
هنروتجربه-سعیدحضرتی:کتایون جهانگیری در این گفتوگو از ساخت مستند جدیدی با نام «اتاق نقرهای» گفت. فیلمبرداری قسمت اول این مستند درباره دختری افغان با نام زهرا است و فیلمبرداری قسمت دوم مستند که به دلیل شیوع ویروس کرونا به تعویق افتاده به سرنوشت پناهندگان افغان در ایران و نگاه ایرانیها به افغانها میپردازد. گفتنی است مستند ۹۳ دقیقهای «قطار مسیر ۶۰» به کارگردانی جهانگری پیش از این در «هنروتجربه» اکران و مورد استقبال مخاطبین قرار گرفته بود. «قطار مسیر ۶۰» درباره سرودهای انقلابی دهه ۶۰ ایران است.
کتایون جهانگیری درباره مستند جدید خود با نام «اتاق نقرهای» به سایت هنروتجربه گفت: چیزی حدود ۲ سال پیش و قبل شیوع اپیدمی کرونا با فرشاد اکتسابی روی موضوعی درباره «بنیاد کمک» کتایون ریاحی کار می کردیم. این بنیاد به بچههای ناشنوا کمک میکند تا با عمل پیوند شنواییشان برگردد. در مرحله تحقیق سوژه ای نظرمان را جلب کرد. زهرا، دختر زیبای افغانستانی که متوجه شدیم سازمان بهزیستی به دلیل مهاجر بودن، حاضر نشده به او کمک کند.
وی ادامه داد: موسسه خیریهای که به مهاجران افغانستانی هم کمک میرساند، تصمیم گرفت با تمام مشکلات و هزینه ۱۲ برابر عرف بیمارستانهای دولتی به زهرای زیبایی و باهوش کمک کند تا درمان شود و در شرایط مناسبی به تحصیل ادامه دهد. این فیلم مورد توجه دو تهیه کننده خارجی هم قرار گرفت. بخش اول فیلمبرداری این فیلم پایان گرفته ولی به دلایلی از جمله کرونا، بخش دوم موکول به بعد شد.
کارگردان مستند «زیر این چتر باران میبارد» بیان کرد: نگاه ما در بخش دوم این مستند به شرایط و نگرش مردم به مهاجران افغانستان است که در ادامه فیلمبرداری بیشتر به این بخش میپردازیم. در حقیقت محور اصلی شروع فیلم زهرا و قضایای پیرامون او و زندگیش بود و در بخش دوم این سوژه بسط پیدا میکند و به بحث پناهندگی و نگاه به آنها خواهیم پرداخت. با توجه به تغییر و تحولات و اتفاقات افغانستان و شیوع کرونا به محض بهتر شدن شرایط، فیلمبرداری بخش دوم را آغاز میکنیم. این فیلم هم مانند «زیر این چتر باران میبارد»، نگاه چالشی به مسائل اجتماعی دارد.
بخش مهمی از علت پرداخت به سوژه افغانها به این دلیل است که معتقدم همدلی و مهربانی، مرزهای ملیت را از بین میبرد. مهم نیست زهرا، افغان یا ایرانی یا اهل جای دیگر باشد، مهم این است که او یک انسان است و نباید نگاهی جز این به او داشت.
کارگردان «مسیر قطار ۶۰» درباره علت انتخاب نام فیلم عنوان کرد: مادر زهرا به جز او یک پسر هم داشت و خانه آنها جایی شبیه طویله و شامل اتاقهای زیادی بود که پناهندگان افغان آنجا را اجاره میکردند. مادر زهرا برای اینکه اتاق محل زندگی خود را زیباتر کند تمام اتاق را با آلومینیوم پوشانده بود و آنها در واقع در اتاق نقرهای زندگی میکردند.
کارگردان «همه چیز درباره آرزو» اظهار کرد: بخش مهمی از علت پرداخت به این سوژه به این دلیل است که معتقدم همدلی و مهربانی، مرزهای ملیت را از بین میبرد. مهم نیست آن بچه افغان یا ایرانی یا اهل جای دیگر باشد، مهم این است که او یک انسان است و نباید نگاهی جز این به او داشت.
کارگردان «شکارچی» درباره اتفاقات تلخ این روزهای افغانستان اظهار کرد: خیلی غمانگیز و باورنکردنی است و بیشترین دغدغهای که این روزها مرا نگران و ناراحت کرده سرنوشت زنان افغانستان است. زنانی که پروسه طولانی، سخت و تلخی را در دوران سیاه طالبانی گذرانده بودند و تازه داشتند بال و پر میگرفتند تا یک زندگی عادی و انسانی را به دست آورند، به یکباره تمام این آمال و آرزوها فرو ریخت و آیندهای نامعلوم و سیاهی در انتظارشان است. من به عنوان یک زن که در عرصه اجتماعی فعال هستم و کار میکنم میدانم چقدر برای زنان افغانستان سخت است تا دوباره مجبور شوند سالهای عمرشان را پشت دیوارهای تبعیض بگذرانند و تمام حقوقشان از آنها سلب گردد.
جهانگیری درباره تاثیرگذاری ساخت فیلمهایی با سوژه پناهندهها در دراز مدت گفت: فیلمهای زیادی در دنیا درباره پناهندگان ساخته شده و در فیلم «گذشته» اصغر فرهادی هم این موضوع در فیلم هست و بیان شده است. اینگونه فیلمها در درازمدت بر نگاه آدمهایی از جنس خودمان تاثیر گذاشته و میگذارد، اما قطعا ساخت این فیلمها برای تغییر نگاه طالبان نسبت به زنان و مردم هموطن خود تاثیرگذار نیست.
بیشترین دغدغهای که این روزها مرا نگران و ناراحت کرده سرنوشت زنان افغانستان است. زنانی که پروسه طولانی، سخت و تلخی را در دوران سیاه طالبانی گذرانده بودند و تازه داشتند بال و پر میگرفتند تا یک زندگی عادی و انسانی را به دست آورند، به یکباره تمام این آمال و آرزوها فرو ریخت و آیندهای نامعلوم و سیاهی در انتظارشان است.
او بیان کرد: در حال حاضر افغانستان به کمک واقعی و همراهی کشورهایی که داعیه دموکراسی دارند و همینطور همسایگان خود نیاز دارد. متاسفانه کسی نمیتواند قول بدهد که ارتباط افغانستان با همه دنیا قطع نشود و شرایط کنونی ناگوارتر از چیزی است که بتوان تصور کرد.
کارگردان «فریاد شد آواز» با تاکید بر اینکه مهمترین بخش کمک دهندهها قدرتهای جهانی هستند که توان کمک به افغانستان را دارند اما آنها این کشور را رها کردهاند اضافه کرد: به نظر میرسد برنامه و طرح این مصیبت پیشتر کشیده شده بود و قرار بوده این اتفاق بیفتد، چرایی آن را دقیقا نمیدانم. این اتفاقات به سرعت گیج کنندهای رخ داده، آنقدر که نمیتوان دلیل و توجیهی برای این تعجیل در فروپاشی یک کشور آورد. متاسفم که تاریخ افغانستان از زمان کودتا علیه ظاهرشان به اسم برقراری نظام جمهوری با درد و رنج و جنگ عجین شده. آرزو میکنم راهی برای نجات افغانستان پیدا شود.