هنروتجربه-سعیدحضرتی: نرگس صفری تهیه‌کننده مستند «رم شهبازان» بیان کرد: «رم شهبازان» تقریبا جزو اولین مستندهایی است که در مورد راه آهن ساخته شده است. شاید در اولین مواجهه مخاطبان، موضوع برای آنها درگیرکننده نباشد اما امیدواریم با ادامه و ساخت مستندهایی با موضوع راه‌آهن، افراد بیشتری علاقه پیدا کنند و ترغیب به دیدن شوند.
نرگس صفری در گفت‌وگو با سایت هنروتجربه درباره شروع ساخت مستند «رم شهبازان» گفت: پیش از ساخت مستند «رم شهبازان»، در سفرهایی که با محمد محسنیان داشتیم شروع به مستندسازی عکس و فیلم با موضوع راه‌آهن کردیم. اصل ایده متعلق به محمد محسنیان بود که در سفرهای اکتشافی خود متوجه این نکته شده بود که وقتی مسیر راه‌آهن را پیاده طی کنید ویژگی‌های خاصی را تجربه می‌کنید و از این طریق حتی می‌توان تاریخ راه‌آهن را هم به چشم دید. این سفرها چهار پنج سالی به طول انجامید و عکس و فیلم‌های سفرها را به مرور در شبکه‌های اجتماعی هم به اشتراک می‌گذاشتیم.
وی ادامه داد: در نهایت محمد محسنیان پیشنهاد ساخت مستندی از راه‌آهن را داد و طرح اولیه‌ای برای ساخت داشت. بعد از آن با محمدرضا صاحبی برای کارگردانی این مستند صحبت کردیم. محمدرضا صاحبی، پیش از ساخت مستند «رم شهبازان»، در حوزه مستندسازی صنعتی کار کرده بود و رشته تحصیلی خودشان هم صنعتی بوده است. با مطرح شدن پیشنهاد، صاحبی ابراز علاقه‌مندی برای ساخت فیلم کرد و موضوع راه‌آهن هم جزو دغدغه‌های ایشان هم بود و کار را شروع کردیم. همزمان با ورود صاحبی، سفرهایی برای تحقیقات میدانی صورت گرفت و مشخص شد در چه بازه زمانی از چه لوکیشن‌هایی فیلم بگیریم.
صفری با اشاره به اینکه ساخت این مستند دو بخش اصلی داشت که بخشی از آن تحقیقات کتابخانه‌ای و آرشیوی بود که چهار سال زمان برد و بخش فیلمبرداری مستند هم ظرف چند ماه انجام شد، افزود: تصاویر فیلمبرداری شده مستند «رم شهبازان» بسیار زیاد است به این علت که سعی کردیم تمامی بخش‌های اصلی مسیر شمال به جنوب راه‌آهن سراسری را ببینیم و فیلمبرداری کنیم. مشارکت کشورهای دیگر در ساخت راه‌آهن مورد توجه ما بود و به همین علت برای پوشش دادن به همه موضوع سعی کردیم از همه بخش‌های مهم فیلم بگیریم اما چون می‌خواستیم مترکزتر بر بخش‌هایی که ایتالیایی‌ها مشارکت دارند، باشیم از همه تصاویر ضبط شده استفاده نشد.
تهیه‌کننده مستند «رم شهبازان» درباره علت نامگذاری این مستند گفت: در راه‌آهن سراسری می‌توان ردپای افراد زیادی را که از خارج از ایران برای ساخت این پروژه وارد ایران شدند را مشاهده کرد. محمد محسنیان سنگ قبرهایی با زبان ایتالیایی را چند سال پیش پیدا کرده بود که در بررسی‌های بیشتر اسناد مشخص این افراد از شهر رم ایتالیا هستند و این افراد هم با استخدام در همان شرکت در رم وارد ایران شده‌اند و سنگ قبرهای آنها هم نزدیک ایستگاه شهبازان بود. این دو مکان جغرافیایی که در تاریخ دنبال آن می‌گردیم باعث انتخاب عنوان «رم شهبازان» شد.
نرگس صفری با اشاره به اینکه گروه «رم شهبازان» علاقه‌مند به موضوع راه آهن بودند و فیلم با هزینه شخصی ساخته شد، گفت: بعد از اتمام کار قبل از آنکه فیلم اکران شود، با بخش فرهنگی سفارت ایتالیا صحبت کردیم، فیلم را دیدند و با توجه به آنکه بخش زیادی از مستند به تاریخ ایتالیا می‌پردازد، سال ۲۰۲۰حمایتی هم از طرف سفارت ایتالیا دریافت کردیم.
وی با بیان اینکه «رم شهبازان» فیلم پرهزینه‌ای به لحاظ ساخت نبود اضافه کرد: بسیاری از اسنادی که نیاز داشتیم در خارج از کشور بود و در مجموع دسترسی به اسناد داخلی و خارجی پروسه زمان‌بری داشت و زمان زیادی گذاشتیم تا تعداد زیادی از آرشیوها را بررسی کنیم.
صفری با اشاره به اینکه قبل از این ساخت این مستند با موضوع راه‌آهن، همایش‌های در این زمینه برگزار کرده بودم و کلیپ‌هایی هم در این مورد تهیه و منتشر کرده بودم اما «رم شهبازان» اولین تهیه‌کنندگی من در حوزه مستند داستانی است، توضیح داد: موضوع راه‌آهن برای ما بسیار جذاب است و ما تقریبا اولین صفحه در شبکه اجتماعی با موضوعی مختص به راه‌آهن داشتیم و این موضوع بر روی افرادی که در راه‌آهن کار می‌کردند و خانواده‌هایی که نزدیک راه‌آهن کار می‌کردند اثر گذار بوده و جذب موضوع شده بودند و خودشان هم راجع به راه‌آهن فیلم و عکس می‌گرفتند. به همین دلیل متوجه شدیم موضوعی که برای ما خیلی جذاب است، قابلیت جذب افراد بیشتری را هم دارد.
وی افزود: «رم شهبازان» تقریبا جزو اولین مستندهایی است که در مورد راه آهن ساخته شده است. شاید در اولین مواجهه مخاطبان، موضوع برای آنها درگیرکننده نباشد اما امیدواریم با ادامه و ساخت مستندهایی با موضوع راه‌آهن، افراد بیشتری علاقه پیدا کنند و ترغیب به دیدن شوند. به هر حال علاقه‌مندان به تاریخ در کشورمان زیادند و این امیدواری چندان دور از ذهن هم نیست که مخاطبین راغب به دیدن تاریخ این میراث صنعتی ارزشمند شوند.
نرگس صفری در انتها گفت: علاقه به ساخت مستندهای دیگر در زمینه راه‌آهن داریم و این امر بستگی به موارد دیگری هم دارد. در مورد «رم شهبازان» هم فکر نمی‌کردیم نتوانیم دو سال پیش آن را اکران کنیم. در هر صورت هنوز موضوعات زیادی هستند که می‌خواهیم کار کنیم و حتی برای فیلم بعدی آرشیوها بررسی و مدارک جمع‌آوری و مصاحبه‌ها هم انجام شده و به دنبال چند شخص خاصی هستیم که موضوع را با آنها مطرح کنیم و فیمبرداری را آغاز کنیم.
مستند «رُم- شهبازان » بر اساس پژوهشی دقیق روی اسناد باقیمانده از شرکت‌ها و گزارش‌ها، مهندسان پروژه و همچنین تحقیقات میدانی در طول خط راه‌آهن سراسری، با تکیه بر معرفی ویژگی‌های منحصر به فرد این میراث صنعتی ارزشمند، ساخته شده است.
در این مستند تلاش شده است با کنار گذاشتن روایت‌های معمول و گاه غیرمستند از تاریخ راه آهن ایران، مخاطب با وجهی از این تاریخ معاصر آشنا شود که سال‌ها در پس روایاتی جعلی، مورد بی‌مهری قرار گرفته است. این مستند ۵۰ دقیقه‌ای بر اساس پژوهش‌های محمد محسنیان، به کارگردانی محمدرضا صاحبی و تهیه‌کنندگی نرگس صفری ساخته شده است و اکران آنلاین این مستند از ۴ شهریورماه آغاز شده است.
