
ایرج تقیپور:کار فرهنگ،بهبود تدریجی شرایط زندگی است
هنروتجربه: فیلم «یلدا» به کارگردانی مسعود بخشی از جمله آثاری است که برای نمایش در بخش نگاه نو سیوهفتمین جشنواره فیلم فجر انتخاب شدهاست. پس از اعلام نام این فیلم بحثهایی در ارتباط با انتخاب آن و مشکلاتی که برای فیلمسازی کارگردانش وجود داشته،در رسانهها عنوان شد. این فیلم به تهیهکنندگی علی مصفا در جشنواره فیلم فجر حضور دارد اما اولین پروانه ساخت آن به نام ایرج تقیپور صادر شدهاست. خبرگزاری ایسنا در همین ارتباط با ایرج تقیپور در خصوص چگونگی دریافت پروانه ساخت«یلدا» و ماجراهای بعد از آن گفتوگو کردهاست.
ایرج تقیپور در ابتدای صحبتهایش درباره همراهی خودش با مسعود بخشی عنوان کرد:« یک روز مسعود بخشی را صدا کردم و پرسیدم چرا کاری نمیسازد؟! گفت که احتمالا ممنوعالکار باشم، دنبالش نرفتهام. از معاونت ارزشیابی که آن زمان آقای ایلبیگی بودند، پیگیری کردم. ایشان هم گفتند یک چنین موضوعی درباره ایشان مطرح شده. از آقای ایل بیگی تقاضا کردم به این موضوع کتبا رسیدگی کنند. بنابراین به ایشان نامهای نوشتم و درخواست کردم به وضعیت آقای بخشی رسیدگی کنند و اگر ممنوعالکار هست یا نیست به ما بگویند که تقاضای پروانه ساخت بدهیم یا ندهیم.»
تقیپور در ادامه با این توضیح که پس از مکاتبات لازم و دریافت این خبر که مسعود بخشی منعی برای کار ندارد، تقاضای پروانه ساخت دادهاست، در مورد تغییر نام تهیهکننده گفت:«ما هم تقاضای پروانه ساخت کردیم و این پروانه صادر شد. بعدا چون ما نتوانستیم به موقع آماده شویم و شروع تولید کار طول کشید، برای تمدید پروانه ساخت طی مکاتباتی که با سرمایه گذار فیلم داشتیم قرار بر این شد که آقای علی مصفا تهیه کننده باشد که پروانه ساخت جدید با طی تشریفات مجدد به نام آقای مصفا صادر شد. بنابراین صدور پروانه ساخت برای آقای مسعود بخشی اولا به درخواست من بوده، ثانیا در زمان آقای ایل بیگی بوده، ثالثا همه مراحل رسمی و اداری اش را طی کرده است؛ اگر قرار باشد از کسی سوال شود طبعا باید از مراجع رسمی باشد. کسی کاری را بدون اطلاع مراجع رسمی و یا بدون طی مراحل و تشریفات اداری و رسمی انجام نداده و مطلقا شروع ماجرا در دوره آقای ایل بیگی بوده است.»
در ادامه این گفتوگو ایرج تقیپور به ذکر مثالهایی از سینمای کشورهای مختلف و نگاه آنها به مسائل اجتماعی پرداخت:«انگلیسیها وقتی یک فیلمی ساخته میشود که کل نظام تامین اجتماعی انگلیس را زیر سوال میبرد، سازندهاش را تشویق میکنند. ژاپنیها وقتی فردی برای شکایت از برخی نابسامانیهای اجتماعی در ژاپن فیلم میسازد، فیلم را به عنوان نماینده ژاپن به اسکار معرفی میکنند. مهم این است که چطور نگاه کنیم، آیا این را به عنوان یک موضوع گرفتاریساز برای خودمان میبینیم یا نه فکر میکنیم نگاه انتقادی کمک میکند، بتوانیم بهتر زندگی کنیم.»
ایرج تقیپور در ادامه صحبتهایش با تاکید بر این نکته که سینما یک کار فرهنگی است و کار فرهنگ بهبود تدریجی شرایط زندگی ما است،عنوان کرد:«نکته دوم اینکه چیزی که ما همیشه با آن مواجه بودیم و متاسفانه در داخل ایران یک عدهای که متوجه این موضوع نیستند و به برخی مسائل دامن میزنند، این است که تمام دنیا میدانند که سینما یعنی داستان و قصه و روایت. مگر وقتی فیلم «بعدازظهر سگی» در آمریکا ساخته میشود، معنایش این است که مردم آمریکا راهزن هستند و بانک میزنند؟ نه خود آمریکاییها چنین تصوری دارند نه دیگر مردم دنیا و نه ما چنین فکری میکنیم. چون یک قصه روایت میشود. طبعا یک قصه باید در یک بستر اجتماعی روایت شود. تمام دنیا میدانند که سینما یعنی قصه و روایت، البته به مناسبات اجتماعی و شرایط اجتماعی ارتباط دارد ولی اینکه هر کسی بخواهد یک حرفی بزند اولا بگوییم سیاهنمایی میکنی انگار که فیلم مستند ساخته؛ دوم اینکه هر کس انتقاد کند قبل از اینکه فکر کنیم باید این گرفتاری را حل و فصل کنیم و این دارد به ما کمک میکند، بخواهیم منکوبش کنیم که دارد سیاهنمایی میکند، کار پسندیده ای نیست. کسانی که معاند هستند از راه سینما وارد نمیشوند. با سینما هیچ جای دنیا نه میشود انقلاب کرد و نه میشود جلوی انقلابی را گرفت. سینما یک کار فرهنگی است و کار فرهنگ، بهبود تدریجی شرایط زندگی ما است. هر کسی که فکر میکند، سینما جای انقلاب است، اشتباه میکند.»
تقی پور در پایان سخنانش در مورد مضمون فیلم «یلدا» عنوان کرد:« دلیل اینکه طرفدار فیلم مسعود بخشی و خودش هستم، اولا سلامت نفسی است که خودش دارد و دوم خود این قصه، قصهای است که به نحوی میشود گفت یک مدل داستان قرآنی درباره کظم غیظ است که در قرآن سفارش شده و عفو و بخشش است، اینها همه آموزههای قرآن است. من حیفم میآمد وقتی قصه (یلدا) به این خوبی درباره جلوگیری از خشم، عفو و انتقام نوشته شده، ساخته نشود. داستان بسیار زیبایی است و منطبق با آموزههای دینی و اجتماعی مردم ایران است و حیف بود ساخته نشود.»