هنروتجربه-فاطمه رستمی: تعطیلی سالن‌های نمایش فیلم بر اثر کرونا، سینما را به سمت اینترنتی شدن پیش برد و اکران آنلاین که در دنیا مقوله تازه‌ای نیست بار دیگر به جد در سینمای ایران مطرح شد و فیلم‌های زیادی در این پلتفرم‌های اینترنتی به نمایش درآمدند. سروش محمدزاده که پیش از این فیلم «چهارشنبه» را گروه هنرو تجربه اکران کرده، در گفت و گویی با سایت هنروتجربه در مورد تاثیرات اکران آنلاین برسینمای ایران و وجوه مختلف آن نکاتی را بیان کرده است.
سروش محمدزاده درمورد مقوله اکران اینترنتی در سینمای ایران گفت: «ما در شرایطی قرار گرفتیم که اکران آنلاین بهترین کاری بود که می‌توانستیم در سینما انجام دهیم. اما مطمئن نیستم که ایده اکران آنلاین برای همه مخاطبان سینمادوست قابل دسترس و بهره مندی باشد. باید دید آیا تنها طبقات متوسط و بالا می‌توانند از این امکان تماشای فیلم بهره ببرند یا زیرساخت‌ها برای اقشار ضعیف‌تر هم آماده و فراهم است؟! اکران آنلاین یعنی نیاز به اینترنت خوب، توانایی پرداخت اشتراک و خرید بلیت تماشای آنلاین فیلم‌های روز، داشتن کارت اعتباری برای انجام این پرداخت‌های اینترنتی، تلویزیون پیشرفته که قابلیت اتصال به اینترنت را داشته باشد یا حداقل تلفن همراه هوشمند و… که این نیازها سبب می‌شود فیلم دیدن اینترنتی و آنلاین کمی پیچیده تر از سینمارفتن ساده باشد. شاید این مسائل باعث شود ریزش مخاطب داشته باشیم، اما به هرحال با وجود همه این نکات اکران آنلاین مقوله ای لاجرم بود و ما بالاخره باید به این سمت می‌رفتیم همانطور که در دنیا هم مدت‌هاست این طرح عملی شده است».
مطمئن نیستم که ایده اکران آنلاین برای همه مخاطبان سینمادوست قابل دسترس و بهره مندی باشد. باید دید آیا تنها طبقات متوسط و بالا می‌توانند از این امکان تماشای فیلم بهره ببرند یا زیرساخت‌ها برای اقشار ضعیف‌تر هم آماده و فراهم است؟!
او ادامه داد: «در بسیاری از موارد فیلم‌ها به شکلی هستند که وقتی اثر را داخل موبایل یا تلویزیون می‌بینی حس می‌کنی خیلی هم روی فیلم تاثیر نگذاشته و مخاطبان با اینکه فیلم را برپرده سینما تماشانکرده اما چیزی هم از دست نداده است. پس ساختار خاصی در برخی فیلم‌ها نیست که احساس کنیم اگر در سینما نمایش داده نشود به اثر لطمه وارد می‌شود و چند فیلمی که در پلتفرم‌های آنلاین دیدم به همین صورت بودند و ویژگی بصری یا صوتی خاصی نداشتند که منحصرا در سینما قابل نمایش باشند. از نظر مالی اکران آنلاین به سینماگران کمک می‌کند؛ از این جهت که حق پخش کننده که ۱۰ درصد است با اکران اینترنتی حذف می‌شود و زد و بندهایی که بین پخش کننده‌ها و فیلم‌سازان ایجاد شده بود و چرخه اکران به صورت گرداننده‌ای در انحصار خودی‌ها قرار داشت و بهترین زمان اکران که همیشه متعلق به عده‌ای خاص بود، از بین رفت، البته فراموش نکنیم این افراد انحصارطلب بلد هستند که در فضای اکران آنلاین چگونه بسترهای جدید مافیایی بسازند و به اصطلاح صف را به‌هم بزنند و نگذارند عدالت برقرار باشد. اگر مراقب نباشیم تا چندماه آینده باز دست به کار می شوند».
این کارگردان ضمن تاکید به لزوم حمایت دولت از طرح‌های این چنینی در حوزه فرهنگ و هنر بیان کرد: «به نظرم باید دولت و حمایت‌های دولتی به میان بیاید که اجازه ندهد انحصار بین یکی دو پلتفرم ایجاد شود که افراد هم مجبور شوند صرفا به آن‌ها مراجعه کنند به این دلیل که انتهای راه انحصارطلبی فساد است. به طور کلی ذات اکران آنلاین بد نیست و فقط باید به خوبی مدیریت شود. در این صورت است که می‌تواند از فرم‌های خاصی از فیلم‌سازی حمایت کند به خصوص فیلم‌سازهای مستقل که به نظرم می‌توانند به این نوع سینما بیشتر توجه کنند. فیلم‌های کوتاه و آثار هنری و تجربی سرمایه‌های زیادی ندارند و بستر اکران آنلاین اتفاقا برای این فیلم‌ها گزینه خیلی خوبی است و دولت و ارگانی مثل هنروتجربه در این میان می‌توانند از طریق معرفی و تبلیغ اثر به نوعی یاری رسان باشند».
محمدزاده گفت: «فیلم‌هایی که سوپراستار دارند و مخاطب دنبالش است به خودی خود تبلیغ می‌شوند و پلتفرم‌ها هم در صفحات اصلی و اول خودشان این فیلم‌ها را قرار میدهند، همین کار باعث می‌شود فقط برخی فیلم‌ها دیده شوند بنابراین صاحبان پلتفرم‌ها هم باید در نمایش و معرفی مساوی فیلم‌ها تلاش کنند و اقدامات برابری برای هرنوع اثری که آنلاین نمایش داده می‌شود داشته باشند».
او در ادامه با اشاره به طراحی ساز وکار جدی برای اکران آنلاین بیان کرد: «نکته مهم دیگر این است که باید سازوکاری طراحی شود تا فروش فیلم‌ها مشخص باشد و جای اعتراض باقی نماند. در این حالت شرایط برابر می‌شود البته چون اکران آنلاین در ایران پدیده خیلی جوانی است باید ساز و کارهایی برایش تعریف کنیم. مشارکت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات می‌تواند در این راه و گسترش اکران آنلاین برابر به ما کمک کند تا فیلم‌هایی با هزینه‌های میلیاردی بتوانند هزینه‌های خود را با اکران اینترنتی جبران کنند. این اتفاق در شرایطی رخ می‌دهد که زیرساخت آماده باشد و مخاطبان گسترده‌تری به این نوع سینمای نوپا دسترسی داشته باشند. به هرحال اکران آنلاین منوط به امروز نیست و فکر می‌کنم این جریان برای همیشه در سینما باقی می‌ماند و امیدوارم بعد از کرونا سینما به حدی رشد کند که تماشای فیلم برای همه مردم در هرنقطه‌ای امری سهل الوصول باشد».
فیلم‌های کوتاه و آثار هنری و تجربی سرمایه‌های زیادی ندارند و بستر اکران آنلاین اتفاقا برای این فیلم‌ها گزینه خیلی خوبی است و دولت و ارگانی مثل هنروتجربه در این میان می‌توانند از طریق معرفی و تبلیغ اثر به نوعی یاری‌رسان باشند
او گفت: «در روند اکران آنلاین برخی فیلم‌ها تازه می‌فهمند که در چه جایگاهی هستند و میزان مخاطب‌شان چقدر است و اگر فیلمی واقعا مخاطب داشته باشد حتی اگر آنلاین نمایش داده شود مخاطب خودش را دارد. بنابراین فکر می‌کنم ما به مرور حتما ظرفیت‌های بیشتری از این شیوه اکران را کشف خواهیم کرد و فیلم‌سازان مستقل می‌توانند از این امکان به خوبی بهره ببرند».
فیلم «چهارشنبه» یکی از فیلم‌هایی است که پس از اکران در سینما تجربه، نمایش اینترنتی در vod را داشته است. سروش محمدزاده از تجربه هردو نوع اکران فیلمش گفت: «فیلم «چهارشنبه» سال ۹۵ درسینماها اکران شد و بعد از آن دی وی دی فیلم منتشر شد و تازه یک سال است که وارد vod شده است. بنابراین چون هم اکران شده هم دی وی دی آن وجود داشت، اکثر افراد فیلم را همان زمان دیدند البته من تهیه کننده آن فیلم نیستم و اثر را کارگردانی کرده ام و اگر بازخوردی در اکران آنلاین بوده احتمالا تهیه کننده می‌داند، اما چون اکران در vod فیلم «چهارشنبه» با اکران در سینما فاصله داشته نمی‌توان قضاوتی روی این اثر داشت».
در آخر محمدزاده درمورد تازه ترین فعالیت‌های سینمایی خود در دوران اوج کرونا و آرام‌تر شدن شرایط بیماری توضیح داد: «قبل از عید روی پروژه‌ای کار می‌کردیم که ماجرای کرونا آن را به تعویق انداخت و باید دید چه زمانی شرایط عادی می‌شود که دوباره سرکار برگردیم. اخبار مربوط به آن کار را بعد از اینکه از سرگرفته شد، اعلام می‌کنم. در کنار آن همراه با عاطفه محرابی فیلم‌نامه بلند «نود ونه» را نوشته‌ایم که نسخه اول نوشته شده و باید هم‌چنان روی آن کار کنیم».
