
هنروتجربه-فاطمه رستمی: انیمیشن «سانگ اسپرو» واجد شرایط رقابت در اسکار ۲۰۲۱ شدهاست. به این بهانه به سراغ فرزانه امیدوارنیا کارگردان این انیمیشن رفتیم او میگوید رسیدن انیمیشن «سانگ اسپرو» به مراحل بعدی اسکار بستگی به عوامل متعددی دارد از جمله معرفی در رسانههای بینالمللی.
فرزانه امیدوارنیا در ابتدای صحبتهایش درمورد ایده اولیه شکلگیری انیمیشن «سانگ اسپرو» توضیح داد: «سال ٢٠١۵ کامیون حمل مواد پروتئینی در مرز اتریش، کنار جاده رها شده بود. جسم بیجان ٧١ پناهجو در یخچال کامیون بود. آنها از سرزمینهای پر رنجشان عازم دنیای آزاد بودند. آن موقع تازه کار ساخت عروسک را شروع کرده بودم. مدام فکر میکردم ساعتهای آخر زندگی پناهجویان زن و مرد، با عقاید و گرایشهای مختلف از سرزمینهای متفاوت، چگونه گذشته است؟ اثر این فاجعه، چنان در ذهنم رسوب کرد که برای رهایی از آن، راهی جز ساختن فیلمش نداشتم».
این فیلم بی هیچ سروصدایی حدود چهل جایزه از جشنوارههای گوناگون گرفت. حقیقت این است که کامیون پناهجویان با چرخهای خودش به اسکار رسید، اما راهیابی به مراحل بعدی اسکار، بستگی به عوامل متعددی دارد
او در ادامه درباره تکنیک به کار رفته در ساخت این انیمیشن بیان کرد: «براى اجراى بخشى از این پروژه از انیماترونیک استفاده کردیم و فیلمبردارى مستقیم از عروسکها. همه اجزای این فیلم عروسکها، کامیون، جنگل، اتوبان، آسمان، دکورها را به خاطر حساسیتى که روى کیفیت کار دارم، خودم ساختهام. جهان پارچهای که برای هر کدام از اجزایش مدتها وقت گذاشتم و متاسفانه هیچکدامش هم بدون دردسر نبود. علاوه بر گستردگی کار، تعدد شخصیتها و نو بودن تکنیک و ایده که از سرعت پیشبرد پروژه کم میکرد، هیچگونه حمایتی در بین نبود. به همین خاطر، دو سال طول کشید تا این فیلم مطلقا مستقل، به پایان برسد. شخصیتهایی که به مقصد نرسیدند، اما فیلمشان ساخته شد، در فستیوالها به نمایش درآمد تا فاجعهای که برایشان رخ داد، فراموش نشود».
این فیلمساز و عروسکساز در مورد «سانگ اسپرو» که واجد شرایط حضور در بخش انیمیشن کوتاه اسکار شده است، گفت: «این فیلم بی هیچ سروصدایی حدود چهل جایزه از جشنوارههای گوناگون گرفت. حقیقت این است که کامیون پناهجویان با چرخهای خودش به اسکار رسید، اما راهیابی به مراحل بعدی اسکار، بستگی به عوامل متعددی دارد. از جمله نقد و معرفی در رسانهها بینالمللی. موضوعی که «سانگ اسپرو» از آن بیبهره بوده. زیرا پخش کننده، تهیه کننده و سازمان حامی ندارد که مسیر معرفیاش را هموار کنند. این مسائل از شانسش کم میکند».
در این وانفسا بدون تعارف، هنروتجربه، نقشی درخور قدردانی را ایفا میکند؛ چه در زمینه معرفی این فیلمها به منتقدان و چه جلب نظر علاقهمندان به مشارکت در تهیه آثار مستقل هنری. آثاری که از پیش مشخص است سودآور نیستند، اما به معنای درست کلمه، در خدمت فرهنگ و هنر این سرزمینند
امیدوارنیا در پاسخ به این سوال که جایگاه انیمیشن ایران را در بین سایر کشورها چگونه ارزیابی و فکر میکند انیمیشنسازهای ایرانی با چه مشکلاتی نسبت به خارجیها رو به رو هستند، عنوان کرد: «جایگاه انیمیشن ایرانی را دو شاخص اصلی رقم میزند؛ در درجه اول، تردیدی در تعدد استعدادها، علاقهمندی، خلاقیت، پشتکار و ایدههای متنوع انیماتورهای ایرانی نیست، اما باروری و شکوفاییشان منوط به حمایت مدون و سازمان یافته نهادهای فرهنگی از نخبههاست که میدانیم حتی در حد حرف هم وجود ندارد. ممیزیها، همچنین فهرست طولانی موانع و محدودیتهای عرفی، مالی و غیره را هم نمیتوان در کمرنگ شدن جایگاه انیمیشن ایرانی نادیده گرفت».
در پایان فرزانه امیدوارنیا درمورد نقش «هنروتجربه» در اکران آثار مستقل و انیمیشنها و حمایتی که میتواند از چنین آثاری کند، بیان کرد: «با توجه به گروهگرایی در تولید و پخش فیلم، همچنین موارد ممیزی، بیهوده است که منتظر تحولی از جانب سازمانهای مختلف باشیم. صداوسیما هم که حتی از انتشار خبر موفقیت فیلمهای مستقل دریغ میکند. در این وانفسا بدون تعارف، هنروتجربه، نقشی درخور قدردانی را ایفا میکند؛ چه در زمینه معرفی این فیلمها به منتقدان و چه جلب نظر علاقهمندان به مشارکت در تهیه آثار مستقل هنری. آثاری که از پیش مشخص است سودآور نیستند، اما به معنای درست کلمه، در خدمت فرهنگ و هنر این سرزمین هستند».