هنروتجربه: علیرضا حسامی سردبیر نشریه الکترونیکی دید، یادداشتی درمورد مستند داستانی «شهر سوخته» به کارگردانی ناصر پویش نوشته است که میخوانید:
«شعر و موسیقی از دیرباز با تاریخ، هنر، تمدن، فرهنگ و زندگی روزمره ایرانیان همراه بوده است. به همان نسبت که رواداری و آزادی در هر دوره تاریخی در فلات ایران جریان داشته به همان نسبت هم تمدن این پهنه پهناور از زمین، شکوفاتر و بالندهتر میشد. بر پایه یافتههای دیرینهشناسان، شهر سوخته نیز گویا دارای تمدنی بوده که در دوران خود سرآمد و پویا بوده است.
به جلوههایی درخشان از تمدن شهر سوخته توجه کنید: تمدنی که ساخت اولین چشم مصنوعی برای یک زن را در کارنامه خود دارد. تمدنی که نخستین جراحی مغز را با شکافتن جمجمه دختر نوجوانی به نام خود دارد. تمدنی که تصویر و تصور نخستین انیمیشن دنیا را با استفاده از نقش بُز بر روی یکی از سفالینههایش به ثبت رسانده است. بُزی که با شیطنتها و جستوخیزهایش در پی علفی برای خوردن است.
ناصر پویش ، فیلم مستندی ساخته که به خوبی جلوههای گوناگون کارنامه این تمدن درخشان را در این مستند به تصویر کشانده است.فیلمی که بر پایه مستندات تصویری و مصاحبه با کاوشگرانِ باستانشناس ، بینندگان را به اعماق هزارههای دور و دیرین میبرد. پویش، بیان مستندات را با بازسازیهای نمایشی در هم آمیختهاست. نمایشی از تاریخ و تمدن. نمایشی پرشور از تمدنی خاموش و سوخته. مخاطب پا به پای روایتی میشود که کارگردان همچون کاوشگری چیره دست هر دم پردهای از این شکوه پُرافتخارِ مدفون در زیرِ تپههای خاک را برایش از دل خاک بیرون و به نمایش درمیآورد.
پویش به زیرکی از بُز در جای جای مستندش سود میجوید. بُز نماد دانایی است.حیوان پُر شر و شوری که تاب سکون ندارد و با همراهی و کشاکش کودکان بر روی ویرانههای به جای مانده از تمدن شهر سوخته به جستوخیز مشغول است. تمدنی که روزگاری اجداد همان کودکان، تصویر اجداد این بُز ناآرام را بر روی سفالینههایشان به تصویر درآوردهاند.
ناصر پویش دغدغه هنر و فرهنگ دارد. دغدغه هنر دارد. او هوشمندانه سواستیکا ( گردونه خورشید یا چلیپا ) را در فرم اسکلت مدفون شده این تمدن با چرخش تصویر تلفیق میکند. چرخش و گردشی که میتواند اشارهای باشد بر پویایی این تمدن. تمدنی که در آن زنان بر خلاف بسیاری از تمدنهای پس و پیشش دارای نقش محوری بودند. تمدنی که در آن بر خلاف بسیاری از تمدنهای پس و پیشش انسانها همپا و همگام با یکدیگر زیست برابری داشتند . تمدنی که برخلاف بسیاری از تمدنهای پس و پیشش دارای رواداری، تساهل و تسامح دینی در میان باشندگانش بود. تمدنی که بود … و تمدنی که میتواند در امروز نیز باشد با همان رویاها و آرمانهای انسانی و صلح مدارانه».