تغییر شرایط اقتصادی بازار را تحت تأثیر قرار داده است
بازار برلین ۲۰۱۹: کوچک‌تر، گزینشی‌تر و کم‌جنب‌وجوش‌تر
هنروتجربه – ترجمه مریم شاه‌پوری: «یادآوری» از کمپانی فیلم‌نِیشِن انترتینمنت، «مسافران» از کمپانی ای‌جی‌سی استودیوز و «محاکمه هفت شیکاگویی» از کمپانی راکت سایِنس سه عنوان پرسروصدای بازار جشنواره بین‌المللی برلین ۲۰۱۹ بودند که در قیاس با بازارهای دو سال گذشته، کوچک‌تر، گزینشی‌تر و کم‌جنب‌وجوش‌تر بود.
تریلر علمی‌خیالی «مسافران» به کارگردانی نیل برگر و به تهیه‌کنندگی بِیزِل ایوانک یکی از موفق‌ترین پروژه‌ها بود و همان طور که پیش از این خبرش منتشر شد، به پخش‌کننده‌هایی از سراسر جهان پیش‌فروش شد؛ و البته این اتفاق برای عنوان دیگری از کمپانی تهیه‌کننده فیلم ای‌جی‌سی استودیوز افتاد: تریلری با نام «رازهایی که حفظ می‌کنیم» به کارگردانی یووِل اَدلِر با بازی‌های نومی راپِیس و جوئل کینامن.
اما دیگر عنوان موفق بازار برلین که به آن اشاره شد، تریلر علمی‌خیالی «یادآوری» بود که هیو جکمن در رأس آن به چشم می‌خورد. عنوان بزرگ بعدی، «گرین‌لَند» نام دارد از کمپانی بین‌المللی اِس‌تی‌اِکس به تهیه‌کنندگی کمپانی‌های اَنتان و تاندر رود فیلمز که جرارد باتلر آخرین مراحل مذاکره برای بازی در آن را پشت سر می‌گذارد.
البته مارتین موسکوویچ از کمپانی «کانستِنتین» می‌گوید: «بازار فعال است و به‌زودی قراردادهایی بسته و اعلام می‌شوند.» او در ادامه صحبت‌هایش اشاره می‌کند که بازار فیلم اروپایی هم در مسیر مشابهی پیش می‌رود و اگرچه کسب‌وکار فیلم مستقل بین‌المللی شده است اما در شکلی بسیار محدودتر از قبل دنبال می‌شود. در واقع درست مثل جشنواره کن سال گذشته، سروصدای بازار جشنواره برلین هم به چند پروژه‌ای محدود شد که یا بزرگ‌تر بودند یا کیفیت‌شان به‌واسطه سینماگران برجسته تضمین‌شده به نظر می‌رسد. البته عنوان‌های جذاب و کنجکاوی‌برانگیز جشنواره‌ای هم مد نظر قرار می‌گیرند مانند «محاکمه هفت شیکاگویی» که به خاطر فیلم‌نامه اِرِن سورکین سرشناس و تحسین‌شده در کانون توجه قرار گرفت یا فیلم فرانسوا اوزون با نام «به یاری خدا» / By the Grace of God که در بخش رقابتی برلین نمایش داشته و نقدهای خوبی بر آن نوشته شده است.
در این میان، های‌لند فیلمز هم فروش‌های خوبی را با «مرکز تروما» به دست آورد که بروس ویلیس در آن بازی می‌کند. البته آمازون فقط یک فیلم خرید و حقوق پخش آن را از کمپانی بین‌المللی ممنتو فیلمز به دست آورد؛ فیلمی از بندیکت اندروز با نام «علیه همه دشمنان».
پخش‌کننده‌های آمریکایی هم تا این‌جای کار خیلی گزینشی عمل کرده‌اند. آی‌اف‌سی فیلمز اولین فیلم فرانسوی‌زبان هیروکازو کوریئدا با عنوان «حقیقت» را به دست آورد که کاترین دنوو و ژولیت بینوش بازیگران اصلی آن هستند. سونی پیکچرز کلاسیکس حقوق پخش جهانی مستند «جان پراین» را خرید و کوئن میدیا گروپ حقوق پخش درامدی سوئدی تووا نووتنی با نام «بریت‌ماری این‌جا بود» را در آمریکای شمالی به چنگ آورد.
اگرچه کمپانی‌های فروش برجسته مانند سیئرا/ اَفینیتی اغلب پس از تعطیلی بازار، قراردادهای مهمی را عقد می‌کنند اما این دوره از بازار فیلم اروپایی نمونه‌ای بود که در آن فقط فروش‌های چهار یا پنج بازار بین‌المللی مهم ارزش خبررسانی داشتند. آشکار است که برلین، ساندنس نمی‌شود که اصولاً بازار پخشی برای ایالات متحده است. در برلین، کمپانی‌ها تلاش می‌کنند فیلم‌های‌شان را به پخش‌کننده‌هایی از سراسر جهان پیش‌فروش کنند. اما بخش توزیع و پخش بین‌المللی کم‌رونق‌تر شده است، هم از نظر شمار قراردادها و هم ارزش آن‌ها. موسکوویچ در این خصوص می‌گوید: «انگلیس تقریباً کسی را برای خرید ندارد. آلمانی‌ها خیلی سخت دست به جیب می‌شوند و اسپانیا تقریباً وجود خارجی ندارد.»
تغییر شرایط اقتصادی و کسب‌وکار در صنعت فیلم‌سازی، بازار را تحت تأثیر قرار داده است. استوارت فورد از ای‌جی‌سی استودیوز می‌گوید: «اگر مجموعه‌ها و فیلم‌هایی را در نظر بگیرید که برای نمایش از شبکه‌های تلویزیونی مجازی و آنلاین ساخته می‌شوند، بخش تولید خیلی فعال دیده می‌شود… از سوی دیگر، این وضعیت به معنی صرف همان بودجه‌ها یا افزایش آن‌ها به قدری است که از دسترس خریداران در این شرایط اقتصادی نامطمئن خارج است یا در نهایت برای آن‌ها ارزش خطر کردن را ندارد.»
برای همین است که مأموران فروش و بازارها خیلی گزینشی شده‌اند. به عنوان مثال، کمپانی انتان که در لندن قرار دارد، روی سرمایه‌گذاری صفرتاصد فیلم‌ها متمرکز شده است و به همین دلیل، به‌شدت گزینشی عمل می‌کند و به گفته هارولد ون لایر، سالی پنج فیلم را تولید می‌کند؛ و این‌ها یا فیلم‌های هستند پرهزینه و کاملاً سرگرم‌کننده برای تمام اعضای خانواده، یا در ژانر محبوبی با حضور بازیگران ستاره ساخته می‌شوند مثل تریلر ترسناک «The Night House» با بازی ربکا هال که از همین حالا با درخواست‌هایی از نواحی مختلف روبه‌رو شده است.
در این شرایط نه‌فقط اصلاً جای تعجب ندارد بلکه نشانه‌ای از این روزگار است که یکی از بزرگ‌ترین خبرهای بازار جشنواره برلین، رونمایی نتفلیکس در اولین روز بازار، از پنج مجموعه اریژینالی است که در اسپانیا تولید خواهند شد.
- ورایتی
