دیوار کوتاه فیلم اولی‌ها
هنروتجربه: آیین نامه جشنواره فیلم فجر طی دو سال گذشته با تغییراتی همراه بود که یکی از آن‌ها حذف بخش نگاه نو و حضور فیلم‌های فیلم‌سازان اول در بخش سودای سیمرغ است. سال گذشته اما تعداد فیلم‌سازان اولی این بخش رقم قابل توجهی بود و آثار بخشی از فیلم‌سازان اول هم در بخش غیر رقابتی هنروتجربه فرصت نمایش در جشنواره سی‌و پنجم را پیدا کرد. امسال اما تعداد فیلم اولی‌ها بخش سودای سیمرغ جشنواره سی وششم فقط سه فیلم است. به همین بهانه خبرگزاری مهر با دو فیلم‌ساز اول که در جشنواره حضور ندارند، گفت‌وگو کرده است. بخش‌هایی از صحبت‌های حسین نمازی کارگردان فیلم سینمایی «آپاندیس»، مسعود حاتمی کارگردان «موریانه» و سید جمال ساداتیان تهیه‌کننده و از اعضای هیات انتخاب جشنواره فیلم فجر را در ادامه می‌خوانید.
حسین نمازی: جشنواره فیلم فجر برای راضی نگه داشتن فیلم‌سازان مستقل برگزار نمی‌شود
جشنواره فیلم فجر این است که ارگان‌های مختلف در این جشنواره سهمی دارند و برگزارکنندگان نیز تلاش می‌کنند تا این ارگان‌ها را راضی نگه دارند و می‌توان گفت جشنواره ملی فیلم فجر برای راضی نگه داشتن فیلم‌سازان مستقل برگزار نمی شود. جشنواره ملی فیلم فجر را می توان یک دورهمی دانست که فیلم‌ها و البته برخی از فیلم‌سازان در آن جای درستی ندارند و سی و پنجمین جشنواره ملی فیلم فجر این امر را به من ثابت کرد.
…کاهش سهم حضور فیلم‌های اول در این جشنواره مساله عادی به شمار می‌رود چراکه شیوه برگزاری جشنواره اساسا غلط است. معتقدم این جشنواره یک بار برای همیشه باید جسارت تغییر داشته باشد و اعلام کند که هیچ فیلم ناقصی را به دست هیات انتخاب نمی‌دهد و همه فیلم‌ها باید کامل باشند. همچنین یک بار بگویند که برای جشنواره ملی فیلم فجر فیلم ها را بدون تیتراژ و اسامی‌ای که در آن آمده است می‌بینند و انتخاب می‌کنند.
….دیوار فیلم‌های اول از همه کوتاه‌تر است و سر فیلم‌های اول را به راحتی می‌توان برید زیرا زور کارگردانان فیلم اول نسبت به دیگران کمتر است. معمولا به آقا یا خانمی که چند دوره خود جزو هیات انتخاب یا هیات داوری بوده است و ارتباط‌های زیادی دارد نمی‌توان گفت که شما نمی‌توانید در این جشنواره حضور داشته باشید، اما به یک فیلم اولی به راحتی می‌توانند بگویند که در جشنواره حضور نداشته باشد.
مسعود حاتمی: رفتار امسال جشنواره با فیلم‌سازان بسیار عجیب است
من به عنوان یک فیلم اولی جدا از تحلیل چگونگی حضور فیلم های اول در دوره های گذشته جشنواره فیلم فجر، معتقدم ورود جوان‌ها می‌تواند بسیار به سینما کمک کند. حضور کارگردانان فیلم اولی نه تنها برای جشنواره فیلم فجر بلکه برای سینمای ایران بسیار مهم و سرنوشت‌ساز است.با توجه به اینکه در سال‌های قبل فیلم اولی‌ها حضور بسیار موفقی در جشنواره‌های داخلی و خارجی داشتند و حتی اکران عمومی آن‌ها نسبت به عزیزانی که سبقه بیشتری در حوزه سینما دارند با استقبال و موفقیت بیشتری همراه بوده، رفتار امسال جشنواره با فیلم‌سازان بسیار عجیب است و اینکه فیلم اولی‌ها آثار خوبی نبوده‌اند و یا نتوانسته‌اند سلیقه هیات انتخاب را تامین کنند، حرف درست و قابل باوری نیست.
وقتی سهمیه فیلم اولی ها را برای حضور در جشنواره ملی فیلم فجر کم می کنند، نشان می‌دهد که یک هدف و برنامه‌ای پشت چنین اتفاقی است. برای من باور اینکه هیات انتخاب این حجم از فیلم های اول را دوست نداشته سخت است.
در هیچ کجای دنیا دیده نمی‌شود که مهم‍‌ترین جشنواره سینمایی‌شان تنها یک بخش داشته باشد و در آن بخش تنها ۲۲ فیلم با یکدیگر رقابت کنند. هر جشنواره معتبری در دنیا بخش‌های مختلفی دارد؛ بخش‌هایی که فیلم‌هایی با گرایش‌های مخصوص به خود را می‌پذیرد.
…هر دبیر جدیدی که در جشنواره ملی فیلم فجر حضور پیدا می‌کند، تصمیم می‌گیرد هر مدلی که دوست دارد جشنواره را برگزار کند. جشنواره ملی فیلم فجر کاملا به صورت سلیقه‌ای برگزار می‌شود و کمتر تجربه و کار کارشناسانه در مدیریت آن دیده می‌شود. البته گاهی نگاه سلیقه‌ای از تجربه دبیر نشات می‌گیرد به عنوان مثال رضا میرکریمی که دبیری جشنواره جهانی فیلم فجر را برعهده دارد جشنواره‌های مهم دنیا را دیده و از تجربه حضور در این جشنواره‌ها در برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر استفاده کرده است.
جمال ساداتیان:هیچ سهمیه‌بندی برای فیلم‌های اول در نظر گرفته نشد
کاهش تعداد فیلم‌های اول در سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر به آیین‌نامه این دوره از جشنواره بازمی‌گردد که براساس آن فیلم‌های اول را با دیگر فیلم‌های سینمای ایران ترکیب کرده و در یک بخش آورده‌اند. این موضوع طی سال های قبل مطرح می شد که افراد باتجربه تر سینما می‌توانند آثار با کیفیت بالاتر بسازند و بهتر است برای کارگردانان فیلم اول یک بخش مستقل در نظر گرفته شود تا بتوانند با یکدیگر رقابت کنند و به همین دلیل بخش «نگاه نو» در جشنواره فیلم فجر ایجاد شد.
در برخی از دوره‌ها نیز فیلم‌های کارگردانان اول از کیفیت خوبی برخوردار بود که می‌توانست در بخش سودای سیمرغ رقابت کنند و به همین دلیل تعدادی از آن‌ها به این بخش از رقابت وارد می‌شدند. در واقع بازخوردهایی که در هر دوره از کیفیت آثار رسیده گرفته می شد شرایطی را ایجاد می‌کرد تا آیین نامه جشنواره در سال بعد با تغییراتی همراه شود. شاید برخوردهای سال‌های قبل سبب شد تا در سی و ششمین جشنواره ملی فیلم فجر آثار فیلم اولی‌ها در کنار فیلم‌های سینمای ایران رقابت کنند. این قانون سبب شده تا همه فیلم‌ها به یک چشم و در یک مکانیزم دیده شوند و در چنین شرایطی سه اثر از فیلم‌سازان اول انتخاب شد. البته این را هم باید بگویم که بعد از انتخاب فیلم‌ها متوجه شدیم که سه اثر برای فیلم‌سازان اول است.
