
برگزاری نشست نقد و بررسی فیلم «چاووش؛ از درآمد تا فرود»
هانا کامکار:زاده چاووش هستم/ ساختن ادامهای بر این مستند لزومی ندارد
هنروتجربه-مرسده محمدی: پردیس سینمایی سیتی سنتر اصفهان عصر دوشنبه آخرین روز مهرماه میزبان فیلم مستند «چاووش؛ از درآمد تا فرود» به کارگردانی آرش رئیسیان وهانا کامکار بود. پس از نمایش فیلم هم حضور هانا کامکار این مستند مورد نقد و بررسی قرار گرفت. طی این جلسه که مصادف بود با تولد این کارگردان، مراسم کوچکی هم به این بهانه برگزار شد.
در ابتدای برنامه هانا کامکار از حضورش در اصفهان بعد از توقیف سال قبل کنسرت گروه کامکار گفت و اظهار خوشنودی کرد که بالاخره توانسته به اصفهان که یکی از شهرهای مورد علاقهاش است،سفر کند.او در ادامه ایده تا اجرای فیلم «چاووش؛از درآمد تا فرود» را اینگونه توضیح داد:«من زاده چاووش هستم تمام کودکیام در چاووش گذشته و تنها بچهای هستم که میتوانستم در تمرینات کنسرت چاووش شرکت کنم. آرش رئیسیان هم به واسطه پدرش با گروه چاووش در ارتباط بود. سال ۸۱ که در دانشکده سوره سینما میخواندم با آرش رئیسیان آشنا شدم و یکی از دلایلی که سینما خواندم، این بود که فیلمیداستانی از گروه چاووش بسازم اما آرش پیشنهاد داد یک مستند در مورد چاووش بسازیم و ما در سال ۸۱ و ۸۲ شروع به تصویربرداری کردیم. پروژه ما ده سال به احترام آقای لطفی و اصرارمان برای گفتوگو با ایشان،متوقف شد و بعد از ده سال که سروقت راشها رفتیم، چند ماه فقط تبدیل راشها و ریختن در سیستم طول کشید بعد از آن یک سال طول کشید تا راشها را ببینیم و یک راش کات بزنیم، یک سال هم راف کات ما و سه سال هم تدوین کار طول کشید . طی دو سال تصویر برداری، ۲۰ نفر جلوی دوربین ما آمدند و ما ۲۷ ساعت راش گرفتیم که حاصل یک راف کات سه ساعت و نیمه شد. ابتدا میخواستیم آن را تبدیل به یک مینی سریال کنیم اما سرانجام ۱۱۵ دقیقه فیلم مستند حاصل کار شد و این همان فیلمیاست که شما میبینید و تنها سانسوری هم که به فیلم خورد حذف صدای خواندن بانوان در فیلم بود . بانو مرضیه ، هنگامه اخوان و سیما بینا.»
در ادامه این نشست پرسشی در ارتباط با منابع آرشیوی این مستند مطرح شد. کامکار عنوان کرد:« طبیعی است که وقتی خواستم فیلم بگیرم اول سراغ پدرم بیژن کامکار رفتم و جریان را گفتم . پدرم موافقت و همکاری کرد. او در تمام آن سالها یک دوربین سوپر ۸ داشته که از جلسات و کنسرتها و … فیلمبرداری میکرد که تمام فیلمهای سوپر ۸ که در مستند ما میبینید از این دست است. در مورد بقیه عکسها و فیلمها و غیره من هیچ پشتوانه ای نداشتم، حتی یک فریم هم از صدا و سیما نگرفتهایم و تک تک آرشیو و عکسها و فیلمها را از اشخاص خریداری کردهایم . ”
در بخش دیگری از این نشست هانا کامکار با اشاره به اینکه بیشتر اعضای گروه چاووش سیاسی نبودهاند،درباره فعالیتهای آنها در دوران انقلاب گفت:«اعضای این گروه به هیچ وجه سیاسی نبودند اما حرکتهایی در طول انقلاب داشتند که مردمیبود . یعنی آنها کاملا قصدشان انجام کار هنری بود و الهام گرفتن از حال و هوای مردم در آثارشان مشهود است اما هیچگاه قصد نداشتند به مردم خط سیاسی بدهند . گروه شیدا و عارف نخستین گروه زیرزمینی ایران در زمان انقلاب هستند و دوست داشتند همراه مردم و حوادث انقلاب باشند.»
یکی از تماشاگران این نشست از قصد این کارگردان برای ساخت قسمت دوم از «چاووش؛ از درآمد تا فرود» پرسید، کامکار توضیح داد:«هرگز دوباره این فیلم را نمیسازم چون این افراد حداقل پانزده سال از زمان تصویربرداری این فیلم پیرتر شدهاند،حافظهشان، توان و بیان شان و سیاست گفتارشان با الان کاملا متفاوت شدهاست. در نمایش خصوصی که ۲۷ مهرماه پارسال برای اعضای کانون چاووش ترتیب دادم که هنوز فاینال نهایی نزده بودیم با اعتراضات بعضی از این افراد روبهرو شدم که میگفتند ما این حرفها را نزدهایم اصلا گاهی یادشان نمیآمد چه گفتهاند و من با توجه به اعتراض آنها فیلم را تعدیل کردم اما این نشان میدهد هرگز این حرفها تکرار نمیشوند. از طرفی دلیل صمیمیتی که در این فیلم میبینید به خاطر حضور من است همه این آدمها مرا مانند برادرزادهشان دیده و برایم حرف زدهاند، نگاهی که در فیلم است نگاه صمیمی این اساتید به من است که در پشت دوربین قرار گرفتهبودم. ما ادعا نمیکنیم این فیلم از لحاظ ساختاری کاری بیعیب است اما از نتیجه راضی هستیم و فکر هم نمیکنیم بهتر از این بشود ساخت پس لزومی به ساخت مجدد یا ادامهای برآن نیست. البته سعی میکنیم حدود بیست دقیقه از راشهایی را که گرفتهایم به پک فیلمی که احتمالا بیرون میآید، اضافه کنیم برای علاقهمندان به موسیقی . البته من هنوز هم به ساخت فیلم داستانی بر اساس چاووش فکر میکنم.»
در این بخش از نشست مسوولان برگزاری مجتمع سیتی سنتر اصفهان کیک تولدی با شمعهای روشن برای هانا کامکار آوردند و او و حضار را غافلگیر کردند .هانا کامکار با ابراز شادی ،از حضار و مسوولین هنروتجربه شهر اصفهان تشکر کرد .
در ادامه این برنامه هانا کامکار در پاسخ به این پرسش که چرا حضور برخی از اشخاص در فیلمش کمتر از بعضی دیگر است، گفت:«حضور هر کسی در فیلم بسته به نقش و تأثیری است که در کانون چاووش داشتهاست.برای مثال آقای شجریان یک مدتی در کانون چاووش موسیقی تدریس میکنند و در کاستها هم هستند ، ایشان عضو گروه شیدا هستند و بعد هم جدا میشوند . برای همین فقط در ساعت اول فیلم ایشان را میبینید و باز یک تصویر در آخرها پس حضور آدمها بسته به حضور و روند حضورشان در کانون چاووش دارد.»
کامکار در ادامه این نشست با اشاره به حس امیدواری که سعی کرده در فیلمش جاری باشد، عنوان کرد:« قبول دارم که فضای فیلم سنگین است اما صحنههای آزاد شدن زندانیان سیاسی که صدای خواندن آقای شهرام ناظری روی این تصاویر است و همین طور تشکیل گروه چاووش صحنههای پرجوش و شیرین فیلم از کار درآمدهاست. در پایان هم با تاکیدی که بر جمله آقای علیزاده که میگوید هروقت به چاووش فکر میکنم امید پیدا میکنم، سعی کردیم فیلم را با امید به پایان برسانیم . به نظرم چاووش باعث شد همه این افراد رشد کنند کسانی هم که دیگر کار نکردند، خودشان نخواستند و اجحافی به آنها نشدهاست. همه آنها یا استاد موسیقی شدهاند یا کنسرت و تکنوازی داشتهاند و در کل سطح کارشان بالا رفته و خودشان هم این نکته را میگویند.»
درپایان هانا کامکار از حسین علیزاده که درلحظه به لحظه این فیلم و در این سالها همواره از او و فیلم پشتیبانی کرده است، تشکر کرد.