هنر و تجربه، رضا حسینی: فاتح آکین کارگردان درام موفق و تحسین‌شده‌ی «محوشدگی»/ In the Fade می‌گوید دیانه کروگر بازیگر جدی و تمام‌عیاری است که بالأخره آن طور که باید و استحقاقش را دارد، در کانون توجه قرار گرفته است.

دیانه کروگر که امسال جایزه بهترین بازیگر زن را از جشنواره فیلم کن برای جدیدترین اثر فاتح آکین برنده شد، در «محوشدگی» نقش زنی را بازی کرده است که شوهر و پسرش در یک حمله‌ی تروریستی کشته می‌شوند. در این خصوص آکین به‌تازگی از تجربه‌ی همکاری‌اش با این بازیگر و توانایی‌های او به عنوان بازیگری قدرندیده گفته است. متنی که در ادامه می‌خوانید گزیده‌ای از حرف‌های آکین از اولین برخورد، آشنایی و در نهایت همکاری جالب‌توجهش با کروگر است.

اولین بار در فیلم «گنجینه ملی» (۲۰۰۴) بود که دیانه کروگر نظرم را جلب کرد اما بی‌تردید من تماشاگر چنین فیلم‌هایی نیستم و تصادفاً با آن برخورد کردم. چند سال بعد از آن بود که در سینمایی در آلمان به تماشای «حرامزاده‌های گمنام» نشستم و کل فیلم را دوست داشتم، به‌خصوص بازی کوتاه کروگر. در سال ۲۰۰۷ برای فیلم‌نامه‌ی «در آستانه‌ی بهشت» برنده جایزه جشنواره کن شدم که او هم در مراسم‌ها حضور داشت. در آن زمان بود که متوجه انرژی مثبت وی شدم.

پنج سال بعد از آن دوباره با مستندی به نام «آلودن بهشت» به کن رفتم. شب نمایش فیلم، مهمانی کوچکی تدارک دیدم که کروگر هم در آن حاضر شد. او عضوی از هیأت داوران بود و وقتی از مهمانی باخبر شد، آمد تا با من ملاقات کند. نیمه‌شب بود که فرصت شد – به زبان آلمانی – با هم صحبت کنیم و او گفت که دوست دارد با من کار کند.

سال‌ها زمان برد تا به انتخاب بازیگران «محوشدگی» رسیدم و ناگهان به یاد ملاقاتم در کن با کروگر افتادم. آن‌جا بود که متوجه شدم با این‌که تماشاگر فیلم‌های جریان اصلی او نیستم اما هرگز بازی بدی هم از او ندیدم. من مثل خیلی از هنرمندان آلمان که می‌گویند او یک بازیگر واقعی نیست، دچار تعصب نبودم. از این رو وقتی جایزه بهترین بازیگر جشنواره کن نصیب او شد، نادرستی پیش‌داوری‌ها برملا شد.

من بعدها بود که فهمیدم کروگر فیلم‌های خوبی را در فرانسه بازی کرده از جمله «بدرود ملکه‌ی من» (۲۰۱۲) که در آن به نقش مری آنتوانت بازی کرده است. در واقع زمانی که «محوشدگی» را می‌نوشتم نمی‌خواستم بازیگران آلمانی‌ای را برای بازی در نقش اصلی انتخاب کنم که به ذهن هر کسی می‌رسیدند. من زندگینامه‌ای برای این شخصیت نوشتم و این شانس را به دست آوردم که گفت‌وگوی صادقانه‌ای را با کروگر تجربه کردم؛ اتفاقی که همیشه روی نمی‌دهد. در واقع من ایده‌ی نصفه‌نیمه‌ای داشتم که با هم کاملش کردیم. انگار دو موسیقی‌دان بودیم که نت‌های متفاوتی را می‌زدیم که در کنار هم یک آهنگ را خلق می‌کردند.

مأموری در ابتدای فیلم به شخصیت کروگر می‌گوید که آن‌ها فقط بخش‌هایی از بدن همسر و پسرش را پیدا کرده‌اند. در فیلم‌نامه او در این بخش از داستان دچار فروپاشی نمی‌شد و این اتفاق زمانی می‌افتاد که بقایای اجساد، به عنوان بستگانش شناسایی می‌شدند. اما دیانه از غریزه‌اش برای ایفای نقش بهره برد و در همین صحنه دچار فروپاشی شد. می‌دانستم که اتفاق درستی افتاده و درست رفتار کرده است. همین اطلاعات کم هم برای این شخصیت کافی بود. به هر حال او موج‌سواری را آغاز کرده بود و تمام کاری که از دست من برمی‌آمد این بود که کنار بایستم و بازی او را تماشا کنم. به همین خاطر داستان را هم برای او تغییر دادم.

در صحنه‌ای جلوتر در دادگاه، قاضی می‌گوید که آن‌ها نمی‌توانند نازی‌های مسئول بمب‌گذاری را مجازات کنند. ایده‌ی فیلم‌نامه این بود که شخصیت کروگر برآشفته شود. اما پس از چند برداشت، او گفت: «می‌توانم صحنه را طور دیگری اجرا کنم؟ می‌خواهم کار خاصی انجام ندهم.» این طور شد که در برداشت هفتم مطابق میل او رفتار کردیم. خلاصه‌اش این‌که او فیلم را مجبور به توافق به فهم خودش از لحظه‌ها می‌کرد.

وقتی دیانه کروگر را انتخاب کردم، خیلی از دوستان آلمانی‌ام گفتند: «او یک بازیگر نیست! او خیلی ملال‌آور است!» اما من چنین احساسی نداشتم. راستش را بخواهید با بازیگران آلمانی زیادی کار کرده‌ام که همه‌شان خوب بوده‌اند اما تا امروز هرگز با چنین بازیگر زن باتمرکزی کار نکرده بودم. او بسیار کنجکاو است و هیچ ترسی هم ندارد. همیشه محصول کار  کسی مثل او که بر همه‌ی پیش‌داوری‌ها و تعصب‌ها خط بطلان می‌کشد، خوب  است. واقعاً افتخار می‌کنم که بخشی از این اتفاق بودم. به نظرم دیانه کروگر از عهده‌ی هر نقشی برمی‌آید.

«محوشدگی» از ۲۳ این ماه (نوامبر؛ ۲ آذر) در آلمان روی پرده می‌رود و از ۲۷ دسامبر (۶ دی) هم در سینماهای آمریکا روی پرده خواهد رفت.

• ایندی‌وایر