هنروتجربه-محمد شریعت‌پناه: «دشت خاموش» دومین فیلم بلند سینمایی احمد بهرامی را به نوعی می‌توان نسخه امروزی فیلم‌های؛ «طبیعت بی‌جان»، «یک اتفاق ساده» سهراب شهید ثالث و نیز نسخه ایرانی «اسب تورین» اثر بلا تار نامید. «دشت خاموش» نمایش وعده‌های پوچ ،استیصال، تکرار، ریاکاری، تشتت، فلاکت، بی‌خبری ،… است. فیلم مردمانی را به تصویر می‌کشد که پس از سال‌ها تولید و عرضه محصول به مرحله‌ای رسیده‌اند که اختیاردار و قیم آنها خبر می‌دهد کالای تولیدی که برایش خون دل خورده‌اند و از جوانی‌شان مایه گذاشته‌اند دیگر خواهان و طرفداری ندارد و به تاریخ پیوسته است. بنابراین ورشکسته شده‌اند، سرنوشتی مبهم پیش روی دارند، محل زیستشان به صاحبان ثروت واگذار شده و باید از این سرزمین کوچ کنند و بروند.

«دشت خاموش» چگونگی به بن‌بست رسیدن و انحطاط آدم‌هایش را به صورت نمادین و گذرا واکاوی و روایت می‌کند. آقاخان (فرخ نعمتی) مالک کوره آجرپزی در جمع زنان، مردان و نوجوانانی که برایش کار می‌کنند خبر می‌دهد پس از چهل سال کارو تلاش محصول آجر دیگر خریدار ندارد!؟ مصرف کنندگان بلوک را جایگزین آجر کرده‌اند، سوخت گران شده و تولید آجر مقرون به صرفه نیست، کوره آجرپزی را واگذار کرده و از کارگران می‌خواهد کوره را فورا تخلیه کنند. دوربین در نقش راوی و افشاگر؛ آقاخان، لطف‌الله پیشکار آقاخان و کارگران را سه عامل ورشکستگی و واگذاری کوره آجرپزی قلمداد می‌کند. آقاخان صاحب کوره آجرپزی فردی که با وعده وعیدهای دروغین و رفتار ریاکارانه کارگران را به تبعیت واداشته، حق و حقوق اولیه آنان را تامین نکرده، از سادگی و نقطه ضعف آنها سوء استفاده می‎کند، اذن نمی‌دهد ازدواج و پیوندی عمیق بین کارگران برقرار شود، از باسوادی و هوشیاری ساکنان هراس دارد، به تحولات دنیا توجهی ندارد و تا لحظه آخر از کارگران بهره می‌کشد. لطف‌الله (علی باقری) فردی که از سرشت آقاخان مطلع است اما چشم و گوش بسته و صادقانه به آقاخان بدون چون چرا خدمت می‌کند و ظلم و بی‌عدالتی او را به جان می‌خرد و در انتها دست به اقدامی وحشتناکی زند. کارگران با قومیت‌های مختلف ایرانی به فردی مانند آقاخان با افکارپلید اعتمادمی‌کنند، خام وعده‌های بی‌پایه و اساس او می‌شوند، برای تغییر و تحول زیست فلاکت‌زد‌ه‌شان حرکتی انجام نمی‌دهند، اختیار و حق انتخاب را از خودشان سلب کرده‌اند و در انتها رانده و در افق محو می‌شوند و گویا اصلا وجود خارجی نداشته‌اند.

کارگردان با تمهیدات هوشمندانه‌ای که در فیلم‌برداری، تدوین، انتخاب، موسیقی آرشه‌ای، … انجام داده و با تاکیدی که بر کلید واژه‌ها و عبارات دارد، توانسته فضای زیست بی‌سرانجام کارگران کوره آجرپزی را به تصویر بکشد. نمایش موفق «دشت خاموش» در سی وهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، بخش «هنروتجربه» و جشنواره‌های بین‌المللی و دریافت جوایز معتبر و رنگارنگ نشان دهنده بخشی از توانایی و دانش سینمای هنری ایران است.