هنروتجربه: مدرسان کارگاه‌های چهاردهمین جشنواره ملی فیلم کوتاه رضوی در چهار کارگاه فیلم‌سازی این رویداد درباره مواردی از توجه به فرهنگ و سوتعبیرهای احتمالی‌اش تا نکاتی برای ساخت فیلم بهتر صحبت کردند.

به گزارش سایت هنروتجربه به نقل از  ستاد ارتباطات و اطلاع رسانی چهاردهمین جشنواره ملی فیلم کوتاه رضوی؛ کاوه مظاهری در کارگاه «صدای فیلمت را در فیلم‌نامه بشنو»، پویان شعله‌ور در کارگاه «نکته‌هایی که فیلم‌سازان جوان‌تر باید بدانند»، میرعباس خسروی‌نژاد و زهره زمانی در کارگاه «فیلم‌سازی بومی؛ نمایش جهانی» تجربه‌های خود را با هنرجویان سینما در گرگان درمیان گذاشتند.

کاوه مظاهری:جهان بینی کارگردان منشا تصمیم گیری است
کاوه مظاهری در اولین کارگاه از بخش دوم کارگاه‌های جشنواره ملی فیلم کوتاه رضوی که بعد از بهبود شرایط کرونا از سر گرفته شده است، بیان کرد: «کارگردان خوب وقتی فیلمی را می‌سازد فایل و پرونده آن را بعد از بسته شدن دوباره باز و مرور می‌کند. دست کم من این کار را در ارتباط با فیلم‌های خودم انجام می‌دهم که فیلم‌نامه را ابتدا بر مبنای صدا و بار دیگر بر مبنای نور بازنویسی می‌کنم. در فیلم‌سازی انتخاب بسیار مهم است و کارگردانی اساسا بر این مبنا تعریف می‌شود؛ انتخاب بازیگر، لوکیشن، قصه، حال و هوا و…»

او افزود: «لوکیشن به صدا در این میان ربط زیادی پیدا می‌کند. البته لوکیشن نه به معنای معماری و شکل و شمایل تصویر بلکه امکانی که برای فیلم‌ساز و فیلم فراهم می‌کند. لوکیشن در صداگذاری نیز ظرفیت‌های خود را بروز می‌دهد. برای مثال صحنه خلوت یا شلوغ هریک امکان متفاوتی را برای یک فیلم فراهم می‌کنند. زیرا به هر یک از این دو فضا، ریتم بازی، جای دوربین و المان‌های دیگر هم اضافه می شوند. هم‌چنین شب و روز بودن، خود فاکتورهای دیگری را به کار اضافه می‌کند. در فیلم‌سازی باید به همه این جزییات دقت کرد. برای مثال اگر در سکانسی باران می‌بارد چه نوعی از آن است و چه صدایی ایجاد می‌کند؟ همه تغییرات بر صدای صحنه تاثیرگذار هستند و صرفا جنبه زیبایی‌شناسانه ندارند. سکانس بعد و قبل آن‌ها مهم است و جایگاهی که در فیلم‌نامه و فیلم دارند و بر شخصیت پردازی هم تاثیر می‌گذارند».

کارگردان «روتوش» عنوان کرد: «به شخصه اعتقادی به این ندارم که فیلم‌ساز لزوما واقعیت را می‌سازد یا شبیه‌سازی می‌کند. زیرا به محض این که دوربین روشن می‌شود دیگر عملا واقعیتی وجود ندارد. همین‌طور به سوی دیگر این طیف که سینما را نمایشی می‌داند، کاری ندارم. بلکه معتقدم هر فیلم‌سازی در میانه‌ای از این دو طیف می‌ایستد. سینمای مدعی بر شبیه به واقعیت بودن، خود یک دروغ است. بنابراین بسیاری از تصمیم‌ها در کارگردانی از جمله تصمیم بر طراحی صدا و دوربین از نوع جهان بینی فیلمساز نشات می‌گیرد».

پویان شعله‌ور:اطلاعات مهم را در دو دقیقه اول فیلم جاگذاری نکنید
پویان شعله‌ور نیز در کارگاه خود به تکنیک‌ها و نکاتی برای ساخت فیلم بهتر اشاره و عنوان کرد: «اگر به اندازه نمایی شک دارید، اندازه نما را باز فیلم‌بردرای کنید. زیرا بعدا می‌توان آن را به نماهای بسته‌تری تبدیل کرد. هم‌چنین بهتر است در برداشت پلان-سکانس‌ها دستیاری داشته باشید که زمان برداشت‌ها را برایتان ثبت کند. زیرا ریتم درونی پلان‌ها بسیار مهم است و اساسا زمان عنصر بسیار مهمی در یک فیلم است. این‌گونه بهتر متوجه خواهید شد که هر برداشت چقدر با آن ریتمی که در ذهن تان بوده است، جور درمی‌آید».

او افزود: «یکی از نکات مهم در فیلم‌سازی این است که هیچ‌گاه اطلاعات مهم را در یک یا دو دقیقه اول فیلم جاگذاری نکنید فیلم‌های کوتاه غالبا در جشنواره‌ها نمایش دارند و یک و دو دقیقه اول معمولا زمانی است که مخاطب شاید حواسش به اثر نباشد و اتفاقات مهم آن را از دست بدهد».

شعله‌ور ادامه داد: «بسیاری از کارگردانان لنزها را نمی‌شناسند و این مسئولیت را به فیلم‌بردار می‌سپارند و بعد به مشکل برمی‌خورند. یکی از معضلات فیلم‌های کوتاه به ویژه اولین تجربه‌ها جهت نگاه بازیگران است. این اتفاق کار تدوین را سخت می‌کند و وقتی تدوین‌گر کات می زند، جهت نگاه کاراکترها در قاب درست نیست. این مشکل را می‌توان با علامت گذاری سر صحنه برطرف کرد».

میر عباس خسروی:اشتراک تجربه‌های زیسته
میرعباس خسروی‌نژاد نیز در کارگاه «فیلم‌سازی بومی؛ نمایش جهانی» توضیح داد: «برای حضور در جشنواره‌های بین‌المللی باید به مسائل انسانی توجه ویژه داشت؛ به این که هر عملکردی از سوی شخصیت‌های فیلم چه معنایی را به ذهن متبادر می‌کند. در فرهنگ ما و آن‌ها چه معنایی دارد. برای مثال «نذری» برای ما خوانش متفاوتی دارد اما در کشورهای دیگر شاید صرفا یک خوراکی است. هم‌چنین برخی از شوخی‌ها در فرهنگ ما، وقتی در یک فیلم و جشنواره‌ای بین المللی نمایش داده می‌شود، برای مخاطبان خارجی یا معنایی نداشته یا حتی سوتعبیرهایی را به دنبال دارد».

خسروی‌نژاد با اشاره به اهمیت شناخت محیط و تجربه‌های زیسته در فیلم‌سازی عنوان کرد: «من سه فیلم در کشورهای دیگر ساختم اما قطعا فیلم‌هایی که در ایران ساخته‌ام، به دلیل شناختم از جغرافیا و فرهنگ‌مان دقیق‌تر است».

زهره زمانی:احساسات زبان مشترک سراسر دنیا است
زهره زمانی نیز در کارگاه مشترک «فیلم‌سازی بومی؛ نمایش جهانی» درباره تجربه موفقیت فیلم «جدایی نادر از سیمین» بیان کرد: «در این فیلم اصغر فرهادی به جزییات طلاق اشاره ندارد. زیرا جزییات آن به قوانین هر کشور بر می‌گردد و قانون ایران در این زمینه مختص ما است اما این کارگردان با هوشمندی با عبور از جزییات و قوانین مربوط به طلاق، زبان فیلم خود را بین‌المللی کرده است».

برنامه‌ریز جشنواره‌های داکای بنگلادش و مذهب امروز ایتالیا افزود: «احساسات آدمی در همه جای دنیا مشترک است و یک زبان بین‌المللی است. کیارستمی فیلم‌سازی است که قصه‌های مشترک بین‌المللی می‌گوید. در «خانه دوست کجاست؟» او هر مخاطبی می‌تواند به خاطره مشترک خود از کمک به دوستش برسد. تعریف قصه‌های شخصی از احساسات مشترک انسانی می‌تواند همیشه فهم و درک شود. متاسفم از این که بگویم فیلم‌های ما تکنیک زده شده‌اند و فیلم‌نامه‌هایشان را در مدت کوتاهی نوشته و زمان زیادی صرف تکنیک می‌کنند و اصل داستان‌گویی غافل می‌مانند؛ اصلی که منجر به ارتباط میان پرده سینما و مخاطب می‌شود».

این جلسات به همت انجمن سینمای جوانان ایران(دفتر گلستان) به مدیریت مهدی صاحبدل برگزار می‌شود. هم‌چنین مدیریت کارگاه‌های آموزشی جشنواره را سعید پوراسماعیلی برعهده دارد.

چهاردهمین جشنواره ملی فیلم کوتاه رضوی با محوریت سیره علمی و عملی امام رضا علیه‌السلام به همت و مشارکت سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، بنیاد بین‌المللی امام رضا علیه‌السلام و اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان گلستان اسفندماه ۹۹ برگزار خواهد شد.