هنروتجربه-سعید حضرتی: لقمان خالدی کارگردان مستندهایی چون «فصل هرس»،«نسا» ،«من مسافرم» و… در گفتوگو با سایت هنرو تجربه از وضعیت اکران آخرین مستند خود «شیب تند» و نگاه امروز جامعه به مستند و پلتفرم‌های نمایش اینترنتی فیلم و تاثیراتی که بر ساختار سینما می‌گذارند، گفته است.
لقمان خالدی درباره بازگشایی مجدد سینماها و با اشاره به وضعیت غیر قابل پیش‌بینی بحران کرونا توضیح داد:« با بازگشایی مجدد سینماها اگر فاصله‌گذاری‌ها و موارد بهداشتی رعایت نشود می‌تواند بسیار خطرناک باشد. سینمادارها و سینماگران نباید فقط دغدغه بلیت فروختن داشته باشند و حواسمان باشد که سرمایه اصلی ما مردم هستند و اگر سلامت آن‌ها را به خطر بیاندازیم کاری ناجوانمردانه و به دور از انسانیت است. باید واقع بینانه به مسئله نگاه کرد و صرف نمایش و اکران فیلم نباید ما را از بحث سلامت مردم دور کند. سینما فضای جمعی بوده که آدم‌ها دور هم جمع می‌شدند اما در حال حاضر هر جمعی می‌تواند خطرناک باشد».
خالدی درباره تاثیر شرایط قرنطینه بر روابط اجتماعی و سینما و فیلم‌سازان گفت: «همان‌قدر که به دلیل شیوع ویروس کرونا روابط ما تغییراتی اساسی داشته مطمئنا پس از پشت سرگذاشتن کرونا تغییراتی اساسی در زمینه‌های مختلف زندگی هرکدام‌مان به وجود خواهد آمد اما اینکه دقیقا بدانیم چطور و چگونه نیاز به زمان دارد و نمی‌شود پیش‌بینی کرد. تاثیر کرونا بر ما و تنهایی‌مان و تماشای فیلم‌ها در بستر این تنهایی‌ها عادت تماشاگران را تغییر داده است و امیدوارم شرایط قرنطینه و تنها شدن‌هایمان عمق بیشتری به نگاه ما داده باشد و تاثیر آن بر فیلم‌سازان ما و فیلم‌های‌شان بیشتر از پیش بروز پیدا کند. کرونا تعریف فیلم‌سازی را تغییر داده و فیلم‌سازی که از این شرایط قرنطینه کمال استفاده را برده باشد می‌تواند با سوال‌های عمیق‌تر و دیدگاه جدیدی فیلم بسازد».
او افزود: « تا قبل از این، اکران اینترنتی نه محل بحث بود و نه امیدی به آن وجود داشت و دیدیم با شرایط خاص این روزها و قرنطینه شدن چقدر نیاز به آن ضروری و کارآمد است و بسیاری از مردم به اکران اینترنتی روی آوردند».
در شرایط کنونی به نظر می‌رسد که صنعت نمایش و سرگرمی و به ویژه سینما بیش از هر زمانی به پلتفرم‌های آنلاین نیاز دارد و حالا نمایش آنلاین تولیدات سینمایی و تلویزیونی در دوران قرنطینه، فراتر از فراهم آوردن سرگرمی برای عموم مردم، تنها راهکار اقتصادی برای صنعت سینماست. خالدی ضمن اشاره به تمایل مردم به استفاده از پلتفرم‌های آنلاین و اجتناب‌ناپذیر بودن آن، درباره این امکان تازه تجربه شده،عنوان کرد:«با شرایط پیش آمده، اکران آنلاین در بین مردم و سینما دوستان جایگاه خوب و مهمی پیدا کرد و از آن استقبال شد و آمار فروش اکران اینترنتی هم خوب و قابل توجه است. بی‌شک با حذف سینماها، اکران اینترنتی می تواند ارتباط تماشاگر با فیلم و فیلمساز را بیشتر کند. اما باید در نظر داشته باشیم که همان‌طور که با وجود آمدن تکنولوژی، کتاب و روزنامه هم‌چنان به حیات خود ادامه می‌دهند و هنوز هم برای بسیاری جذاب است، اکران اینترنتی هم برای علاقمندان سینما نمی‌تواند جایگزین سالن‌های سینما شود. به طور کلی ماهیت سینما با سالن‌های تاریک و پرده عریض و صدای دالبی و دسته جمعی دیدن تماشاگران گره خورده است ولی می‌توان به اکران اینترنتی در کنار سالن‌های سینما به عنوان نقش مکمل نگاه کرد. اکران آنلاین امکانی است که هر تهیه‌کننده و فیلم‌سازی می‌تواند روی آن حساب باز کند و برای سینمای مستند ما هم بسیار مفید است. مستندسازی که در شرایط عادی امکان نمایش فیلم خود را ندارد، با عرضه اینترنتی می‌تواند فیلم خود را اکران و بازخوردهای مخاطبان را هم دریافت کند».
می‌توان به اکران اینترنتی در کنار سالن‌های سینما به عنوان نقش مکمل نگاه کرد. اکران آنلاین امکانی است که هر تهیه‌کننده و فیلم‌سازی می‌تواند روی آن حساب باز کند و برای سینمای مستند ما هم بسیار مفید است. مستندسازی که در شرایط عادی امکان نمایش فیلم خود را ندارد، با عرضه اینترنتی می‌تواند فیلم خود را اکران و بازخوردهای مخاطبان را هم دریافت کند
کارگردان مستند «فصل هرس» با بیان اینکه باید با پدیده‌های جدیدی مانند اکران آنلاین برخورد منطقی و درستی داشت و منکر امکانات قبلی و سالن‌های سینما نشد و اهمیت آن را نادیده نگرفت،توضیح داد: «اکران آنلاین برای مستند امکان ویژه‌‌ای است و می‌تواند تاثیرگذار باشد و تا به حال هم مستندهایی که در بستر vod نمایش داده شده‌اند هم مورد استقبال قرار گرفته‌اند. کم لطفی سینمادارن برای نمایش مستندها باعث بهره گرفتن بیشتر از این امکان جدید و جانبی خواهد شد . اما در این بین جای خوشحالی است که گروه هنروتجربه ، اکران مستند را در طول این سال‌ها جدی گرفته است و تلاش می کند این خلاء را برای علاقه‌مندان مستند پر کند هر چند سالن‌های محدودی به این کار اختصاص داده است و باید حمایت بیشتر و موثرتری از این گروه صورت بگیرد».
کارگردان «مشترک مورد نظر» در ادامه تاکید کرد: « ورود گروه هنروتجربه به اکران آنلاین به دلیل آنکه با سینمای مستقل سروکار دارد، حضوری جذاب و متفاوت خواهد بود و می‌تواند امکان خوبی را برای مخاطبان هنروتجربه فراهم کند».
این مستندساز درباره نگاه امروز جامعه به مستند توضیح داد: «وقتی صحبت از حمایت از آثار هنری و تجربی می‌کنیم دقیقا نمیدانیم مخاطب صحبت ما سرمایه‌گذاران، دولت و یا سازمان سینمایی است. به شخصه خودم به دلیل اشتیاقی که به کارم دارم عادت کرده‌ام برای ادامه فیلم‌سازی بجنگم. مردم ما آن طور که باید به سینمای مستند علاقه نشان نمی‌دهند، این مسئله می تواند به دلایل فرهنگی جامعه یا عدم بسترسازی مدیران سینمایی ما ربط داشته باشد. شاید به این خاطر باشد تماشاچی و مدیران ما نگاه واقع‌بینانه‌ای که در سینمای مستند وجود دارد را برنمی‌تابند. ما عادت به نقد شدن نداریم و جامعه عادت کرده‌است که امید واهی را جایگزین واقعیت کند و به همین دلیل، سینمای مستند که ویژگی اصلی آن نشان دادن واقعیت پیرامون‌مان است را جدی نمی‌گیریم. اگر جامعه واقع‌نگر شود، جایگاه سینمای مستند بالا می‌رود و قاعدتا تهیهکنندگان علاقه‌مند سرمایه‌گذاری می‌شوند».
جای خوشحالی است که گروه هنروتجربه،اکران مستند را در طول این سال‌ها جدی گرفته است و تلاش می کند این خلاء را برای علاقه‌مندان مستند پر کند هر چند سالن‌های محدودی به این کار اختصاص داده است و باید حمایت بیشتر و موثرتری از این گروه صورت بگیرد
کارگردان «مهمانی خداحافظی» در مورد فضای حاکم بر سینمای مستند کشور هم گفت: «در واقع فیلم مستند همچون یک آینه در جامعه است که معضلات را به خوبی و به صورت واقعی نشان می‌دهد. حالا باید توجه داشته باشیم که امروز چقدر برای این آینه هزینه می‌کنیم و فرهنگی که توسط سینمای مستند به جامعه القا می‌شود، تا چه میزان برای مدیران این عرصه مهم است».
مستند «شیب تند» آخرین ساخته لقمان خالدی به تهیه‌کنندگی احسان علیخانی ساخته شده و اولین بار در جشنواره سینما حقیقت به نمایش درآمد. این مستند روایتی است از منطقه زلزله‌زده سرپل‌ذهاب استان کرمانشاه و درباره یکی از روستاهای سرپل ذهاب است که دو تخته سنگ بعد از زلزله از کوه جدا شده‌اند و هر لحظه ممکن است بر روی خانه‌های باقی‌مانده از زلزله فرود آیند. روستاییان به خاطر این مسئله وحشت کرده‌اند و مسئولین هم معتقدند با این شرایط، روستا باید جا‌به‌جا شود. اهالی روستا خواستار مهار کردن سنگ‌ها هستند و در این میان چالش‌هایی در روستا به وجود می‌آید. خالدی در پایان درباره اکران عمومی آخرین مستند خود «شیب تند» توضیح داد: «علاقه‌مند هستیم مستند «شیب تند» را در گروه هنروتجربه اکران کنیم و امیدواریم در شرایط مناسب اکران عمومی آن آغاز شود. درباره اکران آنلاین هم بسته به شرایطی که پیش بیاید تصمیم‌گیری می‌کنیم».
