حرفهای جو رایت درباره فیلم جدیدش «زنی پشت پنجره»
ترس‌های ما می‌توانند حبس‌مان کنند/ «مردی که گریخت» یکی از منابع الهامم بود
هنروتجربه، مریم شاه‌پوری: وقتی «زنی پشت پنجره»/ The Woman in the Window سفر طولانی‌اش برای ساخت و نقش‌بستن روی پرده نقره‌ای را آغاز کرد، کسی فکرش را نمی‌کرد که داستان تولید و نمایشش این قدر پرفرازونشیب شود.
داستان این تریلر معمایی که بر اساس کتاب سال ۲۰۱۸ ای. جی. فین به همین نام شکل گرفته، درباره دکتر آنا فاکس است، زنی که نمی‌تواند محدوده خانه‌اش را ترک کند؛ البته نه به خاطر فراگیری یک ویروس و قرنطینه خانگی بلکه به دلیل ابتلا به آگورافوبیا (بیماری انزواطلبی؛ ترس از حضور در مکان‌های عمومی و باز). موقعیت چنین پروتاگونیستی برای جو رایت، جذاب و چالش‌برانگیز بود؛ فیلم‌سازی که با اشاره به «مردی که گریخت»/ A Man Escaped اثر روبر برسون به عنوان منبع الهامش می‌گوید: «ایده مینی‌مال و محدودیت‌های ساخت چنین فیلمی را – که ماجراهایش فقط در یک خانه می‌گذرد – دوست داشتم.»
آنا (اِیمی آدامز) خودش را با فیلم دیدن و نوشیدن و تماشای همسایه‌هاش، خانواده راسل، مشغول کرده است. دوستی او با جین (جولین مور) آغاز می‌شود ولی یک شب، چاقوخوردن او را می‌بیند. همه چیز پیچیده می‌شود چون شوهر جین (گری اولدمن) به کارآگاه می‌گوید که اتفاقی نیفتاده است و زن دیگری (جنیفر جیسن لی) می‌گوید جین است. رایت که با اقتباس‌های سینمایی دیگری از آثار ادبی شاخص، از جمله «غرور و تعصب»/ Pride and Prejudice و «تاوان»/ Atonement شناخته می‌شود، می‌گوید همیشه دلش می‌خواست یک تریلر بسازد و توضیح می‌دهد که این کشمکش میان واقعیتِ درک‌شده و حقیقت، او را وسوسه کرد: «همیشه به محوشدن مرز میان واقعیت عینی و ذهنی، و حقیقت و دروغ علاقه‌مند بوده‌ام؛ و همچنین دروغ‌هایی که به خودمان می‌گوییم و این‌که چه‌طور واقعیت خودمان را می‌سازیم.»
فیلم‌نامه وفادارانه تریسی لِتس هم حسابی رایت را شیفته کرد: «پیش از خواندن فیلم‌نامه چیزی درباره کتاب منبع اقتباس نمی‌دانستم.» با وجود این، «زنی پشت پنجره» یکی از پروژه‌های کمپانی «فاکس قرن بیستم» بود که وقتی دیزنی این استودیو را خرید، بلاتکلیف شد؛ اما نمایش‌های آزمایشی فیلم هم دردسرآفرین شد چون گروهی از تماشاگران، پیرنگ آن را پیچیده و گیج‌کننده یافتند. به همین خاطر بخش‌هایی از فیلم دوباره فیلم‌برداری شد تا اکران فیلم از سال ۲۰۱۹ و با اضافه شدن مشکل شیوع جهانی کووید-نوزده با تاخیری دوساله همراه شود و در نهایت، نتفلیکس آن را از دیزنی بخرد.
رایت می‌گوید: «پس از نمایش‌های آزمایشی مجبور شدیم دوباره صحنه‌هایی را فیلم‌برداری کنیم تا بعضی نکته‌های داستانی شفاف شوند. البته حواس‌مان بود که چیزی بیش از حد ساده نشود. غیرقابل‌پیش‌بینی‌بودن اتفاق‌ها، لذت خودش را دارد؛ ولی توأمان باید چیزی به تماشاگر بدهید و او را همراه کنید؛ و از هزارتوی معما و ترس عبورش دهید.» این فیلم‌ساز انگلیسی در ضمن امیدوار است که تماشاگران چنین مواجهه‌ای با فیلم تازه‌اش داشته باشند: «امیدوارم تماشاگران این موضوع را دریافت کنند که ترس‌های ما می‌توانند حبس‌مان کنند؛ و این داستان درباره زنی است که بر ترس‌های خودش غلبه می‌کند و آن‌ها را به فراموشی می‌سپارد.»
***
«زنی پشت پنجره» با تمام اهداف بزرگی که در پس تولیدش بوده و آشکارا وامدار آثار شاخص آلفرد هیچکاک به‌خصوص «پنجره عقبی» است، چندان موفق از کار درنیامد و مورد توجه اغلب منتقدان هم قرار نگرفت. امتیاز میانگین فیلم در سایت جمع‌آوری آرای منتقدان «متاکریتیک» ۴۱ از صد است بر اساس ۳۹ نقد؛ و بیش‌تر انتقادها متوجه فیلم‌نامه و کارگردانی رایت شده است.
- انترتینمنت ویکلی، لورن هاف
