هنر و تجربه- فاطمه رستمی: این روزها خبر اول رسانه ها در کشورهای مختلف ویروس کرونا و تبعات دامنگیر آن است. این بیماری باعث شد چراغ سالن‌های سینمای کشورهای مختلف روزهای متمادی خاموش شود و حرفه‌های مرتبط با سینما را تقریبا تعطیل کرده است، اما دنیای فیلم و سینما حالا در برخی کشورها از طریق شبکه نمایش خانگی به حیاتش ادامه می دهد تا مخاطبان در شرایط قرنطینه خانگی از موهبت این هنر- صنعت بی‌نصیب نمانند.
محمدشکیبانیا از شناخته شده‌ترین تهیه کنندگان مستند در ایران است که با مستند «جایی برای فرشته ها نیست» در سیزدهمین جشنواره سینما حقیقت حضور داشت و یکی از جوایز هنروتجربه و جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را دریافت کرد .هم‌چنین این مستند در سی‌وهشتمین جشنواره ملی فیلم فجر هم سیمرغ بلورین بهترین مستند را به خود اختصاص داد.شکیبانیا در گفت‌وگویی با سایت هنروتجربه از شرایط تازه اکران فیلم و تاثیرات کرونا بر سینما گفته است.
با توجه به شرایط فعلی (تعطیلی سینماها ناشی از کرونا) و امکانات سینمای ما چقدر برای اکران فیلم‌ها در شبکه نمایش خانگی و vod را فراهم و مناسب می‌بینید؟
همه گیری جهانی ویروس کرونا نفس سینما را هم گرفته است و در تمام دنیا سالن‌های سینما تعطیلند. سیل شایعاتی که از رفتار عجیب این ویروس منتشر می‌شود این باور را در اذهان مردم دنیا تقویت کرده است که ممکن است در یک یا چند ماه دیگر شرایط کمی راحتتر و عادی‌تر شود، اما بعید است ویروس شرش کم شود و ممکن است تا سال آینده یا سالیان آینده ناچار باشیم با آن بسازیم. این موضوع چیزی است که اجازه نخواهد داد وضعیت سینماها به این زودی به روال قبل برگردد و سالن‌ها برای فیلم‌های خوب مدام پر و خالی شود. از این رو شرایط اجباری حاکم بر جهان زمینه رشد و ارتقای برنامه‌های نمایش خانگی بر بستر اینترنت را بیشتر فراهم کرده است که باید آن را مغتنم شمرد و از این فرصت نهایت استفاده را برای توسعه زیرساخت‌های فنی و مهم‌تر از آن زیر ساخت‌های فرهنگی فراهم کرد.
برای حضور قدرتمند و پررنگ آثار سینمایی در عرصه vodفرهنگسازی، تبلیغات هدفمند و اثر بخش، کمک گرفتن از حلقه‌های تاثیرگذار فضای مجازی و مطالعه مجدد بازار خاص این فضا بسیار ضروریست و با ابزارها و طرز تفکر سنتی نمی‌توان در این زمینه چندان به توفیق دست یافت
این وضعیت را برای آثار مستند و سینمای مستقل چگونه ارزیابی می‌کنید؟
همانقدر که فضای اکران آنلاین برای آثار سینمایی به خصوص آثار پر هزینه تهدیدات خود را دارد و بازار آن بسیار با آنچه به طور سنتی در اکران‌های سینمایی تجربه می‌شد متفاوت است، در خصوص فیلم کوتاه و فیلم مستند هم ترغیب مخاطب به تماشای آثار کاری دشوار و با ظرافت فراوان است. بنابراین به طور پیش فرض اکران آنلاین فیلم‌های مستند، کوتاه و یا فیلم‌های تجربی و هنری همراه با چالش‌های فراوان است و شاید بهترین گزینه یافتن مخاطبان خاص و کانون‌های توجه این نوع مخاطبان باشد.
فکر می‌کنید برای موفق شدن در عرصه vod و تماشای آنلاین آثار در چه مواردی کمبود داریم و چه اتفاقاتی باید بیفتد؟
برای حضور قدرتمند و پررنگ آثار سینمایی فرهنگسازی، تبلیغات هدفمند و اثر بخش، کمک گرفتن از حلقه‌های تاثیرگذار فضای مجازی و مطالعه مجدد بازار خاص این فضا بسیار ضروریست و با ابزارها و طرز تفکر سنتی نمی‌توان در این زمینه چندان به توفیق دست یافت.
فکر می‌کنید مخاطب چقدر با این شرایط سینمایی آشناست و از سینمای خانگی استقبال خواهد کرد و برای نقاط محروم و کم برخوردار از نظر اینترنت و شبکه سینمای خانگی چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟ تجربه‌های اکران آنلاین مثل مستند «کارستان» یا «توران خانم» و… چه بهره ای برای ما داشته که بتوان از آن استفاده کرد؟
مخاطب بالقوه جامعه ما فعلا نیاز خود را برای تماشای سریال‌های شبکه خانگی که قدری از سریال‌های رایج تلویزیون مهیج تر و آزادتر است در فضای مجازی و زیرساخت‌های اینترنتی جستجو می‌کند و البته نیاز بسیار جدی برنامه کودک و نوجوان هم از این دست است، اما هنوز گردش مالی و تعداد بیننده پلتفرم‌ها به ارقام رضایت بخش و قابل اعتنا نرسیده است و راه درازی پیش روست که می‌توان با تبدیل تهدید همه‌گیری ویروس کرونا به فرصت تماشای آنلاین در منزل، قدری از این راه را کوتاه کرد. برای نقاط کم برخوردار و محروم هم تنها راه ترغیب مخاطب به تماشای آثار سینمایی در شبکه‌های اینترنتی، توسعه زیرساخت و در دسترس قراردادن ارزان تلویزیون‌های هوشمند و یا گوشی تلفن همراه است. هنوز راه درازی مانده است و حتی پراقبال‌ترین اکران‌ها مثل مستند «توران خانم» با برخورداری از کارگردانی خوش‌نام و پرطرفدار هنوز ارقام فروش و تماشایش راضی کننده نیست ،پس باید به طور جدی فرهنگسازی، تبلیغات و بهره‌مندی از حمایت‌های دولتی در دستور کار باشد.
برای نقاط کم برخوردار و محروم هم تنها راه ترغیب مخاطب به تماشای آثار سینمایی در شبکه‌های اینترنتی، توسعه زیرساخت و در دسترس قراردادن ارزان تلویزیون‌های هوشمند و یا گوشی تلفن همراه است
پیشنهاد تشکیل یک شبکه مستقل برای مستند و کوتاه و فیلم‌های مستقل و تجربه‌گرا را چگونه می‌بینید؟
پیشنهاد تشکیل شبکه‌های اینترنتی تخصصی برای آثار خاص و هنری چنانچه با بودجه و برنامه‌ریزی دولتی باشد دیر یا زود محکوم به شکست است، اما در بخش خصوصی هر سرمایه‌گزاری بازار و نحوه تعامل خود را با مشتری ارزیابی خواهد کرد و برای حضور در این بازار تصمیم خواهد گرفت. اگر چه با وجود پلتفرم‌هایی مثل «هاشور» برای سینمای مستند و «ودیو» برای فیلم کوتاه و دشواری‌هایشان در ارائه محتوا و جلب مشتری و تجارب متنوعی که این پلتفرم‌ها داشته اند بعید به نظر می‌رسد رقبای جدید بتوانند شکل بگیرند و دوام بیاورند.
به نظر شما با توجه به چنین تجربه ای آن هم در ابعاد جهانی اساسا بحث اکران در سینما به شرایط قبل برمی‌گردد؟
با توجه به چنین تجربه ای آن هم در ابعاد جهانی بعید می‌دانم به سرعت و در کوتاه مدت بحث اکران در سینما به شرایط قبل بازگردد. به همین خاطر به عنوان تهیه کننده مستند سینمایی «جایی برای فرشته‌ها نیست» به طور جدی به ارائه آن در فضای مجازی و تمهیدات لازم برای نمایش و فروش آن می‌اندیشیم.
