌گوید باید او را از خانه بیرون بیندازیم تا بخاطر این بیماری در تنهایی خودش بمیرد! نمی‌دانم اگر ما جای خانواده این آدم‌ها بودیم چه برخوردی می‌کردیم؟ همیشه به این فکر می‌کنم که زندگی‌مان باید به شیوه‌ای باشد که مرنجیم و مرنجانیم. راحله در «بیوگرافی» به خاطر روح مادرانگی‌‌ای که دارد همه چیز را به جان می‌خرد تا اطرافیانش چیزهای بزرگتری به‌دست بیاورند. به اعتقاد من روح مادرانگی در تمام زن‌ها از کودکی تا بزرگسالی وجود دارد و عالی‌ترین شکل یک زن وقتی است که روح مادرانگی‌اش را تقویت کند. من در دامن مادری بزرگ شدم که همه سختی‌ها را به جان می‌خرید تا ما بزرگتر شویم. شاید همین باعث شده است توجه ویژه‌ای به روح مادرانگی در زنان داشته باشم.»
فاطمه ثقفی در پایان عنوان کرد: «خیلی به من می‌گویند فیلم تلخی ساختی ولی به نظرم این اصلا بد نیست، فکر می‌کنم نباید از رنج فرار کنیم. رنج برای من کلید آگاهی است. راحله هم در «بیوگرافی» به واسطه رنج‌هایی که متحمل می‌شود به آگاهی می‌رسد و در نهایت مسیر تازه‌ای را برای ادامه زندگی خودش انتخاب می‌کند تا اطرافیانش به رهایی برسند.»

•