هنروتجربه-سعید حضرتی:«زغال» از جمله فیلم‌های به نمایش درآمده هنروتجربه در سال ۹۸ بود که مورد استقبال خوب مخاطبان قرار گرفت. اسماعیل منصف کارگردان این فیلم درمورد اکران «زغال» در این گروه سینمایی نکاتی را یادآور شده و هم‌چنین کوتاه درباره فیلم بعدی‌اش هم صحبت کرده‌است.
اسماعیل منصف درمورد دیدگاهش نسبت به فیلم‌هایی که توسط هنروتجربه اکران می‌شود، گفت: «فکر می‌کنم هنروتجربه بستری را فراهم می‌کند که فیلم‌ساز بدون نگرانی از تعداد تماشاگران و جنبه‌های مالی فیلم و دغدغه‌های تجاری اثرش را نمایش می‌دهد و سینماگر در این شرایط حس می‌کند با ارگانی طرف است که خیلی درگیر سیستم تجاری غیرشفاف سینما نیست و از نظر اندیشه به خودش نزدیک است این مهم‌ترین امتیاز اکران فیلم در هنروتجربه است. البته طبیعتا به خاطر مدل اکران هنروتجربه از نظر اقتصادی خیلی به فیلم‌ساز کمک نمی‌کند و به دوستان تاکید می‌کنم که خیلی چشم داشت مالی به اکران‌های هنروتجربه نداشته باشند».
منصف در ادامه ضمن تاکید به بهره‌گیری درست از مزیت‌های هنر و تجربه افزود: «طبیعتا جنس سینمای هنری و تجربی اگر درآمدزا بود گروه هنروتجربه به وجود نمی‌آمد، اما معتقدم می‌توان تدابیری اندیشید که بهتر از این عمل کرد و حتی به درآمدزایی هم رسید. ما با سینمای بدنه نمی‌توانیم رقابت کنیم پس باید راه‌هایی پیدا کنیم که علاوه بربازدهی غیرمادی، فیلم‌ها در گروه هنروتجربه به بازدهی مالی هم برسند به این دلیل که واقعا حیف است و باید حالا که این امکان وجود دارد به بهترین شکل از آن بهره برد».
این کارگردان در ادامه گفت: «اکران فیلم «زغال» با رخدادهای تلخی همزمان شد از جمله سقوط هواپیما، سیل و زلزله و حالا کرونا. شاید اگر در زمان بی‌بحران‌تری فیلم اکران می‌شد حتی نتایج بهتری هم به دست می‌آوردیم».
اسماعیل منصف با اشاره به اهمیت جلسات نقد و بررسی در سینما بیان کرد: «من در چند جلسه نقد و بررسی اثرم حضور داشتم و بازهم به خاطر برخی حوادث تعداد محدودی جلسه داشتیم که برخی از آنها خیلی عالی بود و واقعا لذت بردم مثل نشست نقد و بررسی شهر شیراز که خیلی پربار بود و استقبال بی‌نظیری داشتیم، ضمن اینکه «زغال» آذری زبان است و ترک‌های قشقایی شیراز با آن ارتباط برقرار کردند، اما گاهی نشست‌ها در برخی مناطق چندان مناسب نیست. ویژگی خوب هنروتجربه این است که فیلم‌ساز هم‌فکرهای خودش را پیدا می‌کند و این ویژگی در برخی شهرها بیشتر به چشم می‌آید. هرفیلمی به گفتمان نیاز دارد و باید در بستر استانداردی این گفتمان صورت بگیرد تا نتیجه دلخواه حاصل شود».
ما با سینمای بدنه نمی‌توانیم رقابت کنیم پس باید راه‌هایی پیدا کنیم که علاوه بربازدهی غیرمادی، فیلم‌ها در گروه هنروتجربه به بازدهی مالی هم برسند به این دلیل که واقعا حیف است و باید حالا که این امکان وجود دارد به بهترین شکل از آن بهره برد
منصف در ادامه درمورد تربیت مخاطب تازه برای سینما که فیلم‌های هنری و تجربی و مستندها را بشناسد و عملکرد گروه سینمایی هنر و تجربه در این زمینه گفت: «فیلم «زغال» با برخی از آثاری که در هنر و تجربه اکران می‌شود یک سری تفاوت دارد؛ فیلم من فیلمی بومی با زبان آذری است که باعث می‌شود فرهنگ‌های نزدیک به این فیلم با وجود گذشت نزدیک به شش ماه از اکران آن هم‌چنان خواهان اکران این فیلم در شهرخودشان باشند».
او ادامه داد: «طولانی بودن اکران در هنروتجربه و ارتباط آن با آشنا شدن مخاطب هم مزیت دارد هم مکافات. مکافاتش این است که ماه‌ها درگیر اکران فیلم و ماجراهای آن هستیم و محاسنش این است که هنوز در شهرستان‌ها می‌توان فیلم را نمایش داد مثلا شهر اهر یا میانه که آذری زبان هستند می‌خواهند «زغال» را در سینماهایشان نمایش دهند و اگر ما در سینمای بدنه اکران شده بودیم نمی‌توانستیم این کار را انجام دهیم و محدودیت‌ها زیاد بود در حالی که هنروتجربه اینطور نیست. خوشبختانه به همت دوستان هنروتجربه در شهرهای مختلف زمینه اکران فراهم است و اتفاقا بسیار استقبال می‌شود به این دلیل که زمینه‌چینی شده و افراد از راه‌های مختلف در چندماهی که فیلم اکران شده از طریق اخبار با فیلم آشنا شده‌اند و حالا می‌خواهند آن را در شهر خودشان اکران کنند و این اتفاق خیلی خوبی است».
او گفت: «اگر هنروتجربه به خصوص درمورد فیلم‌های بومی بتواند در شهرها رسوخ کند و فیلم‌ها را به شهرهایی که این سینما را خیلی نمی‌شناسند ببرد، گروه تازه‌ای مخاطب به سینما اضافه می‌شود. امروز هنروتجربه از حالت لوکس و منحصر به تهران درآمده و سینما را به نقاط دور از دسترس برده است. مثلا شاید کسی اسم شهر تکاب را نشنیده باشد، اما هنروتجربه حتی فیلم‌هایش را به این نقاط هم می‌برد و اکران می‌کند. همین باعث می‌شود که این شهر راغب شود فیلم‌های بعدی هنری و تجربی را هم نمایش دهد. تماشاچی‌های هنروتجربه آدم‌هایی هستند که وقتی فیلمی را می‌بینند درموردش فکر می‌کنند و نظر می‌دهند و همین مسئله باعث می‌شود از فیلم‌ها در تاریخ سینما تاحدی جای پایی باقی بماند».
این کارگردان با اشاره لزوم وجود امکانات برای اکران فیلم‌ها عنوان کرد: «فیلم «زغال» در جشن منتقدان نامزد شد، گفتمان‌هایی پیرامونش شکل گرفت و… چراکه هنروتجربه، بحث‌ها و نشست‌هایی که برگزار می‌کند، سبب می‌شود که کلیت فیلم دیده و ماندگار شود. ساخت فضا و ثبت تاریخی فیلم‌ها مهم است. در این مدت من با افرادی آشنا شدم که قبلا آنها را نمی‌شناختم و بستر گفت‌وگوهای کارآمدی بین ما فراهم شد. ای کاش هنروتجربه سالن‌های مشخصی مختص خود داشت تا مخاطب هم بداند وقتی به این سینماها می‌رود تماشاگر فیلم‌هایی با این سبک و سیاق است».
منصف افزود: «دوستان به من می گفتند که «زغال» از جمله فیلم‌هایی صرفا هنری نیست و می‌تواند تماشاچی عام داشته باشد و بهتر است در سینمای بدنه اکران شود و … اما نکته اینجاست که من باید تاکی صبر کنم تا به من نوبت اکران بدهند؟ فیلم «زغال» با بودجه محدودی ساخته شده و من بازی‌های تجاری سینمای بدنه را بلد نیستم بنابراین با فضای هنروتجربه بهتر ارتباط برقرار کردم و از اکران در این گروه رضایت دارم».
احتمالا برای پاییز ۹۹ می‌خواهم پروژه تازه‌ای را شروع کنم و اگر زمین برقرار باشد و بلایا دور شود، فیلمی خواهم ساخت که تقریبا در فضای فیلم قبلی‌ام است، اما قطعا تفاوت‌هایی دارد. دوست ندارم مسیری را تکرار کنم، اما فیلم جدیدم بازهم به زبان ترکی است و قصه آن در آذربایجان اتفاق می‌افتد. اگر فیلم ساخته شود و بخواهم آن را اکران کنم حتما سراغ هنروتجربه می آیم و این بار ساز و کارجدیدی در پیش می‌گیرم
این کارگردان در آخر درمورد فعالیت‌های تازه‌اش توضیح داد: «احتمالا برای پاییز ۹۹ می‌خواهم پروژه تازه‌ای را شروع کنم و اگر زمین برقرار باشد و بلایا دور شود، فیلمی خواهم ساخت که تقریبا در فضای فیلم قبلی‌ام است، اما قطعا تفاوت‌هایی دارد. دوست ندارم مسیری را تکرار کنم، اما فیلم جدیدم بازهم به زبان ترکی است و قصه آن در آذربایجان اتفاق می‌افتد. اگر فیلم ساخته شود و بخواهم آن را اکران کنم حتما سراغ هنروتجربه می آیم و این بار ساز و کارجدیدی در پیش می‌گیرم. فیلم‌هایی که ویژگی‌های متفاوت دارند در برخی شهرها خواهان بیشتری هم خواهند داشت مثلا امروز که سینمای آذری درکشور پاگرفته و برخی دیگر از دوستان هم روی آن کار می‌کنند، می‌توانیم در شهرهای ترک زبان سرمایه‌گذاری کنیم تا مخاطبان جدی‌تری در این شهرها پیدا کنند. من اکران فیلم در این فضا را دوست دارم و دنبال سینمای بدنه نیستم نه اینکه بد باشد، بلکه من بازی در آن فضا را بلد نیستم. باید فیلم‌ها به بازدهی مالی هم برسند و همه می‌دانیم که این اتفاق ممکن است و باید برنامه‌ریزی کرد».
او در پایان درباره شرایط کرونایی هم گفت : «گذر از بحران کرونا به خودمان بستگی دارد. فعلا مثل انسان‌های بدوی که از ترس حیوانات وحشی در غارها پنهان می‌شدند باید در خانه‌ها بمانیم تا این بیماری به پایان برسد و بعد از آن با خیال راحت بتوانیم کارمان را ادامه دهیم».
