
هنروتجربه-سعیدحضرتی:علیرضا سلمانپور که با فیلم کوتاه «گیزلین» در سیوهفتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران و سیونهمین جشنواره فیلم فجر حضور دارد.او مشکلاتی که در زمینه عدم هماهنگیها و برنامهریزیهای جشنواره مطرح میشود را جدی نمیگیرم و به برگزارکنندگان آن حق میدهم؛آن هم به این دلیل واضح که شرایط استثنایی و تجربهنشدهای را از سر میگذرانیم و طبیعی است درصد خطاهای امر تجربه نشده بالا باشد.
علیرضا سلمانپور که فیلم او در اولین روز جشنواره فیلم کوتاه به نمایش درآمد،درباره موضوع«گیزلین» به سایت هنروتجربه گفت: «کلمه گیزلین به معنی پنهان و پوشیده است. در ابتدا ایدهای در ذهن داشتم که یک سری افراد در خانواده و جامعه مسائلی را از همدیگر پنهان میکنند. بر اساس ایده اولیه پنهان کردن و دروغ گفتن و با انجام تحقیقات در این زمینه، داستان فیلم کوتاه «گیزلین» شکل گرفت. در جستوجوی علل پنهان کردن و دروغ گفتن افراد، به علت اصلی آن، یعنی ترس رسیدم. بنابراین به صورت ناخودآگاه ترس، مقدمه ذهنی من شد .البته دورادور موقعیتی مشابه داستان فیلم «گیزلین» را در واقعیت شنیده بودم و این داستان واقعی هم مرا ترغیب به ساخت فیلم کرد».
او ادامه داد: «روابط فردی و اجتماعی انسانها پدیدهای است که از چندین سال قبل به عنوان یکی از دغدغهها مطرح شده و در آثار سینمایی و علیالخصوص فیلم کوتاه جایگاهی ویژه یافته است. «گیزلین» از این رو برای من دارای اهمیت بود که روابط مادر و فرزندی را متاثر از عوامل مختلف روایت میکند، چرا که نه تنها رابطه مادر و فرزند بلکه تمامی روابط حاکم بین افراد و جامعه با تاثیر از عوامل بیرونی، فرم و شکل متفاوتتری به خود میگیرند. در این فیلم روابط بین پسر و مادر در اثر عامل بیرونی و محیط که خودشان هم مقصر نیستند، رو به قهقرا میرود».
کارگردان فیلم کوتاه «اینام» با اشاره به اینکه تلاش کرده مخاطب را به چالش بکشد، توضیح داد: «تلقی مخاطب از روند ابتدایی داستانی فیلم، خیانت تست اما در ادامه بحث دیگری مطرح میشود. در این فیلم مادر مجبور میشود پسر خود را در خانه (داخل کمد) پنهان کند تا پدرخوانده متوجه حضور پسر در خانه نشود. تا یک سوم فیلم، قصه طوری پیش میرود که موضوع اصلی نمایان نیست و عمدا خواستم چالشی برای مخاطب ایجاد شود و فکر کند که ادامه داستان چطور خواهد شد».
این کارگردان جوان درباره فرم بصری «گیزلین» اظهار داشت: «فیلم را در لوکیشن بسیار محدود و در یک خانه ساخته شده و از نگاه پسری که در کمد حبس است، روایت میشود. در دقیقههای انتهایی فیلم، دوربین به همراه پسر از داخل کمد بیرون میآید و مخاطب همراه دوربین و پسر، محیط خانه را مشاهده میکند».
او افزود: «حبس دوربین داخل کمد برای من ریسک بالایی داشت و در این فیلم عملا مخاطب را هم همراه کاراکتر و دوربین، داخل کمد حبس میکنم. ضمن اینکه اصرار داشتم به همین گونه فیلم را بسازم، میترسیدم که مبادا مخاطب به خاطر این خفقانی که دچارش میشود از ادامه فیلم صرف نظر کند. ولی خوشبختانه در روند دکوپاژ و طراحی میزانسنها طوری جلو رفتم که به نوعی مخاطب پذیرای فضای فعلی باشد ».
این کارگردان درباره نحوه همکاری و چالشهای پیش روی فیلمبرداری فیلم بیان کرد: «امیر پورحکمت،اصولا فیلمبردار کلاسیک کاری است و معمولا با دوربین روی دست راحت نیست و طراحیهای دکوپاژ شده خاص را کار نمیکند اما به خاطر درگیری با قصه راغب بود که این تجربه را داشته باشد. با توجه به اینکه سلیقه کاری پورحکمت متفاوتتر از فضای کاری «گیزلین» بود، با چالش بیشتری روبهرو بودیم و باید هماهنگیهای بیشتری انجام میگرفت. در جلسات متعددی که با پورحکمت داشتیم خوشبختانه به نقطه اعتدال رسیدیم و با هم هماهنگ شدیم و به نظر من کار پورحکمت بسیار در خدمت فیلم بوده و فیلمبرداری این فیلم، جزء نقاط قوت آن است».
حبس دوربین داخل کمد برای من ریسک بالایی داشت و در این فیلم عملا مخاطب را هم همراه کاراکتر و دوربین، داخل کمد حبس میکنم. ضمن اینکه اصرار داشتم به همین گونه فیلم را بسازم، میترسیدم که مبادا مخاطب به خاطر این خفقانی که دچارش میشود از تماشای ادامه فیلم صرف نظر کند اما مخاطب پذیرای فضای فعلی شد
کارگردان فیلم کوتاه «کوزمک» درباره زمان فیلمبرداری فیلم هم گفت: «در برنامهریزی اولیه، فیلمبرداری «گیزلین» پنج روز در نظر گرفته بودیم اما به دلیل محدودیت بودجه و اتفاقات ناخواسته پیش آمده مجبور شدیم مدت آن را کاهش دهیم و عملا در سه روز کاری فیلمبرداری آن به پایان رسید. دو روز آن در لوکیشن (خانه) و صحنههای داخل کمد را در استودیو فیلمسازی ضبط کردیم که مجموعا در سه روز فیلمبرداری به تمام رسید».
او همچنین گفت: «فیلم کوتاه «گیزلین» محصول مشترک خودم به عنوان تهیهکننده و انجمن سینماگران آذربایجان شرقی است. انجمن سینماگران مقداری از بودجه را تامین کردند به اضافه هماهنگیها و مجوزهای فیلمبرداری».
سلمانپور در پاسخ به این سوال که با توجه به اینکه «گیزلین» با زبان آذری ساخته شده؛ چقدر حس و حال فیلم به بیننده منتقل میشود توضیح داد: «این موضوع خللی در ارتباط بیننده با فیلم ایجاد نمیکند. به نظرم قضیه زیرنویس بودن فیلم به طور کلی مرتفع شده است. مخاطبان تمامی فیلمهای روز جهان را هم با زیرنویس میبینند ، همه ما عادت کردهایم و هیچ مشکلی هم در این زمینه نیست و مخاطب این قضیه را پذیرفته است و با این موضوع آداپته شده است. طبیعی است مخاطبی که به زبان فیلم مسلط نباشد، درصدی از حس و حال دیالوگها و داستان را در قیاس با کسی که زبان فیلم برای او آشنا است از دست میدهد. اما عملا همه ما مجبوریم فیلمهای مهم دنیا را هم با زبان اصلی و زیرنویس ببینیم و با علم به این موضوع از فیلمهای خوبی که زبان ناآشنایی هم دارند صرف نظر نمیکنیم».
کارگردان فیلم کوتاه «اینام» افزود: «اما اینکه چرا ترجیح دادم با زبان مادری فیلم را بسازم، این است که قصه و فضای کار با زبان مادریام را بهتر میتوانم مدیریت کنم. احساسم بر این است که حتی با وجود آنکه بازیگران «گیزلین» حرفهای هم هستند، با زبان مادری بدون دغدغه و راحتتر میتوانند احساسات و دیالوگها را بروز بدهند. قبل از این فیلم، «کوزمک» را به زبان آذری کار کرده بودم و اتفاقا مورد پسند فستیوالها و مخاطبان هم قرار گرفته بود و بعد از آن هم فیلم کوتاه «سازاق» را به زبان آذری کار کردم و خوشبختانه ارتباط با این فیلم هم خوب بوده است. انتخاب زبان اصلی، اقتضای داستان و فیلمنامه بود و معتقدم انتخاب زبان فیلم در راستای قصه است».
سلمانپور در بخش دیگری از صحبتهایش درباره تاثیر کرونا بر جشنوارهها و دوره سیوهفتم جشنواره فیلم کوتاه تهران، عنوان کرد: «واقعیت این است که شرایط به وجود آمده در اثر کرونا، مطلوب فیلمسازان و مردم هیچ سرزمینی نیست. اما مجبور به وفق پیدا کردن با شرایط هستیم و وقتی مجبوریم ترجیح من بر این است که ساکن و منفعل نباشیم. ما باید شیوه جدیدی را برای زندگی و ادامه حیات طراحی و اجرا کنیم. طبیعی است من هم مثل همه ترجیح میدادم در شرایط عادی و طبق روال گذشته جشنواره فیلم کوتاه تهران برگزار شود و در آن شرکت داشته باشم. جمع شدن، صحبت و گپ زدن و همدیگر را دیدن و اشتراک گذاری تجربهها از اتفاقات خوب جشنوارهها و فستیوالها است که به دلیل شرایط این امکان میسر نیست و باید با آن کنار آمد».
او ادامه داد: «شور و حال جشنواره زنده با شور و حال جشنواره آنلاین متفاوت است اما اقتضای موقعیت است که جشنواره فیلم کوتاه به صورت محدود و با رعایت پرتکلهای بهداشتی خاص و تماشاگران کمتر برگزار شود. به نظر من انجمن سینمای جوانان ایران که مصر بوده تا جشنواره را اجرا کند قابل تحسین است و یقین دارم تلاش مدیران جشنواره بر این بوده که به بهترین شکل ممکن این کار انجام بگیرد. به همین دلیل مشکلاتی که در زمینه عدم هماهنگیها و برنامهریزیها مطرح میشود را جدی نمیگیرم و به برگزار کنندگان آن حق میدهم. آن هم به این دلیل واضح که شرایط استثنایی و تجربهنشدهای را از سر میگذرانیم و طبیعی است درصد خطاهای امر تجربه نشده بالا باشد. در کل برگزاری جشنواره را به برگزار نشدن ترجیح میدهم».