
شهرام مکری:سینمای ایران حضور خوبی در جشنواره فیلم ونیز داشت
هنروتجربه:چهارمین فیلم بلند سینمایی شهرام مکری« جنایت بی دقت» در بخش افق های جشنواره ونیز به نمایش درآمد و فیلم نامه آن هم موفق به دریافت جایزه منتقدین مستقل شد.خبرگزاری مهر به همین بهانه با مکری درباره بازخوردهای نمایش فیلم در ونیز گفت وگو کرده است که بخش هایی از آن را می خوانید
مکری در ابتدای این گفت وگو درباره شباهت های ساختاری« جنایت بی دقت» با دیگر آثارش عنوان کرد:«این فیلم سینمایی به هر حال شبیه و ادامه کارهای قبلی است که انجام دادهام، البته مثل کارهای قبلی روایتش در یک پلان ممتد و بلند نیست. میتوان گفت فیلم از این نظر متفاوت با ساختههای قبلی من است و پلانهای متعدد و متنوع و لوکیشنهای مختلفی دارد. اما از نظر اینکه آیا به لحاظ ساختار و یا دغدغههای موجود در فیلم شبیه فیلمهای قبلی است، میگویم بله همین گونه است.شاید همان میزان شباهتی که میان «اشکان، انگشتر متبرک و چند داستان دیگر» با دو فیلم «ماهی و گربه» و «هجوم» وجود دارد. میتوان گفت «جنایت بی دقت» نیز در نسبتی با این فیلمها قرار گرفته است. به تعبیر دیگر فکر میکنم اگر مخاطب فیلم «جنایت بیدقت» را ببیند، میتواند حدس بزند که همان کسی که آن فیلمهای قبلی را ساخته آن را کارگردانی کرده است، اما معنایش این نیست که بازهم فیلم در یک پلان روایت شده است».
او در ادامه در مورد واکنش تماشاگران خارجی در ارتباط با فیلم گفت:«هنگام مراحل فنی پایانی فیلم «جنایت بیدقت» فرصتی پیدا نشد که بتوانم فیلم را با مخاطب و یا مخاطب آزمایشی در ایران ببینم، فقط بچههایی که کارهای فنی فیلم را انجام میدادند، فیلم را دیده بودند و با آنها تجربه مشترک تماشای فیلم را داشتم و همانطور که میدانید چنین تجربههایی خیلی نمیتواند تجربههای دقیقی برای ارزیابی کار باشد. به این دلیل که کسانی که کارهای فنی فیلم را انجام میدهند، به هر حال بریدهبریده و مرتبط با حوزه فعالیت خود بخشهایی از کار را دیدهاند.به همین دلیل «جنایت بی دقت» را واقعاً برای اولین بار با تماشاچیان خارجی در فستیوال ونیز دیدم و از این بابت که فیلمم را برای اولین بار در کنار تماشاچی غیرایرانی میدیدم، این تجربه برای من هیجانانگیز بود. چرا که نمیدانستم مدل ارتباط آنها با فیلم چگونه خواهد بود. فیلم به گونهای است که داستانی از تاریخ معاصر ایران را یادآوری میکند و از طرف دیگر در این فیلم با جزئیاتی که تماشاچی ایرانی خیلی با آن آشنا هست، کار کردهام و نمیدانستم فیلم میتواند با مخاطب غیرایرانی ارتباط برقرار کند یا خیر.خوشبختانه اتفاق خوبی که در فستیوال ونیز رخ داد، این بود که فهمیدم جنبهای از فیلم که جنبههای مربوط به خود «سینما» است، به دلیل اینکه یک زبان مشترک بین ملتهای دنیا است، با تماشاچی غیرایرانی ارتباط خوبی برقرار کرد. از این بابت خیالم راحت شد که فیلم این امکان را دارد که در فستیوالهایی در خارج از ایران و یا نمایشهایی در خارج از ایران به نمایش دربیاید، یکی دیگر از معیارهایی که آدم میتواند بفهمد که فیلم با مخاطب غیر ایرانی ارتباط برقرار کرده است یا خیر، پخشکنندههای خارجی هستند که ممکن است برای اکران یا قرارداد فیلم بیایند و ابراز تمایل کنند که میخواهند فیلم را در کشورشان پخش کنند».
مکری که در کنفرانسی در جشنواره ونیز درباره تولید مشترک با سینمای ایران صحبت کرد در پاسخ به سوالی در مورد مزایای تولید مشترک با توجه به وضعیت تحریم در ایران توضیح داد:«یکی از راههایی که سینمای امروز دنیا بر اساس آن فعالیت میکند تولید مشترک است؛ تولیدات مشترک از دو جنبه بسیار مهم هستند، یکی اینکه باعث چرخش اقتصادی بزرگتری در سینما میشود و تولید مشترک غالباً بین چند کشور، باعث میشود شرایط اکران محصول نهایی بین مخاطبان چند کشور مورد بررسی قرار گیرد. از طرف دیگر مراودات فرهنگی که بین کشورها برای تولید مشترک شکل میگیرد حائز اهمیت است؛ از نظر نیروی کار و تبادل نیروهای متخصص گرفته تا آشنایی با فرهنگ کشورهایی که فیلم در آنها فیلمبرداری میشود. اینها بسیار مهم است. از این دو جنبه تولیدات مشترک در دنیا خیلی مطرح است. از طرف دیگر به نظر میرسد به لحاظ الگوهای تولیدی، ساختار سینمای ایران شبیه به ساختار سینمای اروپا است و همانگونه رفتار میکند، منظور من این است که مانند سینمای هندوستان یا آمریکا یا کشورهای آسیایی مانند کره جنوبی و ژاپن، تولیدات در ایران کمپانی محور نیست و از این نظر شاید نزدیک به مدلی است که مثلاً در فرانسه یا در آلمان، انگلستان و یا ایتالیا حتی کشورهای مانند سوئیس و سوئد وجود دارد. در این کشورها هم تولیدات سینمایی کمپانیمحور نیستند.
ما با یک نگاه به کشورهای اروپایی میبینیم که الگوی آنها در این سالها بر اساس تولیدات مشترک شکل گرفته و تولیدات مشترک در این کشورها خیلی قوی هستند. خیلی پربار در این حوزه کار میکنند. به همین دلایل به نظرم شرکت در یک نشست تخصصی که قرار بود در آن در مورد تولیدات مشترک حرف زده شود و امکانات و پتانسیل ایران در آن معرفی میشد، فرصت خوبی بود. فرصتی که حداقل در آن از جذابیتها و ظرفیتهای تولید مشترک در سینمای ایران صحبت کردیم. اما متاسفانه فکر نمیکنم نتیجه چنین نشستهایی تا زمانی که نتوانیم مراودات مالی و فرهنگی با دنیا داشته باشیم، چندان کارساز باشد. فعلاً شاید مقدمات و زمینه چینی اولیه است و قبلتر از آن باید تصمیمهای بزرگتری در کشور ما گرفته شود به لحاظ اینکه مشخص شود در حوزه رابطه مالی و فرهنگی رابطه کشور ما با جهان چه رابطهای است.اینها اول باید تعریف شود و بعد در دل این رابطه است که تولیداتی میتواند در سینما شکل بگیرد که این تولیدات وابسته به روابط هستند، وقتی که روابط قطع است فکر میکنم که شاید شرکت کردن در این کنفرانسها و در چنین نشستهایی صرفاً به دیگران یادآور ی میکند که شاید باید زودتر قدمی در این مورد برداشته شود».
او درباره بازخوردهای جشنواره ونیز به طور کلی درباره سینمای ایران هم گفت:«قبل از جشنواره از طریق دوستانی که با فستیوال ونیز مرتبط بودند میشنیدم که فیلمهای ایرانی امسال خیلی مورد توجه هیات انتخاب فستیوال ونیز قرار گرفتهاند و دوستانی که در هیات انتخاب فستیوال ونیز بودند درباره فیلمهای ایرانی به عنوان فیلمهایی که امسال قدرتمند هستند و انتخاب را سخت میکنند حرف میزدند. از طرف دیگر انتخاب سه فیلم ایرانی در بخشهای اصلی این رویداد جزو اتفاقهای کم سابقه بود به همین دلیل شاید بتوانیم بگوییم فیلمهای ایرانی امسال در مرحله انتخاب، شانس خوبی در ونیز داشتند، از طرف دیگر در بخش جوایز نیز اتفاق خوبی که افتاد این بود که هرکدام از فیلمها جایزهای را گرفتند که مهم تر از همه فیلم «دشت خاموش» احمد بهرامی بود که جایزه اصلی بخش «افقها» را گرفت که جایزه بسیار مهم و معتبری است و میتوانم بگویم بزرگترین جایزه امسال فستیوال ونیز را در میان فیلمهای ایرانی فیلم «دشت خاموش» گرفت.جایزهای که بازیگر نوجوان فیلم آقای مجیدی گرفت و جایزه فیلمنامه «جنایت بیدقت» که به من و نسیم احمدپور داده شد از دیگر جوایزی بود که فستیوال ونیز به آثار ایرانی داد، فکر میکنم که مجموعه این جوایز نشان میدهد که سینمای ایران حضور خوبی در جشنواره فیلم ونیز داشته است».